egitimciyiz
Yönetici
I.meşrutiyet’in İlanı(23 Aralık1876):namık Kemal Ve Ziya Paşa Gibi Aydınların Oluşturduğu Gruba Genç Osmanlılar Veya Jön Türkler Denirdi. Bu Grup Yanlarına Mithat Paşa’yıda Alarak Meşrutiyeti İlan Etmesi Koşuluyla Iı.abdülhamit’i Tahta Çıkardılar.23 Aralık 1976 ‘da Kanuni Esasi Hazırlanarak I. Meşrutiyet İlan Edildi. Kanuni Esasi Osmanlı Devletinin Avrupai Tarzda İlk Anayasasıdır. Kanuni Esasiye Göre İki Tane Meclis Kuruldu. Meclisi Mebusan( Üyelerini Halk Seçecek),meclisi Ayan(üyelerini Padişah Seçecek)
not:
ı.meşrutiyet’in İlanıyla Mutlakiyet Dönemi Sona Ermiş Meşrutiyet Dönemi Başlamıştır. Iı.meşrutiyet’in İlanı(1908):jön Türkler 1889 Yılında İttihat Ve Terakki Cemiyetini Kurdular. Bu Örgüt Iı.meşrutiyet’in İlan Edilmesi İçin Iı.abdülhamit’e Baskı Yaptılar. Baskılar Sonunda Iı.abdülhamit 24 Temmuz 1908 ‘de Iı.meşrutiyet’i İlan Etti.13 Nisan 1909’da Meşrutiyet Yönetimine Karşı Olanlar Büyük Bir Ayaklanma Yaptılar.(31 Mart Olayı).ayaklanmayı İttihatçıların Oluşturduğu Ve M. Kemal’in Kurmay Başkanlığını Yaptığı Hareket Ordusu Bastırdı. İttihatçılar Bu Ayaklanmadan Iı.abdülhamit’i Sorumlu Tutarak Tahttan İndirdiler.
1.uşi Antlaşmasının Önemi Nedir?
italya İle Osmanlı Devleti Arasında 1912’de Trablusgarp Savaşından Sonra İmzalanmıştır.
buna Göre;trablusgarp Ve Bingazi İtalya’ya Verildi. On İki Ada Geçici Olarak Balkan Savaşından
sonra Alınmak Üzere İtalya’ya Bırakıldı.
not:
trablusgarp (libya) Osmanlı Devletinden Ayrılan Son Afrika Toprağı Olmuştur.
2.ı.balkan Savaşı Ve Sonuçları Nelerdir.?
1912’debulgaristan,yunanistan,sırbistan Ve Karadağ Türkleri Balkanlardan Atmak İçin Anlaştılar Ve Osmanlı Devletine Saldırdılar
osmanlı Devleti Ordusundaki Subayların İttihatçı-itilafçı Diye Ayrılmaları Ve Savaşlara Yeterli Hazırlanamaması Nedeniyle Midye-enez Hattına Kadar Çekilmek Zorunda Kaldı.
bu Savaşın Sonunda Osmanlı Devletiyle Bağlantısı Kalmayan Arnavutluk Bağımsızlığını Kazandı.
ı. Balkan Savaşı’nın Sonunda Londra Antlaşması (1913) İmzalandı. Midye-enez Hattına Geriledik. Edirne Ve Kırklareli’yi Kaybettik.
3.ıı.balkan Savaşı Ve Sonuçları Nelerdir.?
ı. Balkan Savaşı’nda Aldıkları Toprakları Kendi Aralarında Paylaşamayan Balkan Ülkeleri Kendi Aralarında Savaşa Tutuştular. Osmanlı Devleti Bunu Fırsat Olarak Gördü Ve Saldırarak Edirne Ve Kırklareli’yi Geri Aldı
ıı. Balkan Savaşının Sonunda İki Antlaşma İmzalandı.
istanbul Antlaşması(1913): Bulgaristan İle Osmanlı Devleti Arasında İmzalandı. Edirne Ve Kırklareli Bizde Kaldı. Meriç Nehri Bulgaristan’la Sınır Oldu.
atina Antlaşması(1913): Kavala Şehri Ve Girit Adası Kesin Olarak Yunanistan’a Verildi.
3.ı.dünya Savaşı’nın Sebepleri Nelerdir.?
sömürge Rekabeti :
birliğini Geç Tamamlayan İtalya(1870) Ve Almanya’nın(1871) Sömürge Yarışında İngiltere’ye Ve Fransa’ya Rakip Olmaları Bu Devletler Arasında Düşmanlığa Neden Olmuştur.
almanya-fransa Çekişmesi: Kömür Yataklarının Bulunduğu Alsas-loren Bölgesi İki Ülkeyi Düşman Etmiştir.
balkanlardaki Çekişme: Rusya İle Avusturya-macaristan Arasında Balkanlarda Çekişme Vardı. Rusya Avusturya-macaristan’ın İçindeki Ortodoks Ve Slav Irkları Kendi Hakimiyetine Almak İstemesi Düşmanlığı Artırdı.
blokların Kurulması: Yukarıda Sayılan Sayılan Nedenlerle Bazı Devletler Birbirlerine Yaklaşmışlardır. Almanya,avusturya-macaristan,italya Üçlü İttifak Devletlerini, İngiltere,fransa Ve Rusya İse Üçlü İtilaf Devletlerini Oluşturdular.
4.osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına Girmesinin Nedenleri Nelerdir.?
balkan Ve Trablusgarp Savaşlarında Kaybedilen Toprakları Geri Alma Düşüncesi
alman Hayranlığı Ve Almanya’nın Savaşı Kesin Kazanacağına İnanılması
ingiltere,fransa Ve Rusya’nın Sömürgelerinde Yaşayan Müslüman Ülkeleri Bağımsızlığına Kavuşturma İsteği
ingiltere,fransa Ve Rusya’nın Osmanlı Devletine Karşı Düşmanca Tavır Takınmaları
goben(yavuz),breslav(midilli) Zırhlı Gemilerinin Rus Limanlarını Topa Tutması.
5.almanya’nın Osmanlı Devletini Kendi Yanında Savaşa Sokmak İstemesinin Nedenleri Nelerdir?
savaşı Daha Geniş Alanlara Yaymak***
osmanlı Devletinin Jeopolitik Konumundan (dünya Üzerindeki Yeri) Yararlanmak İstemesi
osmanlı Halifesinin Dini Gücünden Faydalanmak Ve İtilaf Devletlerinin Sömürgeleri Olan Müslüman Ülkeleri Ayaklandırarak,sömürgeleri İçten Çökertmek
sömürgelere Giden Yolları Kontrol Altında Tutmak İstemesi***
6.osmanlı Devleti’nin Kendi Topraklarında Savaştığı Cepheler Hangileridir?
kafkas ,kanal ,filistin ,ırak, Çanakkale, Suriye ,hicaz-yemen Cepheleridir.
7. Osmanlı Devleti’nin Kendi Toprakları Dışında Savaştığı Cepheler Hangileridir?
makedonya,romanya,galiçya Cepheleridir.
8.kafkasya Cephesinin Önemi Nedir?
1 Kasım 1914 ‘te Rusların Doğudan Saldırıya Geçmesiyle Bu Cephe Açılmıştır.
enver Paşanın Anadolu’daki Türkler İle Orta Asya’daki Türkleri Birleştirerek Büyük Türk Devleti Kurmak İstemesi
bakü Petrollerini Ele Geçirmek İsteyen Almanya’nın Bu Cephenin Açılması İçin Osmanlı’yı Kışkırtması
22 Aralık 1914’te 150 Bin Kişi İle Başlatılan” Sarıkamış Harekatı” Hezimetle Sonuçlanmış Ve 90 Bin Askerimiz Donarak Şehit Olmuştur. Ruslar Erzurum, Muş,bitlis Ve Erzincan’ı Ele Geçirmişlerdir. M. Kemal 1916’da Muş Ve Bitlis’i Geri Almıştır.
rusların 3 Mart 1918’de İmzaladığı Brest Litowsk Antlaşmasıyla I. Dünya Savaşından Ayrılmış Ve Doğu Cephesi Kapanmıştır.(bu Ant. İle Berlin Ant. İle Kaybettiğimiz Kars,ardahan,batum Rusya’dan Osmanlı Devletine Geçmiştir.)
9. Çanakkale Savaşının Önemi Nedir?
500 Bin Den Fazla İnsan Ölmüştür.
osmanlı Devletinin Galip Geldiği Tek Cephedir.
itilaf Devletleri Boğazları Geçemeyip Rusya’ya Yardım Götüremeyince Rusya’da Bolşevik İhtilali Çıkmıştır. Sovyet Rusya Kurulmuştur.
m. Kemal’in Bu Savaşlarda Gösterdiği Başarılar Onun Kurtuluş Savaşında Lider Olmasını Sağlamıştır.
10.kanal Cephesinin Önemi Nedir?
almanların İsteğiyle Açılmıştır.(süveyş Kanalında)
mısır İngiltere’den Geri Alınacaktı. Ve İngiltere’nin Uzak Doğudaki Sömürgeleriyle Bağlantısı Kesilecekti. Fakat Savaşı Kazanamadık Ve İngiltere Suriye’ye Kadar İlerledi Ve Suriye Cephesinin Açılmasına Neden Oldu.
11.ı.dünya Savaşı’nın Sonunda İmzalanan Antlaşmalar Nelerdir.?
itilaf Devletleri İle Yenilen Devletler Arasında Şu Antlaşmalar Olmuştur.
varsay-almanya , Sen Jermen-avusturya , Triyanon –macaristan, Nöyyi-bulgaristan,
sevr-osmanlı Devleti
not:
mondros Ateşkes Antlaşması Osmanlı Devletini I. Dünya Savaşından Çıkaran Ateşkes Antlaşmasıdır. Sevr Antlaşması Hazırlanana Kadar Bu Antlaşma Yürürlüğe Girmiştir.
ı2. I.dünya Savaşı’nın Genel Sonuçları Nelerdir?
osmanlı İmp.,rus Çarlığı, Avusturya-macaristan İmp. Ve Alman İmp. Yıkılarak Yerlerine Milli Devletler Kuruldu.
litvanya, Çekoslovakya, Polonya, Yugoslavya, Macaristan Ve Avusturya Bağımsız Birer Devlet Olarak Ortaya Çıktı.
cemiyet-i Akvam(milletler Cemiyeti) Kuruldu.
yenilen Devletlerde Rejim Değişiklikleri Meydana Gelmiştir.
ı. Dünya Savaşından En Karlı İngiltere Ve Fransa Çıkmıştır.
ı. Dünya Savaşı’nın Sonunda Yenilen Devletlere İmzalatılan Ağır Antlaşmalar , Iı. Dünya Savaşı’nın Çıkmasına Neden Olmuştur.
13.mondros Ateşkes Antlaşması’nın(30 Ekim 1918) Önemi Nedir?
osmanlı Devleti Bu Antlaşmayla Fiilen Sona Ermiştir.
antlaşmanın 7.maddesi “itilaf Devletleri Kendi Güvenliklerini Tehdit Edecek Bir Durum Ortaya Çıkarsa , İstedikleri Bölgeyi İşgal Edebileceklerdi “ Çok Ağır Bir Madde Olup Ülkenin Her An İşgalini Mümkün Hale Getirmiştir.
altı Vilayette Bir Ermeni Devleti Kurulması İçin Zemin Hazırlanmıştır.
işgallerin Başlamasıyla Bölgesel Direniş Örgütleri Ve Kuvay-i Milliye Ortaya Çıkmıştır.
azınlıklar İşgalleri Kolaylaştırmak İçin Zararlı Cemiyetleri Kurmuşlardır.
14.zararlı Cemiyetler Hangileridir.?
a. Azınlıkların Kurdukları Cemiyetler:
mavri Mira:
15.yararlı Cemiyetler( Milli Cemiyetler) Hangileridir.?
doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Doğu Anadolu’nun Ermenilere Verilmesini Önlemek İçin Kuruldu.
trakya Paşa Eli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Trakya’nın Yunan İşgaline Uğramasını Engellemek İçin Edirne’de Kuruldu.
trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti:
doğu Karadeniz Ve Çevresinin Rumlara Verilmesini Ve Rum Pontus Devletinin Kurulmasına Engel Olmak İçin Kuruldu.
kilikyalılar Cemiyeti: Adana Ve Çevresinin Ermenilere Verilmesini Önlemek İçin Kurulmuştur.
izmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
izmir Ve Çevresinin Yunanlılara Verilmesini Önlemek İçin Kurulmuştur.
milli Kongre Cemiyeti:
istanbul’da Kurulan Bu Cemiyet Türklere Karşı Yapılan Haksızlıkları Basın Ve Yayım Yolu İle Dünyaya Duyurmaya Çalışmışlardır.
16.paris Barış Konferansının(18 Ocak 1919) Önemi Nedir?
itilaf Devletleri Osmanlı Devletini Nasıl Paylaşacaklarını Kararlaştırmak İçin Paris’te Toplandılar.
daha Önce İtalya’ya Verilen Batı Anadolu Yunanistan’a Verildi.
italya’ya:
güneybatı Akdeniz ,
fransa’ya:
urfa,maraş,antep,suriye Ve Lübnan,
ingiltere’ye :
ırak, Filistin Ve Boğazlar Bırakılmıştır.
yunanlılar Paris Barış Konferansının Kendilerine Verdiği Yetkiyle 15 Mayıs 1919 ‘da İzmir’i İşgal Etmiştir.
17.genelgeler Ve Kongreler:
havza Genelgesi’nin Önemi Nedir?(29 Mayıs 1919)
m. Kemal Havza’ya Gelince Askeri Ve Sivil Mülki Amirlere Gönderdiği Bildirilerle, İşgallerin Protesto Yapılmasını, Mitingler Düzenlenmesini , Ülkemizin İçinde Bulunduğu Durumun Millete Anlatılmasını , İstanbul Hükümetine Protesto Telgraflarının Çekilmesini İstemiştir.
not:
m. Kemal 15 Mayıs 1919’da İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgal Edilmesinden Sonra 16 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuruyla Samsun’a Doğru Yola Çıkmış Ve 19 Mayıs 1919’da Samsun’a Gelmiştir. M. Kemal Samsun’a Gelirken 9.ordu Müfettişliği Sıfatıyla Resmi Görevli Olarak, Samsun Ve Çevresindeki Rumlarla Türkler Arasındaki Çatışmalara Son Vermek Amacıyla Samsun’a Gelmiştir. Amasya Genelgesi Ve Önemi Nedir? (22haziran 1919)
m. Kemal ,rauf Orbay, Refet Bele,ali Fuat Cebesoy Ve Kazım Karabekir Toplantı Yaparak , Aldıkları Kararları Genelge Olarak Yayınlamışlardır.
vatanın Ve Milletin Bağımsızlığının Tehlikede Olduğu Belirtilmiştir. Miletin Geleceğini ,milletin Azim Ve Kararı Kurtaracaktır Denildi.
osmanlı Hükümetinin Görevini Yapmadığı Ve Bu Durumun Milletimizi Yok Saydığı Belirtilmiştir.
milletimizin Sesini Dünyaya Duyuracak Her Türlü Etki Ve Denetimden Uzak Milli Bir Kurulun Kurulması Gerektiği Belirtilmiştir.
bu Nedenle Seçimlerin Yapıldığı Yerlerde Seçilen Kişiler Seçimlerin Yapılamadığı Yerlerde İse Halkın Güvenini Kazanmış 3 Delege Sivas’a Gelerek Toplanılması Gerektiği Belirtilmiştir.
doğu İlleri Adına Erzurum’da Bir Kongre Toplanacak
amasya Genelgesi’nin Önemi
ilk Defa Kurtuluş Savaşının Mücadele Safhası Başlamıştır.
ilk Defa Kurtuluş Savaşının Gerekçesi , Yöntemi Ve Amacı Belirtilmiştir.
ilk Defa Millet Egemenliğine Dayanan Yönetimden Bahsedilmiştir.***
ilk Defa Milli Bir Kurulun Oluşturulmasından Bahsedilmiştir.
ilk Defa İstanbul Hükümetinin Görevini Yerine Getiremediğinden Bahsedilmiştir.
ilk Defa Erzurum Ve Sivas Kongrelerinin Toplanmasına Karar Verilmiştir.
not:
m. Kemal Amasya Genelgesi’nden Sonra 8 Temmuz 1919’da Padişaha Yolladığı Bir Telgrafla Resmi Göreviyle Birlikte Askerlik Görevinden De İstifa Ettiğini Açıklamıştır.
erzurum Kongresi’nin Önemi Nedir?(23 Temmuz 1919)
doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Girişimleriyle Bölgedeki Ermeni Tehlikesine Karşı Toplanmıştır.
milli Sınırlar İçinde Vatan Bir Bütündür Asla Parçalamaz Olduğu Belirtildi.(misak-ı Milli’de Aynen Yer Aldı.)
ilk Defa Hükümet Kurulmasından Bahsedilmiş Ve İlk Defa 9 Kişilik Temsil Heyeti Seçilmiştir.
ilk Defa Manda Ve Himaye Reddedilmiştir.
milli Meclisin Derhal Toplanması Ve Hükümetin Meclisin Denetimine Girmesi Kararlaştırıldı.(mebusan Meclisi)
kuva-yi Milliye’yi Etken Ve Milli İradeyi Hakim Kılmak Esastır.
erzurum Kongresi Bölgesel Olarak Toplanmış Fakat Aldığı Kararlar Tüm Yurdu İlgilendirdiği İçin Milli Bir Kongredir.****
sivas Kongresi’nin Önemi Nedir? ( 4-11 Eylül 1919)
ülke Genelindeki Milli Cemiyetler “ Anadolu Ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” Adıyla Birleştirildi.
manda Ve Himaye Fikri Kesin Olarak Reddedildi.
irade-i Milliye Adıyla Bir Gazete Çıkarıldı.
temsil Heyeti 15 Kişiye Çıkarılmıştır.
her Yönüyle Ulusal Bir Kongredir.
ali Fuat Cebesoy Batı Anadolu Kuva-i Milliye Komutanlığına Atanmıştır.
amasya Görüşmelerinin Önemi Nedir? (20-22ekim 1919)
osmanlı Hükümetinden Bahriye Nazırı Salih Paşa İle M. Kemal Arasında Görüşmeler Olmuştur.
görüşmelerde Alınan Kararlardan Sadece Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Açılmasıyla İlgili Madde Osmanlı Hükümeti Tarafından Kabul Edilmiştir.
istanbul Hükümeti , Temsil Heyetiyle Görüşmek Üzere Bir Temsilcisini Amasya’ya Göndermekle Temsil Heyetini Hukuki Olarak Tanımıştır.
18. Misak-ı Milli’nin İlanı (28 Ocak 1920)
amasya Görüşmeleri’nde Alınan Kararla Yurdun Her Tarafında Seçimler Yapılarak Mebuslar Meclisinin Açılmasına Zemin Hazırlanmıştır. Meclisin İstanbul’da Açılmasına Karar Verilince M. Kemal İstanbul’a Gitmemiştir. Fakat Onun Düşüncelerini Temsil Eden Felah-ı Vatan Adıyla Bir Grup Kurulmuştur. Bu Grup Hazırladığı Misak-ı Milli’yi Son Osmanlı Mebusan Meclisine Kabul Ettirmiştir.(28 Ocak 1920)
alınan Kararlar: Mondros Ateşkes Antlaşması İmzalandığında Türk Askerlerinin Elinde Bulunan Topraklar Bir Bütündür, Parçalanamaz.***
arap Topraklarının, Batı Trakya’nın Ve Kars,ardahan Ve Batum’un Geleceği Halk Oylamasıyla Belirlenecek. Osmanlı’nın Merkezi Ve Marmara Denizi’nin Güvenliği Sağlanırsa Boğazlar Dünya Ticaretine Açılacak. İçimizdeki Azınlıklara Komşu Ülkelerdeki Müslüman Halka Tanınan Haklardan Fazlası Tanınamaz. Tam Bağımsızlığımızı Ve Ekonomik Gelişmemizi Engelleyen Sınırlamalar Ve Kapitülasyonlar Kesinlikle Kabul Edilemez.
misak-ı Milli İle Türk Vatanının Sınırları Çizilmiştir.
misak-ı Milli’nin İlanı İstanbul’un İşgaline Neden Olmuştur.
istanbul 16 Mart 1920’de İtilaf Devletleri Tarafından Resmen İşgal Edilmiştir. Mebusan Meclisi Dağıtılmıştır. Bazı Milletvekilleri Malta Adasına Sürgüne Gönderilmiştir. Bazıları Ankara’ya Kaçmıştır.
19. T.b.m.m’nin Açılması (23 Nisan 1920)
m. Kemal 19 Mart 1920’de Bir Genelge Yayınlayarak Ankara’da Olağan Üstü Yetkilere Sahip Bir Meclisin Açılması Gerektiğini Ve Bunun İçin Hemen Seçimlerin Yapılmasını, Her Sancaktan 5 Kişinin Seçilmesini Ve Bu Seçilenlerin 15 Gün İçinde Ankara’ya Gelmelerini İstedi. Ayrıca İtilaf Devletleri Tarafından Dağıtılan Osmanlı Mebuslar Meclisi Üyelerini De Kaçabilirlerse Gelmelerini İstedi.
nihayet Bütün Hazırlıklar Tamamlandıktan Sonra 23 Nisan 1920’de T.b.m.m Açıldı.
20 İlk T.b.m.m’nin Özellikleri
güçler Birliği İlkesi Benimsenmiştir.(yasama ,yürütme ,yargı Güçlerinin Mecliste Toplanması)böylece Çabuk Ve Uygulanabilir Kararların Alınması Sağlanmıştır.(çünkü O Sırada Ülkemiz İşgal Altında)
egemenliğin Kayıtsız Şartsız Milletin Olduğu Ve Meclisin Üstünde Bir Gücün Olmadığı Belirtilmiştir.
meclisin Başkanı Aynı Zamanda Hükümetinde Başkanıdır.
padişah Ve Halifenin Yeri Meclisin Alacağı Kararla Belli Olacaktır.
21.ilk Anayasa ( Teşkilat-ı Esasiye - 20 Ocak 1921)
kurtuluş Savaşının Devam Ettiği Günlerde Kabul Edilmiştir.
bu Anayasa İle Türk Tarihinde İlk Kez Egemenlik Ulusa Verilmiştir.
güçler Birliği Prensibi Benimsenmiştir.(yasama, Yargı, Yürütme Meclis Tarafından Yapılıyor.)
yeni Türk Devletinin Hukuki Ve Siyasal Belgesi Olmuştur.
anayasaya Göre Meclis Başkanı Hükümetin De Başkanı Olmakla “meclis Hükümeti Sistemi” Benimsenmiştir.
not:
cumhuriyetin İlanıyla “meclis Hükümeti Sistemi” Terkedilerek “kabine Sistemi” Ne Geçilmiştir.
22. İlk T.b.m.m’ Ne Karşı Çıkan Ayaklanmalar
ayaklanmaların Çıkmasında; Bazı Çıkar Sahiplerinin Halkı Kışkırtması, Azınlıkların Devlet Kurmak İstemesi, İstanbul Hükümetinin M. Kemal Aleyhinde Bildiriyi Anadolu’da Halka Dağıtması,düzenli Ordu Kurulması Sırasında Bazı Kuva-yi Milliyecilerin Orduya Katılmak İstememesi, M. Kemal’in İdam Cezasına Çarptırılmış Olması T.b.m.m’ Ne Karşı Ayaklanmaların Çıkmasında Etkili Olmuştur.
1.istanbul Hükümeti Ve İngilizler Tarafından Desteklenen Ayaklanmalar: Anzavur , Kuva-yi İnzibatiye, Bolu-düzce-hendek Ve Adapazarı , Yozgat Yenihan, Konya , Afyon , Milli Aşireti Ayaklanmalarıdır.
2.azınlıkları Çıkardığı Ayaklanmalar:rum Pontus ,ermeni Ayaklanmalarıdır.
3.kuva-yi Milliye Taraftarlarının Çıkardığı Ayaklanmalar: Çerkez Ethem , Demirci Mehmet Efe Ayaklanmalarıdır.
23.t.b.m.m’nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Tedbirler
29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye Kanunu Çıkarıldı.
11 Eylül 1920’de İstiklal Mahkemeleri Kurularak İsyancılar Sert Bir Şekilde Cezalandırıldı.
istanbul Hükümetinin Olumsuz Propagandalarına Karşı Halkı Doğru Bilgilendirmek İçin Anadolu Ajansı Kuruldu.
damat Ferit Hükümetinin Anadolu Hareketi Aleyhine Yaptırdığı Fetvalara Karşı Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi Fetva Yayınlayarak Anadolu’daki Mücadelenin Haklılığı Tüm Yurda İlan Edilmiştir.
24.sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920)
ı. Dünya Savaşı Bittiğinde İtilaf Devletleri Diğer Devletlerle Barış Antlaşmalarını Hemen İmzalamalarına Rağmen Osmanlı Devleti’ni Nasıl Paylaşacaklarına Karar Veremedikleri İçin Kesin Barışı Geciktirdiler. Ve 10 Ağustos 1920’de Osmanlı Devleti Adına Dar-ı Şura-yı Saltanat (mebuslar Meclisi Dağıtıldığı İçin) Sevr Antlaşması’nı İmzalamıştır. Bu Antlaşmaya Göre;
istanbul Osmanlıya Verilecek Ancak Şartlara Uyulmazsa İşgal Edilecek. Boğazlar Savaş Ve Barışta Açık Olacak Ve Boğazlar Komisyonu Tarafından Yönetilecek. Doğu Anadolu’da Bir Ermeni Devleti , Suriye İle Irak Arasında Bir Kürt Devleti Kurulacak. Trakya Ve Batı Anadolu Yunanistan’a , Irak Ve Arabistan İngiltere’ye, Konya, Antalya Ve Muğla Tarafları İtalya’ya ,adana-malatya-sivas Ve Suriye Arası Fransa’ya Verilecek. Azınlıklara Sınırsız Haklar Verilecek. Kapütilasyonların Her Türlüsü Devam Edilecek Ve Bütün Ülkeler Faydalanacak.
bu Antlaşma İle Osmanlı Devleti Yok Sayılmıştır.
itilaf Devletleri Osmanlı Devletini Paylaşmışlardır.
itilaf Devletleri Son Osmanlı Mebuslar Meclisini Dağıttıkları İçin Bu Antlaşma Meclis Tarafından Onaylanmadığından Hiçbir Hukuki Geçerliliği Yoktur.
uygulanamayan Bir Antlaşma Olması Nedeniyle 1878 Ayastefanos Antlaşmasına Benzerlik Gösterir.
25.düzenli Ordu Ne Zaman Kurulmuştur?
m. Kemal’in Önerileri Doğrultusunda T.b.m.m Hükümeti Düzenli Ordu Kurma Kararına Vardı.
kuva-yi Milliye Birliklerinin Tek Çatı Altında Toplanması Kararlaştırılmıştır.
çerkez Ethem Ve Demirci Mehmet Efe Etkilerinin Azalmasından Çekindikleri İçin Düzenli Orduya Katılmayarak İsyan Ettiler.
8 Ekim 1920’de Ülkenin Her Tarafından Gelen Kuva-yi Milliye Birliklerinin Katılımıyla Düzenli Ordu Kurulmuştur.
batı Cephesi Komutanlığına İsmet Paşa(inönü) Getirildi.
kurtulu
ş Savaşında Cepheler
doğu Cephesi: Doğu Cephesinde Ermenilerle Savaşılmıştır. Ermeniler Sevr Antlaşmasına Dayanarak Doğu Anadolu’da Bir Ermeni Devleti Kurmak İstiyorlardı Ve Türklere Saldırıyorlardı . T.b.m.m 15.kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşayı Doğu Cephesi Komutanlığına Atadı. Yapılan Savaşlarla Doğu Anadolu Ermenilerden Kurtuldu. Ermenilerle Gümrü Antlaşması(3aralık 1920) İmzalandı.
26.gümrü Antlaşması’nın (3 Aralık1920) Önemi Nedir?
t.b.m.m’nin Uluslar Arası Alanda Kazandığı İlk Siyasi Ve Askeri Başarıdır.
ilk Kez Gümrü Antlaşmasıyla Belirlenen Doğu Sınırımız , Moskova Ve Kars Antlaşmalarıyla Son Şeklini Almıştır.
ermeniler Barış İmzalamakla İlk Kez Sevr Antlaşmasının Geçersizliği Onaylamış Oldular.
ermeni Sorunu Çözüme Kavuşturuldu.
27.güney Cephesi’nin Önemi Nedir?
güney Cephesi’nde Düşmana Karşı Kuva-yi Milliye Birlikleriyle Karşı Konulmuştur. Düzenli Ordu Savaşmamıştır.
güney Cephesi’ndeki Savaşlar Sakarya Savaşı’ndan Sonra 20 Ekim 1921’de Fransa İle İmzalanan Ankara Antlaşması İle Sona Erdi.
böylece Hatay Hariç Suriye Sınırı Belirlenmiştir.
28. I. İnönü Savaşı’nın (6-10 Ocak 1921) Önemi Nedir?
düzenli Ordunun Batı Cephesi’nde Yunanlılara Karşı Kazandığı İlk Zaferdir.*
ismet Paşa Albaylıktan Generalliğe Terfi Etti.*
çerkez Ethem İsyanı Bu Zaferden Sonra Bastırıldı.*
20 Ocak 1921’de İlk Anayasa ( Teşkilat-ı Esasiye) İlan Edildi.*
12 Mart 1921’de İstiklal Marşımız Kabul Edildi.*
londra Konferansı Yapıldı.(21 Şubat 1921)*
sovyet Rusya İle Moskova Antlaşması İmzalandı.(16 Mart 1921)*
29.londra Konferansı’nın Önemi Nedir? (21 Şubat-12 Mart 1921)
itilaf Devletleri Sevr Antlaşmasını Yumuşatarak T.b.m.m Kabul Ettirmek İçin Konferansı Toplamışlardır.
istanbul Hükümeti Adına Tevfik Paşa, T.b.m.m Adına Bekir Sami Bey Konferansa Katılmıştır.
itilaf Devletleri T.b.m.m’ni Konferansa Çağırmakla , T.b.m.m’nin Varlığını İlk Kez Hukuki Olarak Tanımıştır.
30.moskova Antlaşması’nın Önemi Nedir? ( 16 Mart 1921)
rusya Misak-ı Milliyi Ve Türk Devletini Tanıyan İlk Avrupa Ülkesi Olmuştur.
kars, Ardahan Türkiye’de Kaldı. Batum İse Gürcistan’a Verilmiştir. Batum’un Elimizden Çıkmasıyla Misak-ı Milli’den İlk Taviz Verilmiştir.***
31. Iı. İnönü Savaşı’nın Önemi Nedir? (23 Mart-1 Nisan 1921)
batı Cephesi’nde Yunanlılara Karşı Kazanılan İkinci Zaferdir.
italya Bu Zaferden Sonra Antalya Ve Muğla’dan Çekilmeye Başladılar.*
fransızlar Anlaşmak İçin Ankara’ya Temsilci Gönderdiler.*
32. Kütahya-eskişehir Savaşlarının Önemi Nedir? ( 10-24 Temmuz 1921)
ordumuz İtilaf Devletleri’nden Yardım Alan Yunanlılar Karşısında Başarısız Olarak Sakarya Irmağı’nın Doğusuna Kadar Gerilemiştir.
böylece 1683 Iı. Viyana Kuşatmasından İtibaren Devam Eden Geri Çekilme Sakarya Irmağı’nın Doğusuna Kadar Devam Etmiştir.
bu Yenilgiden Sonra 5 Ağustos 1921’de M. Kemal’e Başkomutanlık Verildi. Ayrıca Meclisin 3 Aylığına Tüm Yetkileri M. Kemal’e Verildi.
m. Kemal İlk Olarak Tekalif-i Milliye Emirlerini 8 Ağustos 1921’de İlan Ederek Sakarya Savaşı İçin Halktan Yardım Toplamıştır.
33.sakarya Meydan Savaşı’nın Önemi Nedir?(23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1683 Viyana Bozgunundan İtibaren Devam Eden Gerileme Sona Erdi.
t.b.m.m Büyük Bir Zafer Kazandı. Yunan Ordusunun Taarruz Gücü Kırıldı. Yunanlılar Savunmaya Geçti.
t.b.m.m M. Kemal’e Mareşallik Rütbesi Ve Gazilik Unvanı Verdi.(19 Eylül 1921)*
kafkas Cumhuriyetleri (sovyet Rusya) İle Kars Antlaşması İmzalandı.(13 Ekim 1921)*
fransızlarla Ankara Antlaşması İmzalandı.(20 Ekim 1921)
itilaf Devletleri Barış Teklifinde Bulundular.
34.kars Antlaşması’nın Önemi Nedir? ( 13 Ekim 1921)
ermenistan, Azerbaycan Ve Gürcistan İle Yapılmıştır.
kars Antlaşması İle Doğu Sınırlarımız Kesinlik Kazanmıştır.
35.ankara Antlaşması’nın Önemi Nedir? (20 Ekim 1921)
hatay Dışında Suriye Sınırı Çizildi.*
fransa Yani Bir İtilaf Devleti Yeni Türk Devleti’ni Tbmm’yi Resmen Tanıdı.***
fransızlar Misak-ı Milliyi Tanıyan İlk İtilaf Devleti Oldular.***
36.büyük Taarruz Ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nin Önemi Nedir?(26ağus-18 Eylül 1922)
milli Mücadelenin Silahlı Mücadelesi Başarıya Ulaştı.*
yunan İşgali Sona Erdi. Yunanlılar Ege Denizi’ne Döküldü.
afyon,uşak,kütahya, Manisa, Balıkesir,aydın,izmir Ve Bursa Yunan İşgalinden Kurtuldu.
malazgirt Savaşı Anadolu’nun Kapılarını Türklere Açmış, Miryakefalon Türk Yurdu Olduğunu Belgelemiş, Başkomutanlık Meydan Muharebesi İse Anadolu’nun Sonsuza Kadar Türk Yurdu Olarak Kalacağını İspatlamıştır.*****
37.mudanya Ateşkes Antlaşması’nın Önemi Nedir? (11 Ekim 1922)
toplantıya İngiltere,fransa. Ve İtalya Katılmış, Yunanlılar Bir Gemide Sonucu Beklediler. Türkiye Adına İsmet Paşa Katıldı.
türkiye İle Yunanistan Arasındaki Silahlı Mücadele Sona Erdi.
yunanlılar 15 Gün İçerisinde Doğu Trakya’yı Meriç Irmağı’nın Sol Kıyısına Kadar ,terk Edecek.
istanbul Ve Boğazlar T.b.m.m ‘ne Bırakıldı. Böylece Savaşmadan İstanbul , Boğazları Ve Doğu Trakya’yı Kurtarmış Olduk.
kurtuluş Savaşı’nın Silahlı Safhası Bitmiş, Diplomatik Safhası Başlamıştır.
osmanlı Devleti’nin Merkezi İstanbul T.b.m.m’ Ne Bırakılmakla, Osmanlı Devleti Hukuken Sona Erdi.***
38.lozan Barış Antlaşması ( 24 Temmuz 1924)
konferansa, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya,yugoslavya Katılmıştır. Boğazlarla İlgili Madde Görüşülürken Bulgaristan Ve Rusya’da Katılmıştır. A.b.d İse Gözlemci Olarak Katılmıştır. T.b.m.m’ni İsmet Paşa Temsil Etmiştir.
yunanistan’la Olan Sınırımız Mudanya Ateşkes Anlaşmasında Belirtildiği Gibi Olacak.
ege Adalarından, On İki Ada İtalya’ya , Gökçeada Ve Bozcaada ( Çanakkale Boğazının Korunması İçin) Türkiye’ye , Diğer Adalar Yunanistan’a Verildi.
savaş Tazminatı Olarak, Yunanistan Karaağaç’ı Türkiye’ye Bıraktı.
kapitülasyonlar Kaldırıldı.
boğazlardan Barış Zamanı Askeri Olmayan Gemiler Geçebilecek. Savaş Zamanı Türkiye Savaşta Yer Alırsa , Boğazlar Üzerinde İstediğini Yapma Hakkına Sahiptir. Ancak Türkiye’nin Başkanlığını Yaptığı Bir “boğazlar Komisyonu” Boğazlardan Geçişi Kontrol Edecek.
suriye Sınırı, 16 Mart 1921’ Fransa İle İmzalanan Ankara Antlaşmasıyla Belirtildiği Gibi Olacak.
ırak Sınırı Ve Musul Sorunu ,ingiltere Ve Türkiye Arasında Görüşüldükten Sonra Halledilecek.
osmanlı Dış Borçlarının, Osmanlı’dan Ayrılan Devletlere Paylaştırılarak Ödenmesine Karar Verildi.
yabancı Okulların, Türkiye’nin Koyacağı Kurallar Çerçevesinde Faaliyete Devam Etmesi Kararlaştırıldı.
ortodoks Patrikhanesi, İstanbul’da Kalacak Ancak Siyasi Faaliyette Bulunmayacak.
39.lozan’dan Kalan Problemler Ve Lozan Antlaşması’nın Türk Tarihi Açısından Önemi
itilaf Devletleri Bu Antlaşmayla Misak-ı Milliyi Ve Yeni Türk Devletinin Bağımsızlığını Tanımıştır.
boğazlar Komisyonunun Kalması Milli Egemenliğimizi Sınırlamıştır. Boğazlar Sorunu Kalmıştır.
musul Alınamamış Ve Irak Sınırı Kesinlik Kazanmamıştır .musul Sorunu Kalmıştır.
40.siyasal Alanda Yapılan İnkılaplar
saltanatın Kaldırılması ( 1 Kasım 1922)
ankara’nın Başkent Olması (13 Ekim)
cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
siyasi Partiler Kuruldu.
a) Cumhuriyet Halk Fırkası:cumhuriyet Döneminin Kurulan İlk Siyasi Partisidir. Atatürk Tarafından 9 Eylül 1923’ De Kuruldu.
b) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası: İlk Muhalefet Partisidir. Kazım Karabekir Ve Arkadaşları Tarafından 17 Kasım 1924’te .kuruldu. Bu Partinin Şeyh Sait İsyanı İle Bağlantısı Olduğu Düşünülerek 3 Haziran 1925’de Kapatıldı.
c) Serbest Cumhuriyet Fırkası:fethi Okyar Tarafından 12 Ağustos 1930’da Kurulmuştur. Laiklik Ve Cumhuriyet Karşıtlarının Bu Partide Toplanmaya Başlamasıyla Kurucusu Tarafından 17 Kasım 1930’da Kapatıldı.
41.hukuk Alanında Yapılan İnkılaplar
20 Ocak 1921’de İlk Anayasa Teşkilat-ı Esasiye İlan Edildi.
cumhuriyetin İlanından Sonra 1924 Anayasası İlan Edildi.
17 Şubat 1926’da Medeni Kanun İlan Edildi. İsviçre’den Alındı.
a) Birden Fazla Kadınla Evlenme Yasaklandı.
b) Mirasta Ve Boşanmada Kadın Erkek Eşitliği Geldi.
8 Mayıs 1928’de Borçlar Kanunu –isviçre’den
10 Mayıs 1928’de Ticaret Kanunu—almanya’dan
1temmuz 1928’de Ceza Kanunu – İtalya’dan Alınarak İlan Edildi.
42.eğitim Ve Kültür Alanında Yapılan İnkılaplar
3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu İlan Edildi. Eğitim Öğretim Laikleştirildi. Bütün Okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlandı. Medrese Ve Okul İkiliğine Son Verildi
1kasım 1928’de Latin Alfabesi Kabul Edildi.
15 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu Kuruldu.
12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu Kuruldu.
1924’te Topkapı Sarayı Müze Haline Getirildi. Aynı Yıl Etnografya Müzesi Ve Güzel Sanatlar Akademisi Açıldı.
1933’te İstanbul Üniversitesi Ve Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Açıldı.
not:
türk Dil Kurumu Ve Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması Atatürk’ün Milliyetçilik İlkesiyle Doğrudan İlgilidir.
43.toplumsal Alanda Yapılan İnkılaplar
25 Kasım 1925’de “şapka Kanunu “ Çıkarıldı.
30 Kasım 1925’de Tekke , Zaviye Ve Türbeler Çıkarılan Bir Kanunla Kapatıldı.
1934 Çıkarılan Bir Kanunla Din Görevlilerinin Dini Elbiselerle İbadet Yerleri Dışında Dolaşmaları Yasaklandı. En Yetkili Kişi Hariç (diyanet İşleri Başkanı “”gibi)
1925 Yılında Hicri Ve Rumi Takvimler Kaldırılarak Miladi Takvim Kabul Edildi.1 Ocak 1926’dan İtibaren Uygulamaya Geçildi.
1931 Yılında Bir Kanunla Okka ,arşın Vb. Yöresel Ölçü Birimleri Yerine Kilo, Metre Ve Litre Gibi Ölçü Birimleri Kabul Edildi.
1935 Yılında Hafta Sonu Tatili Cuma’dan Pazar Gününe Alındı.
24 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu Kabul Edildi.
türk Kadınına Siyasi Haklar Verildi.
a) 30 Nisan 1930’da Belediye Seçimlerinde Seçmen Olma Hakkı,
b) 26 Ekim 1933’te Muhtar Seçme Ve Köy İhtiyar Heyetine Seçilme Hakkı,
c) 5 Aralık 1934’te Milletvekili Seçilme Ve Seçme Hakkı Verildi.
not:
bir Çok Avrupa Ülkesinde Türk Kadınından Yıllar Sonra Milletvekili Seçilme Hakkı Verilmiştir. Türkiye’de 1935 Yılındaki Yapılan Seçimlerde Meclise 18 Kadın Milletvekili Girmeyi Başarmıştır.
44.ekonomi Alanında Yapılan İnkılaplar
mi
lli Ekonomi Alanında Yenilikler
17 Şubat 1923 ‘de “izmir İktisat Kongresi” Toplandı .milli Ekonominin Hedefleri Belirlendi. Yatırım
yapacak Şirketlere Kolaylık Sağlanacağı, Milli Bankanın Kurulacağı, Demiryolu Yapımına Önem Verileceği,yerli Malı Kullanımı Teşvik Edileceği Belirtilmiştir. Ayrıca Kongrede “misak-ı İktisadi” (ekonomi Andı) İlan Edildi. Buna Göre Ekonomik Kararlar Uygulanırken Ekonomik Bağımsızlığın Titizlikle Korunması Kararlaştırıldı.
özel Teşebbüsün Yetersiz Olmasından Dolayı 1930’dan İtibaren “devletçi” Bir Ekonomi Politikası Uygulanmaya Başlanmıştır.
1933 Yılında “ilk Beş Yıllık Kalkınma Planı” Hazırlandı Ve Başarıyla Uygulandı.
tarım Alanında Gelişmeler
köylünün Durumunu Düzeltmek İçin Aşar (öşür) Vergisi 1925’te Kaldırıldı.
ziraat Bankasının Verdiği Kredi Artırıldı.
çiftçinin Tarımda Makine , İyi Tohum , Gübre Ve İlaç Kullanımı Teşvik Edildi.
çiftçiye Damızlık Hayvan, Tohum, Fidan , Borç Para Verildi.
1929’da “tarım Kredi Kooperatifleri” Kuruldu.
sanayi Alanında Gelişmeler
1925’te “sanayi Ve Maadin Bankası” Kuruldu. (yıpranmış Osmanlı Tesislerini Tamir Etmek İçin.)
1927’de “teşvik-i Sanayi Kanunu” Çıkarıldı.(halk Sanayiye Teşvik Edildi, Ancak Halkın Gücü Olmadığından “devletçilik” Politikası İzlendi.)
1933’te “ilk Beş Yıllık Sanayi Planı” Hazırlandı.
1933’te Sümerbank Kuruldu.
1938 ‘de “ikinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” Hazırlandı .ancak 1939’da Iı. Dünya Savaşı’nın Çıkması Bu Planın Uygulanmasına Engel Olmuştur.
ülkedeki Madenleri Aramak İçin 1935’te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (m.t.a) Kuruldu. Madenleri İşlemek İçinde Etibank Kuruldu.
1939’da Türkiye’nin İlk Demir Çelik Fabrikası Olan Karabük Demir-çelik Fabrikası Kuruldu.
ticaret Alanında Gelişmeler
1924’te İş Bankası Kuruldu.( İş Sahiplerine Kredi Vermek Amacıyla Kuruldu)
1 Temmuz 1926 ‘da “kabotaj Kanunu” Çıkarıldı. Böylece Türk Karasularında Yolcu Ve Yük Taşıma Hakkı Yalnızca Türk Gemilerine Verildi. Ayrıca Denizbank’ın Kurulmasıyla Denizcilik Faaliyetleri Artmıştır.
bayındırlık Alanında Gelişmeler
demiryolları Yabancı Şirketlerin Elinden Alınarak Devletleştirildi. Yeni Demiryolları Yapıldı. Cumhuriyetin İlanından 1938 Yılına Kadar 3360 Km Demiryolu Yapılmıştır.
osmanlı Devleti’nden 18335 Km Kalan Karayolu 1948 Yılında 45000 Km’ Ye Çıkmıştır.
denizcilik Alanında Kabotaj Kanunu Çıkarılmış Ve Yeni Liman Ve İskeleler Yapılmıştır.
pek Çok Yeni Şehir Ve Kasaba İnşa Edilerek Modern Bir Görünüm Almıştır.
rumlar Tarafından Kuruldu. İstanbul Patrikhanesi Yönetir. İzmir Ve Doğu Trakya’yı Yunanistan’a Katmak İstemektedir.
etnik-eterya Cemiyeti:
rumlar Tarafından Yunanistan Sınırlarını Genişletmek İçin Kuruldu.
pontus Rum Cemiyeti:
doğu Karadeniz’de Eski Rum Pontus Devletini Tekrar Canlandırmak İçin Rumlar Tarafından Kuruldu.
ermeni Taşnak –hınçak Cemiyeti: Ermeniler Tarafından Doğu Anadolu’da Bir Ermeni Devleti Kurmak Amacıyla Faaliyet Göstermiştir.
b. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler:
kürt Teali Cemiyeti:
doğu İllerinde Bir Kürt Devleti Kurmak İçin Faaliyette Bulundu.(istanbul’da Kuruldu.)
teali İslam Cemiyeti: Saltanat Ve Hilafeti Desteklemiş Ve İstanbul’da Kurulmuştur.
ingiliz Muhipleri Cemiyeti:
ingiliz Himayesinde Yaşamayı İsteyenler Kurmuştur.
sulh Ve Selamet-i Osmani Fırkası: Saltanat Ve Hilafeti Desteklemiştir.
wilson Prensipleri Cemiyeti:
amerika Egemenliğini(mandasını) İstemiştir.
not:
ı.meşrutiyet’in İlanıyla Mutlakiyet Dönemi Sona Ermiş Meşrutiyet Dönemi Başlamıştır. Iı.meşrutiyet’in İlanı(1908):jön Türkler 1889 Yılında İttihat Ve Terakki Cemiyetini Kurdular. Bu Örgüt Iı.meşrutiyet’in İlan Edilmesi İçin Iı.abdülhamit’e Baskı Yaptılar. Baskılar Sonunda Iı.abdülhamit 24 Temmuz 1908 ‘de Iı.meşrutiyet’i İlan Etti.13 Nisan 1909’da Meşrutiyet Yönetimine Karşı Olanlar Büyük Bir Ayaklanma Yaptılar.(31 Mart Olayı).ayaklanmayı İttihatçıların Oluşturduğu Ve M. Kemal’in Kurmay Başkanlığını Yaptığı Hareket Ordusu Bastırdı. İttihatçılar Bu Ayaklanmadan Iı.abdülhamit’i Sorumlu Tutarak Tahttan İndirdiler.
1.uşi Antlaşmasının Önemi Nedir?
italya İle Osmanlı Devleti Arasında 1912’de Trablusgarp Savaşından Sonra İmzalanmıştır.
buna Göre;trablusgarp Ve Bingazi İtalya’ya Verildi. On İki Ada Geçici Olarak Balkan Savaşından
sonra Alınmak Üzere İtalya’ya Bırakıldı.
not:
trablusgarp (libya) Osmanlı Devletinden Ayrılan Son Afrika Toprağı Olmuştur.
2.ı.balkan Savaşı Ve Sonuçları Nelerdir.?
1912’debulgaristan,yunanistan,sırbistan Ve Karadağ Türkleri Balkanlardan Atmak İçin Anlaştılar Ve Osmanlı Devletine Saldırdılar
osmanlı Devleti Ordusundaki Subayların İttihatçı-itilafçı Diye Ayrılmaları Ve Savaşlara Yeterli Hazırlanamaması Nedeniyle Midye-enez Hattına Kadar Çekilmek Zorunda Kaldı.
bu Savaşın Sonunda Osmanlı Devletiyle Bağlantısı Kalmayan Arnavutluk Bağımsızlığını Kazandı.
ı. Balkan Savaşı’nın Sonunda Londra Antlaşması (1913) İmzalandı. Midye-enez Hattına Geriledik. Edirne Ve Kırklareli’yi Kaybettik.
3.ıı.balkan Savaşı Ve Sonuçları Nelerdir.?
ı. Balkan Savaşı’nda Aldıkları Toprakları Kendi Aralarında Paylaşamayan Balkan Ülkeleri Kendi Aralarında Savaşa Tutuştular. Osmanlı Devleti Bunu Fırsat Olarak Gördü Ve Saldırarak Edirne Ve Kırklareli’yi Geri Aldı
ıı. Balkan Savaşının Sonunda İki Antlaşma İmzalandı.
istanbul Antlaşması(1913): Bulgaristan İle Osmanlı Devleti Arasında İmzalandı. Edirne Ve Kırklareli Bizde Kaldı. Meriç Nehri Bulgaristan’la Sınır Oldu.
atina Antlaşması(1913): Kavala Şehri Ve Girit Adası Kesin Olarak Yunanistan’a Verildi.
3.ı.dünya Savaşı’nın Sebepleri Nelerdir.?
sömürge Rekabeti :
birliğini Geç Tamamlayan İtalya(1870) Ve Almanya’nın(1871) Sömürge Yarışında İngiltere’ye Ve Fransa’ya Rakip Olmaları Bu Devletler Arasında Düşmanlığa Neden Olmuştur.
almanya-fransa Çekişmesi: Kömür Yataklarının Bulunduğu Alsas-loren Bölgesi İki Ülkeyi Düşman Etmiştir.
balkanlardaki Çekişme: Rusya İle Avusturya-macaristan Arasında Balkanlarda Çekişme Vardı. Rusya Avusturya-macaristan’ın İçindeki Ortodoks Ve Slav Irkları Kendi Hakimiyetine Almak İstemesi Düşmanlığı Artırdı.
blokların Kurulması: Yukarıda Sayılan Sayılan Nedenlerle Bazı Devletler Birbirlerine Yaklaşmışlardır. Almanya,avusturya-macaristan,italya Üçlü İttifak Devletlerini, İngiltere,fransa Ve Rusya İse Üçlü İtilaf Devletlerini Oluşturdular.
4.osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşına Girmesinin Nedenleri Nelerdir.?
balkan Ve Trablusgarp Savaşlarında Kaybedilen Toprakları Geri Alma Düşüncesi
alman Hayranlığı Ve Almanya’nın Savaşı Kesin Kazanacağına İnanılması
ingiltere,fransa Ve Rusya’nın Sömürgelerinde Yaşayan Müslüman Ülkeleri Bağımsızlığına Kavuşturma İsteği
ingiltere,fransa Ve Rusya’nın Osmanlı Devletine Karşı Düşmanca Tavır Takınmaları
goben(yavuz),breslav(midilli) Zırhlı Gemilerinin Rus Limanlarını Topa Tutması.
5.almanya’nın Osmanlı Devletini Kendi Yanında Savaşa Sokmak İstemesinin Nedenleri Nelerdir?
savaşı Daha Geniş Alanlara Yaymak***
osmanlı Devletinin Jeopolitik Konumundan (dünya Üzerindeki Yeri) Yararlanmak İstemesi
osmanlı Halifesinin Dini Gücünden Faydalanmak Ve İtilaf Devletlerinin Sömürgeleri Olan Müslüman Ülkeleri Ayaklandırarak,sömürgeleri İçten Çökertmek
sömürgelere Giden Yolları Kontrol Altında Tutmak İstemesi***
6.osmanlı Devleti’nin Kendi Topraklarında Savaştığı Cepheler Hangileridir?
kafkas ,kanal ,filistin ,ırak, Çanakkale, Suriye ,hicaz-yemen Cepheleridir.
7. Osmanlı Devleti’nin Kendi Toprakları Dışında Savaştığı Cepheler Hangileridir?
makedonya,romanya,galiçya Cepheleridir.
8.kafkasya Cephesinin Önemi Nedir?
1 Kasım 1914 ‘te Rusların Doğudan Saldırıya Geçmesiyle Bu Cephe Açılmıştır.
enver Paşanın Anadolu’daki Türkler İle Orta Asya’daki Türkleri Birleştirerek Büyük Türk Devleti Kurmak İstemesi
bakü Petrollerini Ele Geçirmek İsteyen Almanya’nın Bu Cephenin Açılması İçin Osmanlı’yı Kışkırtması
22 Aralık 1914’te 150 Bin Kişi İle Başlatılan” Sarıkamış Harekatı” Hezimetle Sonuçlanmış Ve 90 Bin Askerimiz Donarak Şehit Olmuştur. Ruslar Erzurum, Muş,bitlis Ve Erzincan’ı Ele Geçirmişlerdir. M. Kemal 1916’da Muş Ve Bitlis’i Geri Almıştır.
rusların 3 Mart 1918’de İmzaladığı Brest Litowsk Antlaşmasıyla I. Dünya Savaşından Ayrılmış Ve Doğu Cephesi Kapanmıştır.(bu Ant. İle Berlin Ant. İle Kaybettiğimiz Kars,ardahan,batum Rusya’dan Osmanlı Devletine Geçmiştir.)
9. Çanakkale Savaşının Önemi Nedir?
500 Bin Den Fazla İnsan Ölmüştür.
osmanlı Devletinin Galip Geldiği Tek Cephedir.
itilaf Devletleri Boğazları Geçemeyip Rusya’ya Yardım Götüremeyince Rusya’da Bolşevik İhtilali Çıkmıştır. Sovyet Rusya Kurulmuştur.
m. Kemal’in Bu Savaşlarda Gösterdiği Başarılar Onun Kurtuluş Savaşında Lider Olmasını Sağlamıştır.
10.kanal Cephesinin Önemi Nedir?
almanların İsteğiyle Açılmıştır.(süveyş Kanalında)
mısır İngiltere’den Geri Alınacaktı. Ve İngiltere’nin Uzak Doğudaki Sömürgeleriyle Bağlantısı Kesilecekti. Fakat Savaşı Kazanamadık Ve İngiltere Suriye’ye Kadar İlerledi Ve Suriye Cephesinin Açılmasına Neden Oldu.
11.ı.dünya Savaşı’nın Sonunda İmzalanan Antlaşmalar Nelerdir.?
itilaf Devletleri İle Yenilen Devletler Arasında Şu Antlaşmalar Olmuştur.
varsay-almanya , Sen Jermen-avusturya , Triyanon –macaristan, Nöyyi-bulgaristan,
sevr-osmanlı Devleti
not:
mondros Ateşkes Antlaşması Osmanlı Devletini I. Dünya Savaşından Çıkaran Ateşkes Antlaşmasıdır. Sevr Antlaşması Hazırlanana Kadar Bu Antlaşma Yürürlüğe Girmiştir.
ı2. I.dünya Savaşı’nın Genel Sonuçları Nelerdir?
osmanlı İmp.,rus Çarlığı, Avusturya-macaristan İmp. Ve Alman İmp. Yıkılarak Yerlerine Milli Devletler Kuruldu.
litvanya, Çekoslovakya, Polonya, Yugoslavya, Macaristan Ve Avusturya Bağımsız Birer Devlet Olarak Ortaya Çıktı.
cemiyet-i Akvam(milletler Cemiyeti) Kuruldu.
yenilen Devletlerde Rejim Değişiklikleri Meydana Gelmiştir.
ı. Dünya Savaşından En Karlı İngiltere Ve Fransa Çıkmıştır.
ı. Dünya Savaşı’nın Sonunda Yenilen Devletlere İmzalatılan Ağır Antlaşmalar , Iı. Dünya Savaşı’nın Çıkmasına Neden Olmuştur.
13.mondros Ateşkes Antlaşması’nın(30 Ekim 1918) Önemi Nedir?
osmanlı Devleti Bu Antlaşmayla Fiilen Sona Ermiştir.
antlaşmanın 7.maddesi “itilaf Devletleri Kendi Güvenliklerini Tehdit Edecek Bir Durum Ortaya Çıkarsa , İstedikleri Bölgeyi İşgal Edebileceklerdi “ Çok Ağır Bir Madde Olup Ülkenin Her An İşgalini Mümkün Hale Getirmiştir.
altı Vilayette Bir Ermeni Devleti Kurulması İçin Zemin Hazırlanmıştır.
işgallerin Başlamasıyla Bölgesel Direniş Örgütleri Ve Kuvay-i Milliye Ortaya Çıkmıştır.
azınlıklar İşgalleri Kolaylaştırmak İçin Zararlı Cemiyetleri Kurmuşlardır.
14.zararlı Cemiyetler Hangileridir.?
a. Azınlıkların Kurdukları Cemiyetler:
mavri Mira:
15.yararlı Cemiyetler( Milli Cemiyetler) Hangileridir.?
doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Doğu Anadolu’nun Ermenilere Verilmesini Önlemek İçin Kuruldu.
trakya Paşa Eli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: Trakya’nın Yunan İşgaline Uğramasını Engellemek İçin Edirne’de Kuruldu.
trabzon Muhafaza-i Hukuk-u Milliye Cemiyeti:
doğu Karadeniz Ve Çevresinin Rumlara Verilmesini Ve Rum Pontus Devletinin Kurulmasına Engel Olmak İçin Kuruldu.
kilikyalılar Cemiyeti: Adana Ve Çevresinin Ermenilere Verilmesini Önlemek İçin Kurulmuştur.
izmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
izmir Ve Çevresinin Yunanlılara Verilmesini Önlemek İçin Kurulmuştur.
milli Kongre Cemiyeti:
istanbul’da Kurulan Bu Cemiyet Türklere Karşı Yapılan Haksızlıkları Basın Ve Yayım Yolu İle Dünyaya Duyurmaya Çalışmışlardır.
16.paris Barış Konferansının(18 Ocak 1919) Önemi Nedir?
itilaf Devletleri Osmanlı Devletini Nasıl Paylaşacaklarını Kararlaştırmak İçin Paris’te Toplandılar.
daha Önce İtalya’ya Verilen Batı Anadolu Yunanistan’a Verildi.
italya’ya:
güneybatı Akdeniz ,
fransa’ya:
urfa,maraş,antep,suriye Ve Lübnan,
ingiltere’ye :
ırak, Filistin Ve Boğazlar Bırakılmıştır.
yunanlılar Paris Barış Konferansının Kendilerine Verdiği Yetkiyle 15 Mayıs 1919 ‘da İzmir’i İşgal Etmiştir.
17.genelgeler Ve Kongreler:
havza Genelgesi’nin Önemi Nedir?(29 Mayıs 1919)
m. Kemal Havza’ya Gelince Askeri Ve Sivil Mülki Amirlere Gönderdiği Bildirilerle, İşgallerin Protesto Yapılmasını, Mitingler Düzenlenmesini , Ülkemizin İçinde Bulunduğu Durumun Millete Anlatılmasını , İstanbul Hükümetine Protesto Telgraflarının Çekilmesini İstemiştir.
not:
m. Kemal 15 Mayıs 1919’da İzmir’in Yunanlılar Tarafından İşgal Edilmesinden Sonra 16 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuruyla Samsun’a Doğru Yola Çıkmış Ve 19 Mayıs 1919’da Samsun’a Gelmiştir. M. Kemal Samsun’a Gelirken 9.ordu Müfettişliği Sıfatıyla Resmi Görevli Olarak, Samsun Ve Çevresindeki Rumlarla Türkler Arasındaki Çatışmalara Son Vermek Amacıyla Samsun’a Gelmiştir. Amasya Genelgesi Ve Önemi Nedir? (22haziran 1919)
m. Kemal ,rauf Orbay, Refet Bele,ali Fuat Cebesoy Ve Kazım Karabekir Toplantı Yaparak , Aldıkları Kararları Genelge Olarak Yayınlamışlardır.
vatanın Ve Milletin Bağımsızlığının Tehlikede Olduğu Belirtilmiştir. Miletin Geleceğini ,milletin Azim Ve Kararı Kurtaracaktır Denildi.
osmanlı Hükümetinin Görevini Yapmadığı Ve Bu Durumun Milletimizi Yok Saydığı Belirtilmiştir.
milletimizin Sesini Dünyaya Duyuracak Her Türlü Etki Ve Denetimden Uzak Milli Bir Kurulun Kurulması Gerektiği Belirtilmiştir.
bu Nedenle Seçimlerin Yapıldığı Yerlerde Seçilen Kişiler Seçimlerin Yapılamadığı Yerlerde İse Halkın Güvenini Kazanmış 3 Delege Sivas’a Gelerek Toplanılması Gerektiği Belirtilmiştir.
doğu İlleri Adına Erzurum’da Bir Kongre Toplanacak
amasya Genelgesi’nin Önemi
ilk Defa Kurtuluş Savaşının Mücadele Safhası Başlamıştır.
ilk Defa Kurtuluş Savaşının Gerekçesi , Yöntemi Ve Amacı Belirtilmiştir.
ilk Defa Millet Egemenliğine Dayanan Yönetimden Bahsedilmiştir.***
ilk Defa Milli Bir Kurulun Oluşturulmasından Bahsedilmiştir.
ilk Defa İstanbul Hükümetinin Görevini Yerine Getiremediğinden Bahsedilmiştir.
ilk Defa Erzurum Ve Sivas Kongrelerinin Toplanmasına Karar Verilmiştir.
not:
m. Kemal Amasya Genelgesi’nden Sonra 8 Temmuz 1919’da Padişaha Yolladığı Bir Telgrafla Resmi Göreviyle Birlikte Askerlik Görevinden De İstifa Ettiğini Açıklamıştır.
erzurum Kongresi’nin Önemi Nedir?(23 Temmuz 1919)
doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Girişimleriyle Bölgedeki Ermeni Tehlikesine Karşı Toplanmıştır.
milli Sınırlar İçinde Vatan Bir Bütündür Asla Parçalamaz Olduğu Belirtildi.(misak-ı Milli’de Aynen Yer Aldı.)
ilk Defa Hükümet Kurulmasından Bahsedilmiş Ve İlk Defa 9 Kişilik Temsil Heyeti Seçilmiştir.
ilk Defa Manda Ve Himaye Reddedilmiştir.
milli Meclisin Derhal Toplanması Ve Hükümetin Meclisin Denetimine Girmesi Kararlaştırıldı.(mebusan Meclisi)
kuva-yi Milliye’yi Etken Ve Milli İradeyi Hakim Kılmak Esastır.
erzurum Kongresi Bölgesel Olarak Toplanmış Fakat Aldığı Kararlar Tüm Yurdu İlgilendirdiği İçin Milli Bir Kongredir.****
sivas Kongresi’nin Önemi Nedir? ( 4-11 Eylül 1919)
ülke Genelindeki Milli Cemiyetler “ Anadolu Ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” Adıyla Birleştirildi.
manda Ve Himaye Fikri Kesin Olarak Reddedildi.
irade-i Milliye Adıyla Bir Gazete Çıkarıldı.
temsil Heyeti 15 Kişiye Çıkarılmıştır.
her Yönüyle Ulusal Bir Kongredir.
ali Fuat Cebesoy Batı Anadolu Kuva-i Milliye Komutanlığına Atanmıştır.
amasya Görüşmelerinin Önemi Nedir? (20-22ekim 1919)
osmanlı Hükümetinden Bahriye Nazırı Salih Paşa İle M. Kemal Arasında Görüşmeler Olmuştur.
görüşmelerde Alınan Kararlardan Sadece Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Açılmasıyla İlgili Madde Osmanlı Hükümeti Tarafından Kabul Edilmiştir.
istanbul Hükümeti , Temsil Heyetiyle Görüşmek Üzere Bir Temsilcisini Amasya’ya Göndermekle Temsil Heyetini Hukuki Olarak Tanımıştır.
18. Misak-ı Milli’nin İlanı (28 Ocak 1920)
amasya Görüşmeleri’nde Alınan Kararla Yurdun Her Tarafında Seçimler Yapılarak Mebuslar Meclisinin Açılmasına Zemin Hazırlanmıştır. Meclisin İstanbul’da Açılmasına Karar Verilince M. Kemal İstanbul’a Gitmemiştir. Fakat Onun Düşüncelerini Temsil Eden Felah-ı Vatan Adıyla Bir Grup Kurulmuştur. Bu Grup Hazırladığı Misak-ı Milli’yi Son Osmanlı Mebusan Meclisine Kabul Ettirmiştir.(28 Ocak 1920)
alınan Kararlar: Mondros Ateşkes Antlaşması İmzalandığında Türk Askerlerinin Elinde Bulunan Topraklar Bir Bütündür, Parçalanamaz.***
arap Topraklarının, Batı Trakya’nın Ve Kars,ardahan Ve Batum’un Geleceği Halk Oylamasıyla Belirlenecek. Osmanlı’nın Merkezi Ve Marmara Denizi’nin Güvenliği Sağlanırsa Boğazlar Dünya Ticaretine Açılacak. İçimizdeki Azınlıklara Komşu Ülkelerdeki Müslüman Halka Tanınan Haklardan Fazlası Tanınamaz. Tam Bağımsızlığımızı Ve Ekonomik Gelişmemizi Engelleyen Sınırlamalar Ve Kapitülasyonlar Kesinlikle Kabul Edilemez.
misak-ı Milli İle Türk Vatanının Sınırları Çizilmiştir.
misak-ı Milli’nin İlanı İstanbul’un İşgaline Neden Olmuştur.
istanbul 16 Mart 1920’de İtilaf Devletleri Tarafından Resmen İşgal Edilmiştir. Mebusan Meclisi Dağıtılmıştır. Bazı Milletvekilleri Malta Adasına Sürgüne Gönderilmiştir. Bazıları Ankara’ya Kaçmıştır.
19. T.b.m.m’nin Açılması (23 Nisan 1920)
m. Kemal 19 Mart 1920’de Bir Genelge Yayınlayarak Ankara’da Olağan Üstü Yetkilere Sahip Bir Meclisin Açılması Gerektiğini Ve Bunun İçin Hemen Seçimlerin Yapılmasını, Her Sancaktan 5 Kişinin Seçilmesini Ve Bu Seçilenlerin 15 Gün İçinde Ankara’ya Gelmelerini İstedi. Ayrıca İtilaf Devletleri Tarafından Dağıtılan Osmanlı Mebuslar Meclisi Üyelerini De Kaçabilirlerse Gelmelerini İstedi.
nihayet Bütün Hazırlıklar Tamamlandıktan Sonra 23 Nisan 1920’de T.b.m.m Açıldı.
20 İlk T.b.m.m’nin Özellikleri
güçler Birliği İlkesi Benimsenmiştir.(yasama ,yürütme ,yargı Güçlerinin Mecliste Toplanması)böylece Çabuk Ve Uygulanabilir Kararların Alınması Sağlanmıştır.(çünkü O Sırada Ülkemiz İşgal Altında)
egemenliğin Kayıtsız Şartsız Milletin Olduğu Ve Meclisin Üstünde Bir Gücün Olmadığı Belirtilmiştir.
meclisin Başkanı Aynı Zamanda Hükümetinde Başkanıdır.
padişah Ve Halifenin Yeri Meclisin Alacağı Kararla Belli Olacaktır.
21.ilk Anayasa ( Teşkilat-ı Esasiye - 20 Ocak 1921)
kurtuluş Savaşının Devam Ettiği Günlerde Kabul Edilmiştir.
bu Anayasa İle Türk Tarihinde İlk Kez Egemenlik Ulusa Verilmiştir.
güçler Birliği Prensibi Benimsenmiştir.(yasama, Yargı, Yürütme Meclis Tarafından Yapılıyor.)
yeni Türk Devletinin Hukuki Ve Siyasal Belgesi Olmuştur.
anayasaya Göre Meclis Başkanı Hükümetin De Başkanı Olmakla “meclis Hükümeti Sistemi” Benimsenmiştir.
not:
cumhuriyetin İlanıyla “meclis Hükümeti Sistemi” Terkedilerek “kabine Sistemi” Ne Geçilmiştir.
22. İlk T.b.m.m’ Ne Karşı Çıkan Ayaklanmalar
ayaklanmaların Çıkmasında; Bazı Çıkar Sahiplerinin Halkı Kışkırtması, Azınlıkların Devlet Kurmak İstemesi, İstanbul Hükümetinin M. Kemal Aleyhinde Bildiriyi Anadolu’da Halka Dağıtması,düzenli Ordu Kurulması Sırasında Bazı Kuva-yi Milliyecilerin Orduya Katılmak İstememesi, M. Kemal’in İdam Cezasına Çarptırılmış Olması T.b.m.m’ Ne Karşı Ayaklanmaların Çıkmasında Etkili Olmuştur.
1.istanbul Hükümeti Ve İngilizler Tarafından Desteklenen Ayaklanmalar: Anzavur , Kuva-yi İnzibatiye, Bolu-düzce-hendek Ve Adapazarı , Yozgat Yenihan, Konya , Afyon , Milli Aşireti Ayaklanmalarıdır.
2.azınlıkları Çıkardığı Ayaklanmalar:rum Pontus ,ermeni Ayaklanmalarıdır.
3.kuva-yi Milliye Taraftarlarının Çıkardığı Ayaklanmalar: Çerkez Ethem , Demirci Mehmet Efe Ayaklanmalarıdır.
23.t.b.m.m’nin Ayaklanmalara Karşı Aldığı Tedbirler
29 Nisan 1920’de Hıyanet-i Vataniye Kanunu Çıkarıldı.
11 Eylül 1920’de İstiklal Mahkemeleri Kurularak İsyancılar Sert Bir Şekilde Cezalandırıldı.
istanbul Hükümetinin Olumsuz Propagandalarına Karşı Halkı Doğru Bilgilendirmek İçin Anadolu Ajansı Kuruldu.
damat Ferit Hükümetinin Anadolu Hareketi Aleyhine Yaptırdığı Fetvalara Karşı Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi Fetva Yayınlayarak Anadolu’daki Mücadelenin Haklılığı Tüm Yurda İlan Edilmiştir.
24.sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920)
ı. Dünya Savaşı Bittiğinde İtilaf Devletleri Diğer Devletlerle Barış Antlaşmalarını Hemen İmzalamalarına Rağmen Osmanlı Devleti’ni Nasıl Paylaşacaklarına Karar Veremedikleri İçin Kesin Barışı Geciktirdiler. Ve 10 Ağustos 1920’de Osmanlı Devleti Adına Dar-ı Şura-yı Saltanat (mebuslar Meclisi Dağıtıldığı İçin) Sevr Antlaşması’nı İmzalamıştır. Bu Antlaşmaya Göre;
istanbul Osmanlıya Verilecek Ancak Şartlara Uyulmazsa İşgal Edilecek. Boğazlar Savaş Ve Barışta Açık Olacak Ve Boğazlar Komisyonu Tarafından Yönetilecek. Doğu Anadolu’da Bir Ermeni Devleti , Suriye İle Irak Arasında Bir Kürt Devleti Kurulacak. Trakya Ve Batı Anadolu Yunanistan’a , Irak Ve Arabistan İngiltere’ye, Konya, Antalya Ve Muğla Tarafları İtalya’ya ,adana-malatya-sivas Ve Suriye Arası Fransa’ya Verilecek. Azınlıklara Sınırsız Haklar Verilecek. Kapütilasyonların Her Türlüsü Devam Edilecek Ve Bütün Ülkeler Faydalanacak.
bu Antlaşma İle Osmanlı Devleti Yok Sayılmıştır.
itilaf Devletleri Osmanlı Devletini Paylaşmışlardır.
itilaf Devletleri Son Osmanlı Mebuslar Meclisini Dağıttıkları İçin Bu Antlaşma Meclis Tarafından Onaylanmadığından Hiçbir Hukuki Geçerliliği Yoktur.
uygulanamayan Bir Antlaşma Olması Nedeniyle 1878 Ayastefanos Antlaşmasına Benzerlik Gösterir.
25.düzenli Ordu Ne Zaman Kurulmuştur?
m. Kemal’in Önerileri Doğrultusunda T.b.m.m Hükümeti Düzenli Ordu Kurma Kararına Vardı.
kuva-yi Milliye Birliklerinin Tek Çatı Altında Toplanması Kararlaştırılmıştır.
çerkez Ethem Ve Demirci Mehmet Efe Etkilerinin Azalmasından Çekindikleri İçin Düzenli Orduya Katılmayarak İsyan Ettiler.
8 Ekim 1920’de Ülkenin Her Tarafından Gelen Kuva-yi Milliye Birliklerinin Katılımıyla Düzenli Ordu Kurulmuştur.
batı Cephesi Komutanlığına İsmet Paşa(inönü) Getirildi.
kurtulu
ş Savaşında Cepheler
doğu Cephesi: Doğu Cephesinde Ermenilerle Savaşılmıştır. Ermeniler Sevr Antlaşmasına Dayanarak Doğu Anadolu’da Bir Ermeni Devleti Kurmak İstiyorlardı Ve Türklere Saldırıyorlardı . T.b.m.m 15.kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşayı Doğu Cephesi Komutanlığına Atadı. Yapılan Savaşlarla Doğu Anadolu Ermenilerden Kurtuldu. Ermenilerle Gümrü Antlaşması(3aralık 1920) İmzalandı.
26.gümrü Antlaşması’nın (3 Aralık1920) Önemi Nedir?
t.b.m.m’nin Uluslar Arası Alanda Kazandığı İlk Siyasi Ve Askeri Başarıdır.
ilk Kez Gümrü Antlaşmasıyla Belirlenen Doğu Sınırımız , Moskova Ve Kars Antlaşmalarıyla Son Şeklini Almıştır.
ermeniler Barış İmzalamakla İlk Kez Sevr Antlaşmasının Geçersizliği Onaylamış Oldular.
ermeni Sorunu Çözüme Kavuşturuldu.
27.güney Cephesi’nin Önemi Nedir?
güney Cephesi’nde Düşmana Karşı Kuva-yi Milliye Birlikleriyle Karşı Konulmuştur. Düzenli Ordu Savaşmamıştır.
güney Cephesi’ndeki Savaşlar Sakarya Savaşı’ndan Sonra 20 Ekim 1921’de Fransa İle İmzalanan Ankara Antlaşması İle Sona Erdi.
böylece Hatay Hariç Suriye Sınırı Belirlenmiştir.
28. I. İnönü Savaşı’nın (6-10 Ocak 1921) Önemi Nedir?
düzenli Ordunun Batı Cephesi’nde Yunanlılara Karşı Kazandığı İlk Zaferdir.*
ismet Paşa Albaylıktan Generalliğe Terfi Etti.*
çerkez Ethem İsyanı Bu Zaferden Sonra Bastırıldı.*
20 Ocak 1921’de İlk Anayasa ( Teşkilat-ı Esasiye) İlan Edildi.*
12 Mart 1921’de İstiklal Marşımız Kabul Edildi.*
londra Konferansı Yapıldı.(21 Şubat 1921)*
sovyet Rusya İle Moskova Antlaşması İmzalandı.(16 Mart 1921)*
29.londra Konferansı’nın Önemi Nedir? (21 Şubat-12 Mart 1921)
itilaf Devletleri Sevr Antlaşmasını Yumuşatarak T.b.m.m Kabul Ettirmek İçin Konferansı Toplamışlardır.
istanbul Hükümeti Adına Tevfik Paşa, T.b.m.m Adına Bekir Sami Bey Konferansa Katılmıştır.
itilaf Devletleri T.b.m.m’ni Konferansa Çağırmakla , T.b.m.m’nin Varlığını İlk Kez Hukuki Olarak Tanımıştır.
30.moskova Antlaşması’nın Önemi Nedir? ( 16 Mart 1921)
rusya Misak-ı Milliyi Ve Türk Devletini Tanıyan İlk Avrupa Ülkesi Olmuştur.
kars, Ardahan Türkiye’de Kaldı. Batum İse Gürcistan’a Verilmiştir. Batum’un Elimizden Çıkmasıyla Misak-ı Milli’den İlk Taviz Verilmiştir.***
31. Iı. İnönü Savaşı’nın Önemi Nedir? (23 Mart-1 Nisan 1921)
batı Cephesi’nde Yunanlılara Karşı Kazanılan İkinci Zaferdir.
italya Bu Zaferden Sonra Antalya Ve Muğla’dan Çekilmeye Başladılar.*
fransızlar Anlaşmak İçin Ankara’ya Temsilci Gönderdiler.*
32. Kütahya-eskişehir Savaşlarının Önemi Nedir? ( 10-24 Temmuz 1921)
ordumuz İtilaf Devletleri’nden Yardım Alan Yunanlılar Karşısında Başarısız Olarak Sakarya Irmağı’nın Doğusuna Kadar Gerilemiştir.
böylece 1683 Iı. Viyana Kuşatmasından İtibaren Devam Eden Geri Çekilme Sakarya Irmağı’nın Doğusuna Kadar Devam Etmiştir.
bu Yenilgiden Sonra 5 Ağustos 1921’de M. Kemal’e Başkomutanlık Verildi. Ayrıca Meclisin 3 Aylığına Tüm Yetkileri M. Kemal’e Verildi.
m. Kemal İlk Olarak Tekalif-i Milliye Emirlerini 8 Ağustos 1921’de İlan Ederek Sakarya Savaşı İçin Halktan Yardım Toplamıştır.
33.sakarya Meydan Savaşı’nın Önemi Nedir?(23 Ağustos-13 Eylül 1921)
1683 Viyana Bozgunundan İtibaren Devam Eden Gerileme Sona Erdi.
t.b.m.m Büyük Bir Zafer Kazandı. Yunan Ordusunun Taarruz Gücü Kırıldı. Yunanlılar Savunmaya Geçti.
t.b.m.m M. Kemal’e Mareşallik Rütbesi Ve Gazilik Unvanı Verdi.(19 Eylül 1921)*
kafkas Cumhuriyetleri (sovyet Rusya) İle Kars Antlaşması İmzalandı.(13 Ekim 1921)*
fransızlarla Ankara Antlaşması İmzalandı.(20 Ekim 1921)
itilaf Devletleri Barış Teklifinde Bulundular.
34.kars Antlaşması’nın Önemi Nedir? ( 13 Ekim 1921)
ermenistan, Azerbaycan Ve Gürcistan İle Yapılmıştır.
kars Antlaşması İle Doğu Sınırlarımız Kesinlik Kazanmıştır.
35.ankara Antlaşması’nın Önemi Nedir? (20 Ekim 1921)
hatay Dışında Suriye Sınırı Çizildi.*
fransa Yani Bir İtilaf Devleti Yeni Türk Devleti’ni Tbmm’yi Resmen Tanıdı.***
fransızlar Misak-ı Milliyi Tanıyan İlk İtilaf Devleti Oldular.***
36.büyük Taarruz Ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi’nin Önemi Nedir?(26ağus-18 Eylül 1922)
milli Mücadelenin Silahlı Mücadelesi Başarıya Ulaştı.*
yunan İşgali Sona Erdi. Yunanlılar Ege Denizi’ne Döküldü.
afyon,uşak,kütahya, Manisa, Balıkesir,aydın,izmir Ve Bursa Yunan İşgalinden Kurtuldu.
malazgirt Savaşı Anadolu’nun Kapılarını Türklere Açmış, Miryakefalon Türk Yurdu Olduğunu Belgelemiş, Başkomutanlık Meydan Muharebesi İse Anadolu’nun Sonsuza Kadar Türk Yurdu Olarak Kalacağını İspatlamıştır.*****
37.mudanya Ateşkes Antlaşması’nın Önemi Nedir? (11 Ekim 1922)
toplantıya İngiltere,fransa. Ve İtalya Katılmış, Yunanlılar Bir Gemide Sonucu Beklediler. Türkiye Adına İsmet Paşa Katıldı.
türkiye İle Yunanistan Arasındaki Silahlı Mücadele Sona Erdi.
yunanlılar 15 Gün İçerisinde Doğu Trakya’yı Meriç Irmağı’nın Sol Kıyısına Kadar ,terk Edecek.
istanbul Ve Boğazlar T.b.m.m ‘ne Bırakıldı. Böylece Savaşmadan İstanbul , Boğazları Ve Doğu Trakya’yı Kurtarmış Olduk.
kurtuluş Savaşı’nın Silahlı Safhası Bitmiş, Diplomatik Safhası Başlamıştır.
osmanlı Devleti’nin Merkezi İstanbul T.b.m.m’ Ne Bırakılmakla, Osmanlı Devleti Hukuken Sona Erdi.***
38.lozan Barış Antlaşması ( 24 Temmuz 1924)
konferansa, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Romanya,yugoslavya Katılmıştır. Boğazlarla İlgili Madde Görüşülürken Bulgaristan Ve Rusya’da Katılmıştır. A.b.d İse Gözlemci Olarak Katılmıştır. T.b.m.m’ni İsmet Paşa Temsil Etmiştir.
yunanistan’la Olan Sınırımız Mudanya Ateşkes Anlaşmasında Belirtildiği Gibi Olacak.
ege Adalarından, On İki Ada İtalya’ya , Gökçeada Ve Bozcaada ( Çanakkale Boğazının Korunması İçin) Türkiye’ye , Diğer Adalar Yunanistan’a Verildi.
savaş Tazminatı Olarak, Yunanistan Karaağaç’ı Türkiye’ye Bıraktı.
kapitülasyonlar Kaldırıldı.
boğazlardan Barış Zamanı Askeri Olmayan Gemiler Geçebilecek. Savaş Zamanı Türkiye Savaşta Yer Alırsa , Boğazlar Üzerinde İstediğini Yapma Hakkına Sahiptir. Ancak Türkiye’nin Başkanlığını Yaptığı Bir “boğazlar Komisyonu” Boğazlardan Geçişi Kontrol Edecek.
suriye Sınırı, 16 Mart 1921’ Fransa İle İmzalanan Ankara Antlaşmasıyla Belirtildiği Gibi Olacak.
ırak Sınırı Ve Musul Sorunu ,ingiltere Ve Türkiye Arasında Görüşüldükten Sonra Halledilecek.
osmanlı Dış Borçlarının, Osmanlı’dan Ayrılan Devletlere Paylaştırılarak Ödenmesine Karar Verildi.
yabancı Okulların, Türkiye’nin Koyacağı Kurallar Çerçevesinde Faaliyete Devam Etmesi Kararlaştırıldı.
ortodoks Patrikhanesi, İstanbul’da Kalacak Ancak Siyasi Faaliyette Bulunmayacak.
39.lozan’dan Kalan Problemler Ve Lozan Antlaşması’nın Türk Tarihi Açısından Önemi
itilaf Devletleri Bu Antlaşmayla Misak-ı Milliyi Ve Yeni Türk Devletinin Bağımsızlığını Tanımıştır.
boğazlar Komisyonunun Kalması Milli Egemenliğimizi Sınırlamıştır. Boğazlar Sorunu Kalmıştır.
musul Alınamamış Ve Irak Sınırı Kesinlik Kazanmamıştır .musul Sorunu Kalmıştır.
40.siyasal Alanda Yapılan İnkılaplar
saltanatın Kaldırılması ( 1 Kasım 1922)
ankara’nın Başkent Olması (13 Ekim)
cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
siyasi Partiler Kuruldu.
a) Cumhuriyet Halk Fırkası:cumhuriyet Döneminin Kurulan İlk Siyasi Partisidir. Atatürk Tarafından 9 Eylül 1923’ De Kuruldu.
b) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası: İlk Muhalefet Partisidir. Kazım Karabekir Ve Arkadaşları Tarafından 17 Kasım 1924’te .kuruldu. Bu Partinin Şeyh Sait İsyanı İle Bağlantısı Olduğu Düşünülerek 3 Haziran 1925’de Kapatıldı.
c) Serbest Cumhuriyet Fırkası:fethi Okyar Tarafından 12 Ağustos 1930’da Kurulmuştur. Laiklik Ve Cumhuriyet Karşıtlarının Bu Partide Toplanmaya Başlamasıyla Kurucusu Tarafından 17 Kasım 1930’da Kapatıldı.
41.hukuk Alanında Yapılan İnkılaplar
20 Ocak 1921’de İlk Anayasa Teşkilat-ı Esasiye İlan Edildi.
cumhuriyetin İlanından Sonra 1924 Anayasası İlan Edildi.
17 Şubat 1926’da Medeni Kanun İlan Edildi. İsviçre’den Alındı.
a) Birden Fazla Kadınla Evlenme Yasaklandı.
b) Mirasta Ve Boşanmada Kadın Erkek Eşitliği Geldi.
8 Mayıs 1928’de Borçlar Kanunu –isviçre’den
10 Mayıs 1928’de Ticaret Kanunu—almanya’dan
1temmuz 1928’de Ceza Kanunu – İtalya’dan Alınarak İlan Edildi.
42.eğitim Ve Kültür Alanında Yapılan İnkılaplar
3 Mart 1924’te Tevhid-i Tedrisat Kanunu İlan Edildi. Eğitim Öğretim Laikleştirildi. Bütün Okullar Milli Eğitim Bakanlığı’na Bağlandı. Medrese Ve Okul İkiliğine Son Verildi
1kasım 1928’de Latin Alfabesi Kabul Edildi.
15 Nisan 1931’de Türk Tarih Kurumu Kuruldu.
12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu Kuruldu.
1924’te Topkapı Sarayı Müze Haline Getirildi. Aynı Yıl Etnografya Müzesi Ve Güzel Sanatlar Akademisi Açıldı.
1933’te İstanbul Üniversitesi Ve Ankara Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Açıldı.
not:
türk Dil Kurumu Ve Türk Tarih Kurumu’nun Kurulması Atatürk’ün Milliyetçilik İlkesiyle Doğrudan İlgilidir.
43.toplumsal Alanda Yapılan İnkılaplar
25 Kasım 1925’de “şapka Kanunu “ Çıkarıldı.
30 Kasım 1925’de Tekke , Zaviye Ve Türbeler Çıkarılan Bir Kanunla Kapatıldı.
1934 Çıkarılan Bir Kanunla Din Görevlilerinin Dini Elbiselerle İbadet Yerleri Dışında Dolaşmaları Yasaklandı. En Yetkili Kişi Hariç (diyanet İşleri Başkanı “”gibi)
1925 Yılında Hicri Ve Rumi Takvimler Kaldırılarak Miladi Takvim Kabul Edildi.1 Ocak 1926’dan İtibaren Uygulamaya Geçildi.
1931 Yılında Bir Kanunla Okka ,arşın Vb. Yöresel Ölçü Birimleri Yerine Kilo, Metre Ve Litre Gibi Ölçü Birimleri Kabul Edildi.
1935 Yılında Hafta Sonu Tatili Cuma’dan Pazar Gününe Alındı.
24 Haziran 1934’te Soyadı Kanunu Kabul Edildi.
türk Kadınına Siyasi Haklar Verildi.
a) 30 Nisan 1930’da Belediye Seçimlerinde Seçmen Olma Hakkı,
b) 26 Ekim 1933’te Muhtar Seçme Ve Köy İhtiyar Heyetine Seçilme Hakkı,
c) 5 Aralık 1934’te Milletvekili Seçilme Ve Seçme Hakkı Verildi.
not:
bir Çok Avrupa Ülkesinde Türk Kadınından Yıllar Sonra Milletvekili Seçilme Hakkı Verilmiştir. Türkiye’de 1935 Yılındaki Yapılan Seçimlerde Meclise 18 Kadın Milletvekili Girmeyi Başarmıştır.
44.ekonomi Alanında Yapılan İnkılaplar
mi
lli Ekonomi Alanında Yenilikler
17 Şubat 1923 ‘de “izmir İktisat Kongresi” Toplandı .milli Ekonominin Hedefleri Belirlendi. Yatırım
yapacak Şirketlere Kolaylık Sağlanacağı, Milli Bankanın Kurulacağı, Demiryolu Yapımına Önem Verileceği,yerli Malı Kullanımı Teşvik Edileceği Belirtilmiştir. Ayrıca Kongrede “misak-ı İktisadi” (ekonomi Andı) İlan Edildi. Buna Göre Ekonomik Kararlar Uygulanırken Ekonomik Bağımsızlığın Titizlikle Korunması Kararlaştırıldı.
özel Teşebbüsün Yetersiz Olmasından Dolayı 1930’dan İtibaren “devletçi” Bir Ekonomi Politikası Uygulanmaya Başlanmıştır.
1933 Yılında “ilk Beş Yıllık Kalkınma Planı” Hazırlandı Ve Başarıyla Uygulandı.
tarım Alanında Gelişmeler
köylünün Durumunu Düzeltmek İçin Aşar (öşür) Vergisi 1925’te Kaldırıldı.
ziraat Bankasının Verdiği Kredi Artırıldı.
çiftçinin Tarımda Makine , İyi Tohum , Gübre Ve İlaç Kullanımı Teşvik Edildi.
çiftçiye Damızlık Hayvan, Tohum, Fidan , Borç Para Verildi.
1929’da “tarım Kredi Kooperatifleri” Kuruldu.
sanayi Alanında Gelişmeler
1925’te “sanayi Ve Maadin Bankası” Kuruldu. (yıpranmış Osmanlı Tesislerini Tamir Etmek İçin.)
1927’de “teşvik-i Sanayi Kanunu” Çıkarıldı.(halk Sanayiye Teşvik Edildi, Ancak Halkın Gücü Olmadığından “devletçilik” Politikası İzlendi.)
1933’te “ilk Beş Yıllık Sanayi Planı” Hazırlandı.
1933’te Sümerbank Kuruldu.
1938 ‘de “ikinci Beş Yıllık Kalkınma Planı” Hazırlandı .ancak 1939’da Iı. Dünya Savaşı’nın Çıkması Bu Planın Uygulanmasına Engel Olmuştur.
ülkedeki Madenleri Aramak İçin 1935’te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (m.t.a) Kuruldu. Madenleri İşlemek İçinde Etibank Kuruldu.
1939’da Türkiye’nin İlk Demir Çelik Fabrikası Olan Karabük Demir-çelik Fabrikası Kuruldu.
ticaret Alanında Gelişmeler
1924’te İş Bankası Kuruldu.( İş Sahiplerine Kredi Vermek Amacıyla Kuruldu)
1 Temmuz 1926 ‘da “kabotaj Kanunu” Çıkarıldı. Böylece Türk Karasularında Yolcu Ve Yük Taşıma Hakkı Yalnızca Türk Gemilerine Verildi. Ayrıca Denizbank’ın Kurulmasıyla Denizcilik Faaliyetleri Artmıştır.
bayındırlık Alanında Gelişmeler
demiryolları Yabancı Şirketlerin Elinden Alınarak Devletleştirildi. Yeni Demiryolları Yapıldı. Cumhuriyetin İlanından 1938 Yılına Kadar 3360 Km Demiryolu Yapılmıştır.
osmanlı Devleti’nden 18335 Km Kalan Karayolu 1948 Yılında 45000 Km’ Ye Çıkmıştır.
denizcilik Alanında Kabotaj Kanunu Çıkarılmış Ve Yeni Liman Ve İskeleler Yapılmıştır.
pek Çok Yeni Şehir Ve Kasaba İnşa Edilerek Modern Bir Görünüm Almıştır.
rumlar Tarafından Kuruldu. İstanbul Patrikhanesi Yönetir. İzmir Ve Doğu Trakya’yı Yunanistan’a Katmak İstemektedir.
etnik-eterya Cemiyeti:
rumlar Tarafından Yunanistan Sınırlarını Genişletmek İçin Kuruldu.
pontus Rum Cemiyeti:
doğu Karadeniz’de Eski Rum Pontus Devletini Tekrar Canlandırmak İçin Rumlar Tarafından Kuruldu.
ermeni Taşnak –hınçak Cemiyeti: Ermeniler Tarafından Doğu Anadolu’da Bir Ermeni Devleti Kurmak Amacıyla Faaliyet Göstermiştir.
b. Milli Varlığa Düşman Cemiyetler:
kürt Teali Cemiyeti:
doğu İllerinde Bir Kürt Devleti Kurmak İçin Faaliyette Bulundu.(istanbul’da Kuruldu.)
teali İslam Cemiyeti: Saltanat Ve Hilafeti Desteklemiş Ve İstanbul’da Kurulmuştur.
ingiliz Muhipleri Cemiyeti:
ingiliz Himayesinde Yaşamayı İsteyenler Kurmuştur.
sulh Ve Selamet-i Osmani Fırkası: Saltanat Ve Hilafeti Desteklemiştir.
wilson Prensipleri Cemiyeti:
amerika Egemenliğini(mandasını) İstemiştir.
