A
akkuru
Ziyaretçi
DİŞ FIRÇALAMA BECERİSİNİN PERFORMANS ALIMI VE ÖĞRETİMİ AMAÇLAR UZUN DÖNEMLİ AMAÇ:Öğrenci , dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar. KISA DÖNEMLİ AMAÇ 1.Öğrenci, ellerini ve ağzını yıkaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini ve ağzını yıkar. KISA DÖNEMLİ AMAÇ 2.Öğrenci, diş fırçasına macun sürmesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak diş fırçasına macunu sürer. KISA DÖNEMLİ AMAÇ 3.Öğrenci, diş fırçasını dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak diş fırçasını dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek dişlerini fırçalar.
KISA DÖNEMLİ AMAÇ 4.Öğrenci, ağzını durulaması ve fırçayı temizlemesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ağzını durular ve fırçayı temizler.
KISA DÖNEMLİ AMAÇ 5.Öğrenci, ellerini yıkayıp kurulaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini yıkar ve kurular. KISA DÖNEMLİ AMAÇ 6.Öğrenci, dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar. DİŞ FIRÇALAMA
1 ) Başat eliyle musluğu açar.
2 ) Ağzına bir miktar su alır.
3 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
4 ) Ağzındaki suyu lavaboya tükürür.
5 ) Başat olmayan eliyle macun tüpünü alır.
6 ) Başat eliyle macun tüpünün kapağını açar.
7 ) Kapağı uygun bir yere bırakır.
8) Başat elinin baş ve işaret parmağını macun tüpünün alt kısmına getirir.
9 ) Baş ve işaret parmağı ile sıkarak bir miktar macun çıkarır.
10 ) Başat eliyle diş fırçasının alır.
11 ) Fırçayı uygun şekilde tutar.
12 ) Fırçaya bir miktar macun sürer.
13 ) Fırçayı uygun bur şekilde uygun bir yere bırakır.
14 ) Başat eliyle kapağı alır.
15 ) Macun tüpünü kapatır.
16 ) Macun tüpünü yerine bırakır.
17 ) Başat eliyle fırçayı alır.
18 ) Ağzını açar ve dişlerini birleştirir.
19 ) Fırçayı dişlerine getirir.
20 ) Fırçayı dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı hareket ettirerek bir süre fırçalar.
21 ) Ağzındakileri lavaboya tükürür.
22 ) Fırçayı diğer eline alır.
23 ) Başat eliyle musluğu açar.
24 ) Fırçayı yıkar.
25 ) Fırçayı yerine koyar.
26 ) Ağzına bir miktar su alır.
27 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
28 ) Ellerini yıkar.
29 ) Musluğu kapatır.
30 ) Ellerin kurular.
ÖN KOŞUL BECERİLER
1 Görsel /işitsel algısının olması.
2 Bekleme ve taklit etme becerilerine sahip olma.
3 Sıra alma becerilerine sahip olma.
4 En az 1-2 dakika konuşanı dinleme.5Taklit becerisinin olması
6 Bak-Dinle-Yap gibi basit yönergeleri yerine getir.
7 Tutma becerisinin olması
8 El-göz koordinasyonunun olması
9 Küçük kas becerileri gelişmiştir.
10Miktar kavramını bilir.
11 Diş fırçasını bilir.
12Diş macununu bilir.
ARAÇLAR
İki tane aynı şekilde ve özellikte diş macunu ve fırçası.Diş macunu çocuklar için hazırlanan tatları güzel olan macunlardan veya çocuğun zevkine göre seçilmelidir.Diş fırçası da çocuğun sevdiği ve ilgisini çekecek şekilde olmalıdır.Hatta mümkünse eğitime başlamadan önce diş fırçası ve macunu öğrenciyle birlikte alınmalıdır.Böylece öğrenciyi dişlerini fırçalamaya motive etmiş ve istek uyandırmış olursunuz.Ayna, lavabo, su.
ORTAM
Diş fırçalama becerisi öğretmen ve öğrencinin rahat hareket edebileceği kadar genişlikte bir banyo veya lavaboda yapılmalıdır. Ayna, öğrencinin boyuna uygun şekilde yerleştirilmelidir. Ortamdaki uyarıcılar ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılır, ortam mümkün olduğunca sadeleştirilir. Örneğin banyoda bulunan temizlik malzemeleri,kozmetik malzemeleri ve süsler ya kaldırılır yada öğrencinin dikkatini çekmeyecek/dağıtmayacak şekilde yeniden düzenlenir.Ortamın ses,ışık,sıcaklık vb. gibi fiziki şartları düzenlenir.Çalışmaya başlamadan önce öğrencinin açlık,susuzluk,tuvalet gibi ihtiyaçları kontrol edilir .Eğer uygulama sınıf ortamında yapılacak ise diğer öğrencilerden sessiz olmaları ve arkadaşlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenir.
UYGULAMA
A ) GİRİŞ
1 ) ÇALIŞMANIN ADLANDIRILMASI
Öğrenciye şimdi seninle diş fırçalama becerisi ile ilgili bir çalışma yapacağız denir. Sana diş fırçası ve macunu vereceğim onunla dişlerin fırçalamanı isteyeceğim. Çalışma sırasında söylediklerimi yapacaksın, bak ve beni izle dediğimde elindekini bırakmadan beni izleyeceksin.
2 ) KURALLAR Çalışma bitene kadar bulunduğumuz yerden çıkmayacaksın.
Çalışma sırasında beni dikkatlice dinleyeceksin.
Çalışma bitene kadar bu çalışma ile ilgileneceğiz.
Çalışma dışı sorular sormayacağız.
Arkamızı dönüp arkadaşlarımıza veya sağa sola bakmayacağız.
Etrafımızda olan biten ile ilgilenmeyeceğiz.
3 ) ARAÇLARIN TANITIMI Diş ırçası ve macunu öğrenciye gösterilir. Seninle bunları kullanarak çalışma yapacağız denir. İsterse araçlarımız öğrenciye verilip incelemesi sağlanabilir. 4 ) PEKİŞTİREÇLER Performans alımı sırasında yaptıklarının doğru yada yanlış olduğu yönünde hiçbir şey söylemiyoruz.Aferin sana beni çok güzel dinliyorsun. Çok dikkatlisin gibi sözel pekiştireçler kullanıyoruz. Performansa alımının sonunda ise önceden belirlenen öğrencinin yapmaktan yemekten yada oynamaktan hoşlandığı bir şeyi kendisine vereceğimizi veya birlikte yapacağımızı söylüyoruz. 5 ) KAYIT ÇİZELGESİNİN TANITIMI Kayıt çizelgesi gösterilerek öğrenciye “Yaptıklarını buraya (kayıt çizelgesi gösterilerek) işaretleyeceğim. İstersen çalışma sonunda birlikte bakabiliriz.” denir.
B ) ÖĞRENCİNİN YAPABİLDİKLERİNİN BELİRLENMESİ
1 ) TEK FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE
Öğrencinin becerinin ne kadarını bağımsız olarak yaptığını belirlemek için uygun bir yöntemdir. Ancak öğrenci öğrencinin hatalı yaptığı yada yapamadığı beceri basamağında performans alımına son verilir.Bu da öğrencinin becerinin diğer basamaklarındaki performansının değerlendirilmesinin engellemektedir.Tek fırsat yöntemi öğretim bittikten sonra değerlendirme aşamasında uygundur.
Öğrencinin tekli fırsat yöntemine göre yapabildiklerinin belirlenmesine gelince , öğrenciye ana yönerge yani dişlerini fırçala yönergesi verilir. Öğrencinin bağımsız ve doğru olarak yaptığı basamaklar ölçüt bağımlı ölçü aracında ilgili basamağın karşısına doğru işaretlenir.Öğrenci bir basamağı yanlış yaptığında yada yapamadığında işlem durdurulur ve yanlış yapılan beceri basamağından başlayarak tüm basamaklar yanlış olarak işaretlenir.
TEK FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE DİŞ FIRÇALMA BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACI Bildirimler Ölçüt Ana yönerge : Dişlerini fırçala
1 ) Başat eliyle musluğu açar.
2 ) Ağzına bir miktar su alır.
3 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
4 ) Ağzındaki suyu lavaboya tükürür.
5 ) Başat olmayan eliyle macun tüpünü alır.
6 ) Başat eliyle macun tüpünün kapağını açar.
7 ) Kapağı uygun bir yere bırakır.
8) Başat elinin baş ve işaret parmağını macun tüpünün alt kısmına getirir.
9 ) Baş ve işaret parmağı ile sıkarak bir miktar macun çıkarır.
10 ) Başat eliyle diş fırçasının alır.
11 ) Fırçayı uygun şekilde tutar.
12 ) Fırçaya bir miktar macun sürer.
13 ) Fırçayı uygun bur şekilde uygun bir yere bırakır.
14 ) Başat eliyle kapağı alır.
15 ) Macun tüpünü kapatır.
16 ) Macun tüpünü yerine bırakır.
17 ) Başat eliyle fırçayı alır.
18 ) Ağzını açar ve dişlerini birleştirir.
19 ) Fırçayı dişlerine getirir.
20 ) Fırçayı dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı hareket ettirerek bir süre fırçalar.
21 ) Ağzındakileri lavaboya tükürür.
22 ) Fırçayı diğer eline alır.
23 ) Başat eliyle musluğu açar.
24 ) Fırçayı yıkar.
25 ) Fırçayı yerine koyar.
26 ) Ağzına bir miktar su alır.
27 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
28 ) Ellerini yıkar.
29 ) Musluğu kapatır.
30 ) Ellerin kurular.
3/4
2 ) ÇOKLU FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE
Öğrencinin becerinin hangi basamaklarını bağımsız olarak yaptığı ve bağımsız yapamadığı basamakların hangi ipucu verildiğinde yapıldığını belirlemeye yarar.
Öğretmen öğrenciye, beceriyle ilgili ana yönergeyi verir.”Dişlerini fırçala.”Öğrencinin bağımsız yaptığı basamaklar, ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki bağımsız sütununa işaretlenir. Öğrenci bir beceri basamağını yapamaz ya da hatalı yaparsa durdurulur ve öğretmen o beceri basamağı ile ilgili sözel ipucunu verir. Örneğin “fırçaya bir miktar macun sür.”Eğer öğrenci sözel ipucu verdiğimizde beceri basamağını yaparsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki sözel ipucu sütununu işaretliyoruz. Öğrenci sözel ipucu verdiğimizde de beceri basamağını yapamazsa öğretmen bu basamağı şimdi beni dikkatle takip et diyerek, kendisinde olan aynı özellikleri taşıyan diş macunu ve fırçasını alarak beceri basamağını hem yapar, hem de ne yaptığını sözel olarak açıklar. Sonra öğrenciden hem yapıp hem de açıkladığı beceri basamağını gerçekleştirmesi için sözel yönerge verir. öğrenci beceri basamağını öğretmenin model olması sonucu yaparsa ,ölçüt bağımlı ölçü aracımızda ilgili basamağın karşısına model olma sütununu işaretleriz.Öğrenci ,öğretmen model olduğunda da ilgili beceri basamağını yapamazsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızın fiziksel yardım sütununu işaretleriz.Fakat öğretmen öğrenciye fiziksel yardımda bulunulup,ilgili basamak yaptırılmaz.Fiziksel yardım olarak işaretlenen basamak ilerleyen basamaklarda da yapılması gereken bir davranışsa performans alımına son verilir.Eğer fiziksel yardım olarak işaretlenen ilgili basamaktaki yapılması gereken davranış ,ilerleyen basamaklarda yapılması gerekli bir davranış değilse örneğin macun kutusunun kapağını açmak ,bu basamak öğretmen tarafından yapılır.Öğrenicinin diğer basamakları ne ölçüde yaptığını görmek için performans alımına devam edilir.”devam et” denilir. Birkaç saniye beklenir ve yapamazsa buraya kadar uygulanan yöntemler tekrarlanır ve performans alımı bitirilir.
ÇOKLU FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE DİŞ FIRÇALAMA BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACIÖLÇÜ ARACI Bildirimler Ana yönerge : Dişlerini fırçala
Ölçüt
Fiziksel yardım
Model olma
Sözel ipucu
Bağımsız
1 ) Başat eliyle musluğu açar.
2 ) Ağzına bir miktar su alır.
3 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
4 ) Ağzındaki suyu lavaboya tükürür.
5 ) Başat olmayan eliyle macun tüpünü alır.
6 ) Başat eliyle macun tüpünün kapağını açar.
7 ) Kapağı uygun bir yere bırakır.
8) Başat elinin baş ve işaret parmağını macun tüpünün alt kısmına getirir.
9 ) Baş ve işaret parmağı ile sıkarak bir miktar macun çıkarır.
10 ) Başat eliyle diş fırçasının alır.
11 ) Fırçayı uygun şekilde tutar.
12 ) Fırçaya bir miktar macun sürer.
13 ) Fırçayı uygun bur şekilde uygun bir yere bırakır.
14 ) Başat eliyle kapağı alır.
15 ) Macun tüpünü kapatır.
16 ) Macun tüpünü yerine bırakır.
17 ) Başat eliyle fırçayı alır.
18 ) Ağzını açar ve dişlerini birleştirir.
19 ) Fırçayı dişlerine getirir.
20 ) Fırçayı dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı hareket ettirerek bir süre fırçalar.
21 ) Ağzındakileri lavaboya tükürür.
22 ) Fırçayı diğer eline alır.
23 ) Başat eliyle musluğu açar.
24 ) Fırçayı yıkar.
25 ) Fırçayı yerine koyar.
26 ) Ağzına bir miktar su alır.
27 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
28 ) Ellerini yıkar.
29 ) Musluğu kapatır.
30 ) Ellerin kurular.
3/4
3 ) SORU TEKRAR ETME GEREKSİNİMİNE KARAR VERME
1 ) Öğrencinin dikkatinin dağıldığı durumlarda,
2 ) Öğretmenden kaynaklanan bir yönerge yanlışı (yönerge verirken öksürme veya takılma, yönergeyi yanlış verme gibi durumlar) söz konusu olduğunda yönerge tekrar edilir.
3 ) Sınıfta bulunan diğer öğrencilerin çıkardığı sesten veya öğretmenin kullandığı ses tonunun yetersizliği gibi durumlardan ötürü öğrencinin yönergeyi net duyamadığı düşünüldüğünde yönerge tekrar edilir.
4 ) Öğrencinin uygun olmaya bir davranış sergilemesi durumunda öğrencinin dikkatini çalışmaya çekmek için yönerge ve soru tekrar edilir.
C ) ÖĞRENCİ KONTROL
1 ) ÖĞRENCİNİN HANGİ UYGUN DAVRANIŞINI BETİMLEYEREK PEKİŞTİRME
Öğrenci çalışma sırasında yerinde oturduğunda, arkadaşları ya da çevreyle değil de sadece çalışmayla ilgilendiğinde, çalışma dışı sorular sormadığında, duyulabilecek bir ses tonu ile konuşarak çalıştığında pekiştirilir. “Aferin beni çok sessiz dinledin, benimle çok güzel çalıştın.” gibi.
2 ) OLUMSUZ DAVRANIŞLARIN NASIL GÖRMEZDEN GELİNECEĞİ
Öğrenci olumsuz davranış sergilediğinde(Pencereye baktığında , arkasına dönüp arkadaşlarıyla konuştuğunda ,yerinden kalkmak istediğinde vb. gibi) öğrenciye evet çalışmaya devam ediyoruz dinerek yönerge tekrar edilir.
D ) PERFORMANS ALIMINI BİTİRME
Beceri analizindeki bütün basamaklar için öğrencinin yeterlilik düzeyini ölçmeye yönelik uygulamayı bitirdikten sonra öğrenciye “teşekkür ederim beni çok güzel dinledin, söylediklerimi yaptın aferin sana diş fırçalama ilgili çalışmamız bitti “deriz ve çalışmayı bitiririz.
ÇALIŞMA SONUNDA HANGİ UYGUN DAVRANIŞLARIN ÖDÜLLENDİRİLECEĞİ
1 ) Çalışmayı sonuna kadar sürdürmesi
2 ) Arkasına dönerek arkadaşlarına bakmama
3 ) Malzemeler ile oynamama
4 ) Çalışma dışında sorular sormama
5 ) Duyulabilecek bir ses tonu ile konuşma
6 ) Pencere veya kapıya bakmama
DİŞ FIRÇALAMA BECERİSİ ÖĞRETİM PLANINI HAZIRLMA
1 ) ÖĞRENCİNİN PERFORMANS DÜZEYİ
Hazırlanan tek fırsatlı ve çok fırsatlı ölçüt bağımlı ölçü araçlarımızı kullanarak
( öğrencimiz için uygun yöntemden birini de seçebiliriz) öğrencinin yapabildikleri yani performans düzeyi belirlenir.
2 ) AMAÇLAR UZUN DÖNEMLİ AMAÇ:Öğrenci , dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 1.Öğrenci, ellerini ve ağzını yıkaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini ve ağzını yıkar. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 2.Öğrenci, diş fırçasına macun sürmesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak diş fırçasına macunu sürer. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 3.Öğrenci, diş fırçasını dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak diş fırçasını dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek dişlerini fırçalar.
ÖĞRETİMSEL AMAÇ 4.Öğrenci, ağzını durulaması ve fırçayı temizlemesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ağzını durular ve fırçayı temizler.
ÖĞRETİMSEL AMAÇ 5.Öğrenci, ellerini yıkayıp kurulaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini yıkar ve kurular. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 6.Öğrenci, dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar.
3 ) ARAÇLAR
İki tane aynı şekilde ve özellikte diş macunu ve fırçası. Diş macunu çocuklar için hazırlanan tatları güzel olan macunlardan veya çocuğun zevkine göre seçilmelidir.Diş fırçası da çocuğun sevdiği ve ilgisini çekecek şekilde olmalıdır.Hatta mümkünse eğitime başlamadan önce diş fırçası ve macunu öğrenciyle birlikte alınmalıdır.Böylece öğrenciyi dişlerini fırçalamaya motive etmiş ve istek uyandırmış olursunuz. Ayna, lavabo, su. Becerinin ana basamaklarının bulunduğu resimli kartlar, Çürümüş ve yapma dişlerin bulunduğu resimli kartlar.
4 ) EĞİTİM ORTAMI
Diş fırçalama becerisi öğretmen ve öğrencinin rahat hareket edebileceği kadar genişlikte bir banyo veya lavaboda yapılmalıdır. Ayna, öğrencinin boyuna uygun şekilde yerleştirilmelidir. Ortamdaki uyarıcılar ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılır, ortam mümkün olduğunca sadeleştirilir. Örneğin banyoda bulunan temizlik malzemeleri, kozmetik malzemeleri ve süsler ya kaldırılır yada öğrencinin dikkatini çekmeyecek/dağıtmayacak şekilde yeniden düzenlenir.Ortamın ses,ışık,sıcaklık vb. gibi fiziki şartları düzenlenir.Çalışmaya başlamadan önce öğrencinin açlık,susuzluk,tuvalet gibi ihtiyaçları kontrol edilir .Eğer uygulama sınıf ortamında yapılacak ise diğer öğrencilerden sessiz olmaları ve arkadaşlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenir.
5 ) PEKİŞTİREÇLER
Öğretim sırasında öğrencinin yaptığı doğru basamaklar aferin sana, harikasın gibi sözel pekiştireçlerle veya başını okşayarak,süpersin diyerek pekiştirilir.Ayrıca çalışma bittikten sonra ise önceden belirlenen öğrencinin yapmaktan yemekten yada oynamaktan hoşlandığı bir şeyi kendisine vereceğimizi veya birlikte yapacağımızı söyleyebiliriz.
6 ) ÖĞRETİMDEKİ İLERLEMİNİN KAYDEDİLMESİ
Öğretimdeki ilerlemeyi kaydetmek için daha önceden oluşturduğumuz ölçüt bağımlı ölçü aracını kayıt çizelgesi haline getirip öğrencinin öğretim sırasında bağımsız yada ipucu verilerek yapılan basamaklar ilgili basamağın karşısına işaretlenerek öğretimdeki ilerlemeler kaydedilmiş olur. Öğretimdeki ilerlemenin kaydedilmesi bir sonraki öğretim oturumunda öğretime hangi basamaktan başlanacağı,öğretimin sistemli bir şekilde takip edilmesi bakımından da oldukça önemlidir.
7 ) ÖĞRETİM ZAMANI
Öğretimi yapmayı düşündüğümüz gün ve saatleri yazıyoruz. Ancak öğretim için en uygun zaman beceriyi kullanmaya ihtiyaç duyduğu zamandır. Diş fırçalama becerisi için en uygun zaman yemekten sonradır. Bu noktada aileye ve özellikle annelere çok iş düşmektedir. Becerinin sürekliliğinin ve genellemesinin sağlanmasında ailenin gayreti çok önemlidir. Gerekirse öğretim için fırsatlar yaratmalıdır. Öğretmen ve aile koordine halinde olmalıdır.Öğrencinin sabah kalktığında ,akşam yatmadan önce dişlerini fırçalanması çalışılabilir.
8 )ÖĞRETİM YÖNTEMİ
Açık anlatım ve aşamalı yardım yani ipucunun sistematik olarak verilmesi ve geri çekilmesi
9 ) ÖĞRETİM OTURUMU
Öğretmen öğrenciyi daha rahat kontrol etmek ve ipucu verirken kolaylık olsun diye öğrencinin kullandığı elinden tarafta durur. Öğretmen,öğrenciye evet hazır mısın şimdi seninle diş fırçalama becerisini çalışacağız denir.Öğrenciden “evet hazırım”cevabını aldıktan ve dikkatini sağladıktan sonra öğrenciye niçin dişlerimizi fırçaladığımızı açıklarız.Çürük diş resimlerinin bulunduğu resimli kartlar öğrenciye tek tek gösterilir ve üzerinde konuşulur.Dişlerini düzenli bir şekilde fırçalamazsa kendi dişlerinin de böyle olabileceği uygun şekilde anlatılır.Bu becerinin öğreniminde öğrenciyi olumlu etkileyecektir ve dişlerini fırçalamaya istek duymasını sağlayacaktır.
Öğretmen öğrenciye şimdi bak ve beni izle der. Öğretmen açık anlatım yöntemiyle beceriyi açık ve yalın bir anlatımla uygulayarak her basamağı sözel olarak açıklayarak öğrenciye sunar.
Öğretmen, öğrenciye beceriyle ilgili ana yönergeyi verir.”Dişlerini fırçala.”Öğrencinin bağımsız yaptığı basamaklar, ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki bağımsız sütununa işaretlenir. Öğrenci bir beceri basamağını yapamaz ya da hatalı yaparsa durdurulur ve öğretmen o beceri basamağı ile ilgili sözel ipucunu verir. Örneğin “diş fırçasına macun sür.”Eğer öğrenci sözel ipucu verdiğimizde beceri basamağını yaparsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki sözel ipucu sütununu işaretliyoruz. Öğrenci sözel ipucu verdiğimizde de beceri basamağını yapamazsa öğretmen bu basamağı şimdi beni dikkatle takip et diyerek, kendisinde olan aynı özellikleri taşıyan boyayı alarak beceri basamağını hem yapar, hem de ne yaptığını sözel olarak açıklar.Sonra öğrenciden hem yapıp hem de açıkladığı beceri basamağını gerçekleştirmesi için sözel yönerge verir.öğrenci beceri basamağını öğretmenin model olması sonucu yaparsa ,ölçüt bağımlı ölçü aracımızda ilgili basamağın karşısına model olma sütununu işaretleriz.Öğrenci model olunduğunda da beceri basamağı kısmi fizikselden tam fiziksel yardıma doğru bir sıra halinde fiziksel yardımla beceri basamağının yapılmasına yardım eder. Öğretmen, öğrenciye “devam et “ der ve kalan basamakların öğretimine aynı şekilde devam edilerek tüm basamaklar bitirilir.
Diş fırçamla becerisinin tüm basamaklarının öğretimi bittikten sonra öğrenciye becerinin ana basamaklarının olduğu resimli kartlar verilir. Bu kartları uygun şekilde sıralamasını isteriz. Ayrıca bu resimler üzerine konuşuruz. Burada ne yapıyor,bundan sonra ne yapacak gibi vs.
Öğretmen, öğrenciye çalışmaya katıldığı için, kendisini dikkatle dinlediği için, söylediklerini yaptığı için teşekkür eder. Çalışma sırasında kazandığı pekiştireçleri öğrenciye verir.
10 ) KAZANILAN BECERİNİN SÜREKLİLİĞİNİN SAĞLANMASI
Öğrenci diş fırçalama becerisini bağımsız olarak yapmaya başladıktan sonra becerinin yapılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır. Öğrenilen becerinin sürekliliğini sağlamak için öğrenciye sürekli fırsatlar yaratmalı ve ihtiyaç duyması sağlanmalıdır.Ayrıca öğrencinin girişimleri desteklenmeli ve pekiştirlmelidir. Pekiştireçler sistematik olarak geri çekilmeli ve en sonunda öğrencinin dişlerini bağımsız olarak fırçalaması kendisi için pekiştireç olması sağlanmalıdır.
11 ) KAZANILAN BECERİNİN GENELLEMİSİNİN SAĞLANMASI
Diş fırçalama becerisinin genellemesinin sağlanması aşamasında öğrenci beceriyi başka kişilerin varlığında, başka araç-gereçlerle ve başka yönergeler verildiğinde de yapması sağlanmalıdır. Ayrıca eğitim ortamında uyarlamalar yapıldıysa bunlarda sistematik olarak kaldırılabilir. Öğrenciye dişlerini fırçalaması için sürekli fırsatlar yaratılmalıdır. Öğrencinin başka özellikler gösteren diş fırçası ve macunlarını kullanarak dişlerini fırçalaması sağlanmalıdır. Öğrenci sabah kalktığında, akşam yatmadan önce, misafirliğe gittiklerinde de dişlerini fırçalamalıdır.
Genellemenin son aşaması ise öğrencinin dişlerini fırçalamaya gereksinim duyduğunda yönerge beklemeden dişlerini fırçalamasıdır.
Kaynaklar
YAĞLI,bahtiyar,2008
KISA DÖNEMLİ AMAÇ 4.Öğrenci, ağzını durulaması ve fırçayı temizlemesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ağzını durular ve fırçayı temizler.
KISA DÖNEMLİ AMAÇ 5.Öğrenci, ellerini yıkayıp kurulaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini yıkar ve kurular. KISA DÖNEMLİ AMAÇ 6.Öğrenci, dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar. DİŞ FIRÇALAMA
1 ) Başat eliyle musluğu açar.
2 ) Ağzına bir miktar su alır.
3 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
4 ) Ağzındaki suyu lavaboya tükürür.
5 ) Başat olmayan eliyle macun tüpünü alır.
6 ) Başat eliyle macun tüpünün kapağını açar.
7 ) Kapağı uygun bir yere bırakır.
8) Başat elinin baş ve işaret parmağını macun tüpünün alt kısmına getirir.
9 ) Baş ve işaret parmağı ile sıkarak bir miktar macun çıkarır.
10 ) Başat eliyle diş fırçasının alır.
11 ) Fırçayı uygun şekilde tutar.
12 ) Fırçaya bir miktar macun sürer.
13 ) Fırçayı uygun bur şekilde uygun bir yere bırakır.
14 ) Başat eliyle kapağı alır.
15 ) Macun tüpünü kapatır.
16 ) Macun tüpünü yerine bırakır.
17 ) Başat eliyle fırçayı alır.
18 ) Ağzını açar ve dişlerini birleştirir.
19 ) Fırçayı dişlerine getirir.
20 ) Fırçayı dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı hareket ettirerek bir süre fırçalar.
21 ) Ağzındakileri lavaboya tükürür.
22 ) Fırçayı diğer eline alır.
23 ) Başat eliyle musluğu açar.
24 ) Fırçayı yıkar.
25 ) Fırçayı yerine koyar.
26 ) Ağzına bir miktar su alır.
27 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
28 ) Ellerini yıkar.
29 ) Musluğu kapatır.
30 ) Ellerin kurular.
ÖN KOŞUL BECERİLER
1 Görsel /işitsel algısının olması.
2 Bekleme ve taklit etme becerilerine sahip olma.
3 Sıra alma becerilerine sahip olma.
4 En az 1-2 dakika konuşanı dinleme.5Taklit becerisinin olması
6 Bak-Dinle-Yap gibi basit yönergeleri yerine getir.
7 Tutma becerisinin olması
8 El-göz koordinasyonunun olması
9 Küçük kas becerileri gelişmiştir.
10Miktar kavramını bilir.
11 Diş fırçasını bilir.
12Diş macununu bilir.
ARAÇLAR
İki tane aynı şekilde ve özellikte diş macunu ve fırçası.Diş macunu çocuklar için hazırlanan tatları güzel olan macunlardan veya çocuğun zevkine göre seçilmelidir.Diş fırçası da çocuğun sevdiği ve ilgisini çekecek şekilde olmalıdır.Hatta mümkünse eğitime başlamadan önce diş fırçası ve macunu öğrenciyle birlikte alınmalıdır.Böylece öğrenciyi dişlerini fırçalamaya motive etmiş ve istek uyandırmış olursunuz.Ayna, lavabo, su.
ORTAM
Diş fırçalama becerisi öğretmen ve öğrencinin rahat hareket edebileceği kadar genişlikte bir banyo veya lavaboda yapılmalıdır. Ayna, öğrencinin boyuna uygun şekilde yerleştirilmelidir. Ortamdaki uyarıcılar ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılır, ortam mümkün olduğunca sadeleştirilir. Örneğin banyoda bulunan temizlik malzemeleri,kozmetik malzemeleri ve süsler ya kaldırılır yada öğrencinin dikkatini çekmeyecek/dağıtmayacak şekilde yeniden düzenlenir.Ortamın ses,ışık,sıcaklık vb. gibi fiziki şartları düzenlenir.Çalışmaya başlamadan önce öğrencinin açlık,susuzluk,tuvalet gibi ihtiyaçları kontrol edilir .Eğer uygulama sınıf ortamında yapılacak ise diğer öğrencilerden sessiz olmaları ve arkadaşlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenir.
UYGULAMA
A ) GİRİŞ
1 ) ÇALIŞMANIN ADLANDIRILMASI
Öğrenciye şimdi seninle diş fırçalama becerisi ile ilgili bir çalışma yapacağız denir. Sana diş fırçası ve macunu vereceğim onunla dişlerin fırçalamanı isteyeceğim. Çalışma sırasında söylediklerimi yapacaksın, bak ve beni izle dediğimde elindekini bırakmadan beni izleyeceksin.
2 ) KURALLAR Çalışma bitene kadar bulunduğumuz yerden çıkmayacaksın.
Çalışma sırasında beni dikkatlice dinleyeceksin.
Çalışma bitene kadar bu çalışma ile ilgileneceğiz.
Çalışma dışı sorular sormayacağız.
Arkamızı dönüp arkadaşlarımıza veya sağa sola bakmayacağız.
Etrafımızda olan biten ile ilgilenmeyeceğiz.
3 ) ARAÇLARIN TANITIMI Diş ırçası ve macunu öğrenciye gösterilir. Seninle bunları kullanarak çalışma yapacağız denir. İsterse araçlarımız öğrenciye verilip incelemesi sağlanabilir. 4 ) PEKİŞTİREÇLER Performans alımı sırasında yaptıklarının doğru yada yanlış olduğu yönünde hiçbir şey söylemiyoruz.Aferin sana beni çok güzel dinliyorsun. Çok dikkatlisin gibi sözel pekiştireçler kullanıyoruz. Performansa alımının sonunda ise önceden belirlenen öğrencinin yapmaktan yemekten yada oynamaktan hoşlandığı bir şeyi kendisine vereceğimizi veya birlikte yapacağımızı söylüyoruz. 5 ) KAYIT ÇİZELGESİNİN TANITIMI Kayıt çizelgesi gösterilerek öğrenciye “Yaptıklarını buraya (kayıt çizelgesi gösterilerek) işaretleyeceğim. İstersen çalışma sonunda birlikte bakabiliriz.” denir.
B ) ÖĞRENCİNİN YAPABİLDİKLERİNİN BELİRLENMESİ
1 ) TEK FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE
Öğrencinin becerinin ne kadarını bağımsız olarak yaptığını belirlemek için uygun bir yöntemdir. Ancak öğrenci öğrencinin hatalı yaptığı yada yapamadığı beceri basamağında performans alımına son verilir.Bu da öğrencinin becerinin diğer basamaklarındaki performansının değerlendirilmesinin engellemektedir.Tek fırsat yöntemi öğretim bittikten sonra değerlendirme aşamasında uygundur.
Öğrencinin tekli fırsat yöntemine göre yapabildiklerinin belirlenmesine gelince , öğrenciye ana yönerge yani dişlerini fırçala yönergesi verilir. Öğrencinin bağımsız ve doğru olarak yaptığı basamaklar ölçüt bağımlı ölçü aracında ilgili basamağın karşısına doğru işaretlenir.Öğrenci bir basamağı yanlış yaptığında yada yapamadığında işlem durdurulur ve yanlış yapılan beceri basamağından başlayarak tüm basamaklar yanlış olarak işaretlenir.
TEK FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE DİŞ FIRÇALMA BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACI Bildirimler Ölçüt Ana yönerge : Dişlerini fırçala
1 ) Başat eliyle musluğu açar.
2 ) Ağzına bir miktar su alır.
3 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
4 ) Ağzındaki suyu lavaboya tükürür.
5 ) Başat olmayan eliyle macun tüpünü alır.
6 ) Başat eliyle macun tüpünün kapağını açar.
7 ) Kapağı uygun bir yere bırakır.
8) Başat elinin baş ve işaret parmağını macun tüpünün alt kısmına getirir.
9 ) Baş ve işaret parmağı ile sıkarak bir miktar macun çıkarır.
10 ) Başat eliyle diş fırçasının alır.
11 ) Fırçayı uygun şekilde tutar.
12 ) Fırçaya bir miktar macun sürer.
13 ) Fırçayı uygun bur şekilde uygun bir yere bırakır.
14 ) Başat eliyle kapağı alır.
15 ) Macun tüpünü kapatır.
16 ) Macun tüpünü yerine bırakır.
17 ) Başat eliyle fırçayı alır.
18 ) Ağzını açar ve dişlerini birleştirir.
19 ) Fırçayı dişlerine getirir.
20 ) Fırçayı dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı hareket ettirerek bir süre fırçalar.
21 ) Ağzındakileri lavaboya tükürür.
22 ) Fırçayı diğer eline alır.
23 ) Başat eliyle musluğu açar.
24 ) Fırçayı yıkar.
25 ) Fırçayı yerine koyar.
26 ) Ağzına bir miktar su alır.
27 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
28 ) Ellerini yıkar.
29 ) Musluğu kapatır.
30 ) Ellerin kurular.
3/4
2 ) ÇOKLU FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE
Öğrencinin becerinin hangi basamaklarını bağımsız olarak yaptığı ve bağımsız yapamadığı basamakların hangi ipucu verildiğinde yapıldığını belirlemeye yarar.
Öğretmen öğrenciye, beceriyle ilgili ana yönergeyi verir.”Dişlerini fırçala.”Öğrencinin bağımsız yaptığı basamaklar, ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki bağımsız sütununa işaretlenir. Öğrenci bir beceri basamağını yapamaz ya da hatalı yaparsa durdurulur ve öğretmen o beceri basamağı ile ilgili sözel ipucunu verir. Örneğin “fırçaya bir miktar macun sür.”Eğer öğrenci sözel ipucu verdiğimizde beceri basamağını yaparsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki sözel ipucu sütununu işaretliyoruz. Öğrenci sözel ipucu verdiğimizde de beceri basamağını yapamazsa öğretmen bu basamağı şimdi beni dikkatle takip et diyerek, kendisinde olan aynı özellikleri taşıyan diş macunu ve fırçasını alarak beceri basamağını hem yapar, hem de ne yaptığını sözel olarak açıklar. Sonra öğrenciden hem yapıp hem de açıkladığı beceri basamağını gerçekleştirmesi için sözel yönerge verir. öğrenci beceri basamağını öğretmenin model olması sonucu yaparsa ,ölçüt bağımlı ölçü aracımızda ilgili basamağın karşısına model olma sütununu işaretleriz.Öğrenci ,öğretmen model olduğunda da ilgili beceri basamağını yapamazsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızın fiziksel yardım sütununu işaretleriz.Fakat öğretmen öğrenciye fiziksel yardımda bulunulup,ilgili basamak yaptırılmaz.Fiziksel yardım olarak işaretlenen basamak ilerleyen basamaklarda da yapılması gereken bir davranışsa performans alımına son verilir.Eğer fiziksel yardım olarak işaretlenen ilgili basamaktaki yapılması gereken davranış ,ilerleyen basamaklarda yapılması gerekli bir davranış değilse örneğin macun kutusunun kapağını açmak ,bu basamak öğretmen tarafından yapılır.Öğrenicinin diğer basamakları ne ölçüde yaptığını görmek için performans alımına devam edilir.”devam et” denilir. Birkaç saniye beklenir ve yapamazsa buraya kadar uygulanan yöntemler tekrarlanır ve performans alımı bitirilir.
ÇOKLU FIRSAT YÖNTEMİNE GÖRE DİŞ FIRÇALAMA BECERİSİ ÖLÇÜT BAĞIMLI ÖLÇÜ ARACIÖLÇÜ ARACI Bildirimler Ana yönerge : Dişlerini fırçala
Ölçüt
Fiziksel yardım
Model olma
Sözel ipucu
Bağımsız
1 ) Başat eliyle musluğu açar.
2 ) Ağzına bir miktar su alır.
3 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
4 ) Ağzındaki suyu lavaboya tükürür.
5 ) Başat olmayan eliyle macun tüpünü alır.
6 ) Başat eliyle macun tüpünün kapağını açar.
7 ) Kapağı uygun bir yere bırakır.
8) Başat elinin baş ve işaret parmağını macun tüpünün alt kısmına getirir.
9 ) Baş ve işaret parmağı ile sıkarak bir miktar macun çıkarır.
10 ) Başat eliyle diş fırçasının alır.
11 ) Fırçayı uygun şekilde tutar.
12 ) Fırçaya bir miktar macun sürer.
13 ) Fırçayı uygun bur şekilde uygun bir yere bırakır.
14 ) Başat eliyle kapağı alır.
15 ) Macun tüpünü kapatır.
16 ) Macun tüpünü yerine bırakır.
17 ) Başat eliyle fırçayı alır.
18 ) Ağzını açar ve dişlerini birleştirir.
19 ) Fırçayı dişlerine getirir.
20 ) Fırçayı dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı hareket ettirerek bir süre fırçalar.
21 ) Ağzındakileri lavaboya tükürür.
22 ) Fırçayı diğer eline alır.
23 ) Başat eliyle musluğu açar.
24 ) Fırçayı yıkar.
25 ) Fırçayı yerine koyar.
26 ) Ağzına bir miktar su alır.
27 ) Ağzını çalkalar ve yıkar.
28 ) Ellerini yıkar.
29 ) Musluğu kapatır.
30 ) Ellerin kurular.
3/4
3 ) SORU TEKRAR ETME GEREKSİNİMİNE KARAR VERME
1 ) Öğrencinin dikkatinin dağıldığı durumlarda,
2 ) Öğretmenden kaynaklanan bir yönerge yanlışı (yönerge verirken öksürme veya takılma, yönergeyi yanlış verme gibi durumlar) söz konusu olduğunda yönerge tekrar edilir.
3 ) Sınıfta bulunan diğer öğrencilerin çıkardığı sesten veya öğretmenin kullandığı ses tonunun yetersizliği gibi durumlardan ötürü öğrencinin yönergeyi net duyamadığı düşünüldüğünde yönerge tekrar edilir.
4 ) Öğrencinin uygun olmaya bir davranış sergilemesi durumunda öğrencinin dikkatini çalışmaya çekmek için yönerge ve soru tekrar edilir.
C ) ÖĞRENCİ KONTROL
1 ) ÖĞRENCİNİN HANGİ UYGUN DAVRANIŞINI BETİMLEYEREK PEKİŞTİRME
Öğrenci çalışma sırasında yerinde oturduğunda, arkadaşları ya da çevreyle değil de sadece çalışmayla ilgilendiğinde, çalışma dışı sorular sormadığında, duyulabilecek bir ses tonu ile konuşarak çalıştığında pekiştirilir. “Aferin beni çok sessiz dinledin, benimle çok güzel çalıştın.” gibi.
2 ) OLUMSUZ DAVRANIŞLARIN NASIL GÖRMEZDEN GELİNECEĞİ
Öğrenci olumsuz davranış sergilediğinde(Pencereye baktığında , arkasına dönüp arkadaşlarıyla konuştuğunda ,yerinden kalkmak istediğinde vb. gibi) öğrenciye evet çalışmaya devam ediyoruz dinerek yönerge tekrar edilir.
D ) PERFORMANS ALIMINI BİTİRME
Beceri analizindeki bütün basamaklar için öğrencinin yeterlilik düzeyini ölçmeye yönelik uygulamayı bitirdikten sonra öğrenciye “teşekkür ederim beni çok güzel dinledin, söylediklerimi yaptın aferin sana diş fırçalama ilgili çalışmamız bitti “deriz ve çalışmayı bitiririz.
ÇALIŞMA SONUNDA HANGİ UYGUN DAVRANIŞLARIN ÖDÜLLENDİRİLECEĞİ
1 ) Çalışmayı sonuna kadar sürdürmesi
2 ) Arkasına dönerek arkadaşlarına bakmama
3 ) Malzemeler ile oynamama
4 ) Çalışma dışında sorular sormama
5 ) Duyulabilecek bir ses tonu ile konuşma
6 ) Pencere veya kapıya bakmama
DİŞ FIRÇALAMA BECERİSİ ÖĞRETİM PLANINI HAZIRLMA
1 ) ÖĞRENCİNİN PERFORMANS DÜZEYİ
Hazırlanan tek fırsatlı ve çok fırsatlı ölçüt bağımlı ölçü araçlarımızı kullanarak
( öğrencimiz için uygun yöntemden birini de seçebiliriz) öğrencinin yapabildikleri yani performans düzeyi belirlenir.
2 ) AMAÇLAR UZUN DÖNEMLİ AMAÇ:Öğrenci , dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 1.Öğrenci, ellerini ve ağzını yıkaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini ve ağzını yıkar. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 2.Öğrenci, diş fırçasına macun sürmesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak diş fırçasına macunu sürer. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 3.Öğrenci, diş fırçasını dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak diş fırçasını dişlerinin üzerinde aşağı ve yukarı doğru hareket ettirerek dişlerini fırçalar.
ÖĞRETİMSEL AMAÇ 4.Öğrenci, ağzını durulaması ve fırçayı temizlemesi istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ağzını durular ve fırçayı temizler.
ÖĞRETİMSEL AMAÇ 5.Öğrenci, ellerini yıkayıp kurulaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak ellerini yıkar ve kurular. ÖĞRETİMSEL AMAÇ 6.Öğrenci, dişlerini fırçalaması istendiğinde 3/4 oranında bağımsız olarak dişlerini fırçalar.
3 ) ARAÇLAR
İki tane aynı şekilde ve özellikte diş macunu ve fırçası. Diş macunu çocuklar için hazırlanan tatları güzel olan macunlardan veya çocuğun zevkine göre seçilmelidir.Diş fırçası da çocuğun sevdiği ve ilgisini çekecek şekilde olmalıdır.Hatta mümkünse eğitime başlamadan önce diş fırçası ve macunu öğrenciyle birlikte alınmalıdır.Böylece öğrenciyi dişlerini fırçalamaya motive etmiş ve istek uyandırmış olursunuz. Ayna, lavabo, su. Becerinin ana basamaklarının bulunduğu resimli kartlar, Çürümüş ve yapma dişlerin bulunduğu resimli kartlar.
4 ) EĞİTİM ORTAMI
Diş fırçalama becerisi öğretmen ve öğrencinin rahat hareket edebileceği kadar genişlikte bir banyo veya lavaboda yapılmalıdır. Ayna, öğrencinin boyuna uygun şekilde yerleştirilmelidir. Ortamdaki uyarıcılar ve öğrencinin dikkatini dağıtacak nesneler ortadan kaldırılır, ortam mümkün olduğunca sadeleştirilir. Örneğin banyoda bulunan temizlik malzemeleri, kozmetik malzemeleri ve süsler ya kaldırılır yada öğrencinin dikkatini çekmeyecek/dağıtmayacak şekilde yeniden düzenlenir.Ortamın ses,ışık,sıcaklık vb. gibi fiziki şartları düzenlenir.Çalışmaya başlamadan önce öğrencinin açlık,susuzluk,tuvalet gibi ihtiyaçları kontrol edilir .Eğer uygulama sınıf ortamında yapılacak ise diğer öğrencilerden sessiz olmaları ve arkadaşlarını dikkatli bir şekilde takip etmeleri istenir.
5 ) PEKİŞTİREÇLER
Öğretim sırasında öğrencinin yaptığı doğru basamaklar aferin sana, harikasın gibi sözel pekiştireçlerle veya başını okşayarak,süpersin diyerek pekiştirilir.Ayrıca çalışma bittikten sonra ise önceden belirlenen öğrencinin yapmaktan yemekten yada oynamaktan hoşlandığı bir şeyi kendisine vereceğimizi veya birlikte yapacağımızı söyleyebiliriz.
6 ) ÖĞRETİMDEKİ İLERLEMİNİN KAYDEDİLMESİ
Öğretimdeki ilerlemeyi kaydetmek için daha önceden oluşturduğumuz ölçüt bağımlı ölçü aracını kayıt çizelgesi haline getirip öğrencinin öğretim sırasında bağımsız yada ipucu verilerek yapılan basamaklar ilgili basamağın karşısına işaretlenerek öğretimdeki ilerlemeler kaydedilmiş olur. Öğretimdeki ilerlemenin kaydedilmesi bir sonraki öğretim oturumunda öğretime hangi basamaktan başlanacağı,öğretimin sistemli bir şekilde takip edilmesi bakımından da oldukça önemlidir.
7 ) ÖĞRETİM ZAMANI
Öğretimi yapmayı düşündüğümüz gün ve saatleri yazıyoruz. Ancak öğretim için en uygun zaman beceriyi kullanmaya ihtiyaç duyduğu zamandır. Diş fırçalama becerisi için en uygun zaman yemekten sonradır. Bu noktada aileye ve özellikle annelere çok iş düşmektedir. Becerinin sürekliliğinin ve genellemesinin sağlanmasında ailenin gayreti çok önemlidir. Gerekirse öğretim için fırsatlar yaratmalıdır. Öğretmen ve aile koordine halinde olmalıdır.Öğrencinin sabah kalktığında ,akşam yatmadan önce dişlerini fırçalanması çalışılabilir.
8 )ÖĞRETİM YÖNTEMİ
Açık anlatım ve aşamalı yardım yani ipucunun sistematik olarak verilmesi ve geri çekilmesi
9 ) ÖĞRETİM OTURUMU
Öğretmen öğrenciyi daha rahat kontrol etmek ve ipucu verirken kolaylık olsun diye öğrencinin kullandığı elinden tarafta durur. Öğretmen,öğrenciye evet hazır mısın şimdi seninle diş fırçalama becerisini çalışacağız denir.Öğrenciden “evet hazırım”cevabını aldıktan ve dikkatini sağladıktan sonra öğrenciye niçin dişlerimizi fırçaladığımızı açıklarız.Çürük diş resimlerinin bulunduğu resimli kartlar öğrenciye tek tek gösterilir ve üzerinde konuşulur.Dişlerini düzenli bir şekilde fırçalamazsa kendi dişlerinin de böyle olabileceği uygun şekilde anlatılır.Bu becerinin öğreniminde öğrenciyi olumlu etkileyecektir ve dişlerini fırçalamaya istek duymasını sağlayacaktır.
Öğretmen öğrenciye şimdi bak ve beni izle der. Öğretmen açık anlatım yöntemiyle beceriyi açık ve yalın bir anlatımla uygulayarak her basamağı sözel olarak açıklayarak öğrenciye sunar.
Öğretmen, öğrenciye beceriyle ilgili ana yönergeyi verir.”Dişlerini fırçala.”Öğrencinin bağımsız yaptığı basamaklar, ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki bağımsız sütununa işaretlenir. Öğrenci bir beceri basamağını yapamaz ya da hatalı yaparsa durdurulur ve öğretmen o beceri basamağı ile ilgili sözel ipucunu verir. Örneğin “diş fırçasına macun sür.”Eğer öğrenci sözel ipucu verdiğimizde beceri basamağını yaparsa ölçüt bağımlı ölçü aracımızdaki sözel ipucu sütununu işaretliyoruz. Öğrenci sözel ipucu verdiğimizde de beceri basamağını yapamazsa öğretmen bu basamağı şimdi beni dikkatle takip et diyerek, kendisinde olan aynı özellikleri taşıyan boyayı alarak beceri basamağını hem yapar, hem de ne yaptığını sözel olarak açıklar.Sonra öğrenciden hem yapıp hem de açıkladığı beceri basamağını gerçekleştirmesi için sözel yönerge verir.öğrenci beceri basamağını öğretmenin model olması sonucu yaparsa ,ölçüt bağımlı ölçü aracımızda ilgili basamağın karşısına model olma sütununu işaretleriz.Öğrenci model olunduğunda da beceri basamağı kısmi fizikselden tam fiziksel yardıma doğru bir sıra halinde fiziksel yardımla beceri basamağının yapılmasına yardım eder. Öğretmen, öğrenciye “devam et “ der ve kalan basamakların öğretimine aynı şekilde devam edilerek tüm basamaklar bitirilir.
Diş fırçamla becerisinin tüm basamaklarının öğretimi bittikten sonra öğrenciye becerinin ana basamaklarının olduğu resimli kartlar verilir. Bu kartları uygun şekilde sıralamasını isteriz. Ayrıca bu resimler üzerine konuşuruz. Burada ne yapıyor,bundan sonra ne yapacak gibi vs.
Öğretmen, öğrenciye çalışmaya katıldığı için, kendisini dikkatle dinlediği için, söylediklerini yaptığı için teşekkür eder. Çalışma sırasında kazandığı pekiştireçleri öğrenciye verir.
10 ) KAZANILAN BECERİNİN SÜREKLİLİĞİNİN SAĞLANMASI
Öğrenci diş fırçalama becerisini bağımsız olarak yapmaya başladıktan sonra becerinin yapılmasının sürdürülmesi sağlanmalıdır. Öğrenilen becerinin sürekliliğini sağlamak için öğrenciye sürekli fırsatlar yaratmalı ve ihtiyaç duyması sağlanmalıdır.Ayrıca öğrencinin girişimleri desteklenmeli ve pekiştirlmelidir. Pekiştireçler sistematik olarak geri çekilmeli ve en sonunda öğrencinin dişlerini bağımsız olarak fırçalaması kendisi için pekiştireç olması sağlanmalıdır.
11 ) KAZANILAN BECERİNİN GENELLEMİSİNİN SAĞLANMASI
Diş fırçalama becerisinin genellemesinin sağlanması aşamasında öğrenci beceriyi başka kişilerin varlığında, başka araç-gereçlerle ve başka yönergeler verildiğinde de yapması sağlanmalıdır. Ayrıca eğitim ortamında uyarlamalar yapıldıysa bunlarda sistematik olarak kaldırılabilir. Öğrenciye dişlerini fırçalaması için sürekli fırsatlar yaratılmalıdır. Öğrencinin başka özellikler gösteren diş fırçası ve macunlarını kullanarak dişlerini fırçalaması sağlanmalıdır. Öğrenci sabah kalktığında, akşam yatmadan önce, misafirliğe gittiklerinde de dişlerini fırçalamalıdır.
Genellemenin son aşaması ise öğrencinin dişlerini fırçalamaya gereksinim duyduğunda yönerge beklemeden dişlerini fırçalamasıdır.
Kaynaklar
YAĞLI,bahtiyar,2008
