F
ffatihh
Ziyaretçi
Özbakım Becerileri
çocuklarınızın Gelişim Özelliklerine Uygun Olarak Kişisel Bakımını Üstlenebilmesi İçin Gerekli Olan Becerilere Özbakım Becerileri Denir. Okul Öncesi Dönemde Çocuklardan Gelişim Dönemi Özelliklerine Uygun Olan Özbakım Becerilerini Edinmeleri Beklenmektedir. Bültenimizin Başında Size Sorduğumuz Sorulara Verdiğiniz Cevaplar Çoğunlukla “evet” İse Çocuğunuza Gerekli Özbakım Becerilerinin Önemli Bir Bölümünü Ona Kazandırmışsınız Demektir. Fakat Verdiğiniz Cevaplarda “hayır” Cevabı Ya Da “sadece Yardımla Yapabilir” Cevabı Fazla İse Çocuklarınızın Gerekli Becerileri Kazanmaları İçin Hem Sizin Hem De Öğretmenlerinin Desteğine İhtiyacı Vardır. Her Zaman Olduğu Gibi Bu Konuda Da Ailenin Ve Okulun İşbirliği İçinde Olması Ve Çocuğun Kazanması Gereken Beceriler İçin Çocuğu Desteklemesi Gerekmektedir. Bunun İçin Öncelikle Çocuklarımızın Neyi Yapıp Neyi Yapamayacağı Konusunda Detaylı Bilgi Sahibi Olmamız Gerekmektedir. Aşağıda Yaş Dönemine Göre Çocuğunuzda Gözlemleyebileceğiniz Özbakım Becerilerini Bulabilirsiniz:
4-5 Yaşında Çocukların Sahip Olması Gereken Özbakım Becerileri Aşağıdaki Gibidir:
giyim Konusunda,
fazla Yardım Görmeden Elbiselerini Kendi Kendine Giyebilme.
çıt Çıt, Kemer, Ayakkabı Tokalarını Açıp Kapayabilme.
giysilerinin Önünü Ve Arkasını Ayırt Edebilme,
fermuarını Çekebilme,
temizlik Konusunda,
elini Yüzünü Yıkayabilme.
dişlerini Fırçalayabilme
burnunu Mendille Silebilme
tuvalete Kendi Gitme, (ancak Annesine Veya Başka Büyüğe Haber Verir, Orada Birisi Olsun İster.)
yemek Konusunda,
yemeğini Dökmeden Kendisi Yiyebilme, Suyunu Kendisi Koyabilme.
kamış Kullanarak İçecekleri İçebilme,
düzen Konusunda,
eşyalarını Toplayıp Ufak Tefek İşlerde Büyüklerine Yardım Edebilme Gibi Özbakım Becerilerine Sahip Olmaları Gerekmektedir.
5-6 Yaş Döneminde İse Çocukların 4-5 Yaşında Edinmesi Gereken Özbakım Becerilerinin Yanısıra:
temizlik Konusunda,
elbiselerini Islatmadan Elini Yüzünü Yıkayıp Kurulayabilme,
saçlarını Tarayıp Dişlerini Fırçalayabilme,
tuvaletini Yalnız Başına Yapabilme
tuvalet Temizliklerini Yalnız Başına Yapabilme
yemek Konusunda,
sofra Kurallarına Uygun Olarak Çatal, Bıçak, Kaşık Kullanarak Yemek Yiyebilme Gibi Özbakım Becerilerine Sahip Olmaları Gerekmektedir.
özbakım Becerileri Konusunda Sıkıntı Yaşayan, Yani Kendi Kendine Yemek Yiyemeyen Ya Da Tuvalet Temizliğini Yapamayan Ya Da Bunun Gibi Daha Birçok Özbakımla İlgili Becerileri Gösteremeyen Çocuklarımızdan Çoğunun Bu Becerileri Ailelerinin Aşırı Koruyucu Kollayıcı Tutumu Benimsediklerinden Dolayı Edinemedikleri Gözlenmiştir. Böyle Bir Tutumu Benimseyen Anne Babalar, Adeta Çocukları İçin Pembe Bir Dünya Oluşturarak, Onu Dünyadaki Tüm Zarar Ve Kötülüklerden Korumaya Çalışırlar. Çocukları Ayağa Kalktığında Düşeceğinden Korkabilir, Koştuğunda Kendini Yaralayacağından Korkabilirler. Bu Nedenle Çocuklarına Kolay Kolay Sorumluluk Vermezler, Çünkü Çocuklarının Beceremeyeceği, Yanlış Yapacağı, Dolayısıyla Da Zarar Göreceğinden Korkarlar. Çocukların Yapması Gereken Birçok Görevi Üstlenerek Onların Yerine Yaparlar. Çocukları İyi Beslensin Diye Onlara Kendileri Yemek Yedirirler, Ya Da Çocuklarının Tuvalet Temizliğini Kendileri Yaparlar. Dolayısıyla Bu Aileler, Çocuklarına Kendilerini Geliştirmeleri İçin Fırsat Vermezler. Bu Da Çocukların Belirli Becerilerini Ve Dolayısıyla Birçok Alanda Gelişimlerini Engeller. Bu Tür Ailelerde, Genelde Çocuğun Yaşama Görevi, Anne Baba Tarafından Üstlenilir. Çoğu Kez Bu Çocuklar Da Anne Babası Olmaksızın Birçok İşlevi Yerine Getiremez Hale Gelirler. Anaokulumuzda Da Birkaç Haftadır Yapılan Gözlemlerde Özellikle Yemek Konusunda Sorun Yaşayan Çocukların Bir Bölümünün İştahsızlık Gibi Sebeplerden Değil De Nasıl Yemek Yiyeceğini Bilmediklerinden -çatalı, Kaşığı Nasıl Tutacağını Bilememe Gibi- Sıkıntı Yaşadıkları Ortaya Çıkmıştır. Bu Çocuklarla Bireysel Yapılan Çalışmalarda Kaşık, Çatal Ve Bıçağın Nasıl Kullanılacağı Gösterildiğinde Çocukların Yemekle İlgili Sıkıntılarının Giderek Azaldığı Görülmüştür.
unutmamak Gerekir Ki Özbakımla İlgili Becerilerin Gelişmesi Başka Becerilerin Gelişmesinin Ön Koşuludur. Okulöncesi Dönemdeki Çocuğunuzun Yemek Yeme, Giysilerini Kendi Kendine Çıkarıp Giyinme Gibi Özbakımla İlgili Beceriler Kazanması Onun Bağımsız Olmasını Sağlar. Ayrıca Onu İleriki Okul Yaşamında Yazı Yazma Ve Diğer Beceriler İçin De Hazırlamaktadır. Çünkü Günlük Yaşamdaki Özbakım Becerileri Daha Sonra Kullanmak İçin Eli Ve Kolları Güçlendirir. Ayrıca Bu Becerilere Yönelik Hareketler, El-göz Koordinasyonunu, Büyük Ve Küçük Kasların Kontrolünü, Nesneleri Kontrollü Olarak Taşımayı Vb. Sağlamaktadır.
okul Öncesi Dönemde Çocukların Kazanması Gereken Özbakım Becerileri, Onların Yaşadıkları Topluma Katkı Sağlayan Bir Üye Olmasına Fırsat Verecek Fiziksel Ve Psikolojik Bağımsızlık İçin Gerekli Unsurları İçerir. Okul Öncesi Eğitimin Önemli Amaçlarından Biri Çocuklarımızı İlköğretime Hazırlıktır. Çocukların Kendi Kendine Yeten, Bağımsız Bireyler Olarak İlköğretime Başlamaları İçin Özbakım Becerilerini Kazanmalarını Yardımcı Olmanız Ve Onlara Kendi Yapabilecekleri İşleri Tek Başlarına Yapmaları İçin Fırsat Vermeniz Gerekmektedir. Aksi Takdirde, Onların Gelişimlerini Engelleyebilir Ve İleriki Yaşamlarında Kendi İhtiyaçlarını Tek Başlarına Karşılayamadıkları İçin Mutsuz Olmalarına Yol Açabilirsiniz.
psk. Sezin Özata
yararlanılan Kaynaklar: ‘’çocuk Psikolojisi’’ Prof. Dr. Haluk Yavuzer
‘’çocuğun Tanımak Ve Anlamak’’ Prof. Dr. Haluk Yavuzer
çocuklarınızın Gelişim Özelliklerine Uygun Olarak Kişisel Bakımını Üstlenebilmesi İçin Gerekli Olan Becerilere Özbakım Becerileri Denir. Okul Öncesi Dönemde Çocuklardan Gelişim Dönemi Özelliklerine Uygun Olan Özbakım Becerilerini Edinmeleri Beklenmektedir. Bültenimizin Başında Size Sorduğumuz Sorulara Verdiğiniz Cevaplar Çoğunlukla “evet” İse Çocuğunuza Gerekli Özbakım Becerilerinin Önemli Bir Bölümünü Ona Kazandırmışsınız Demektir. Fakat Verdiğiniz Cevaplarda “hayır” Cevabı Ya Da “sadece Yardımla Yapabilir” Cevabı Fazla İse Çocuklarınızın Gerekli Becerileri Kazanmaları İçin Hem Sizin Hem De Öğretmenlerinin Desteğine İhtiyacı Vardır. Her Zaman Olduğu Gibi Bu Konuda Da Ailenin Ve Okulun İşbirliği İçinde Olması Ve Çocuğun Kazanması Gereken Beceriler İçin Çocuğu Desteklemesi Gerekmektedir. Bunun İçin Öncelikle Çocuklarımızın Neyi Yapıp Neyi Yapamayacağı Konusunda Detaylı Bilgi Sahibi Olmamız Gerekmektedir. Aşağıda Yaş Dönemine Göre Çocuğunuzda Gözlemleyebileceğiniz Özbakım Becerilerini Bulabilirsiniz:
4-5 Yaşında Çocukların Sahip Olması Gereken Özbakım Becerileri Aşağıdaki Gibidir:
giyim Konusunda,
fazla Yardım Görmeden Elbiselerini Kendi Kendine Giyebilme.
çıt Çıt, Kemer, Ayakkabı Tokalarını Açıp Kapayabilme.
giysilerinin Önünü Ve Arkasını Ayırt Edebilme,
fermuarını Çekebilme,
temizlik Konusunda,
elini Yüzünü Yıkayabilme.
dişlerini Fırçalayabilme
burnunu Mendille Silebilme
tuvalete Kendi Gitme, (ancak Annesine Veya Başka Büyüğe Haber Verir, Orada Birisi Olsun İster.)
yemek Konusunda,
yemeğini Dökmeden Kendisi Yiyebilme, Suyunu Kendisi Koyabilme.
kamış Kullanarak İçecekleri İçebilme,
düzen Konusunda,
eşyalarını Toplayıp Ufak Tefek İşlerde Büyüklerine Yardım Edebilme Gibi Özbakım Becerilerine Sahip Olmaları Gerekmektedir.
5-6 Yaş Döneminde İse Çocukların 4-5 Yaşında Edinmesi Gereken Özbakım Becerilerinin Yanısıra:
temizlik Konusunda,
elbiselerini Islatmadan Elini Yüzünü Yıkayıp Kurulayabilme,
saçlarını Tarayıp Dişlerini Fırçalayabilme,
tuvaletini Yalnız Başına Yapabilme
tuvalet Temizliklerini Yalnız Başına Yapabilme
yemek Konusunda,
sofra Kurallarına Uygun Olarak Çatal, Bıçak, Kaşık Kullanarak Yemek Yiyebilme Gibi Özbakım Becerilerine Sahip Olmaları Gerekmektedir.
özbakım Becerileri Konusunda Sıkıntı Yaşayan, Yani Kendi Kendine Yemek Yiyemeyen Ya Da Tuvalet Temizliğini Yapamayan Ya Da Bunun Gibi Daha Birçok Özbakımla İlgili Becerileri Gösteremeyen Çocuklarımızdan Çoğunun Bu Becerileri Ailelerinin Aşırı Koruyucu Kollayıcı Tutumu Benimsediklerinden Dolayı Edinemedikleri Gözlenmiştir. Böyle Bir Tutumu Benimseyen Anne Babalar, Adeta Çocukları İçin Pembe Bir Dünya Oluşturarak, Onu Dünyadaki Tüm Zarar Ve Kötülüklerden Korumaya Çalışırlar. Çocukları Ayağa Kalktığında Düşeceğinden Korkabilir, Koştuğunda Kendini Yaralayacağından Korkabilirler. Bu Nedenle Çocuklarına Kolay Kolay Sorumluluk Vermezler, Çünkü Çocuklarının Beceremeyeceği, Yanlış Yapacağı, Dolayısıyla Da Zarar Göreceğinden Korkarlar. Çocukların Yapması Gereken Birçok Görevi Üstlenerek Onların Yerine Yaparlar. Çocukları İyi Beslensin Diye Onlara Kendileri Yemek Yedirirler, Ya Da Çocuklarının Tuvalet Temizliğini Kendileri Yaparlar. Dolayısıyla Bu Aileler, Çocuklarına Kendilerini Geliştirmeleri İçin Fırsat Vermezler. Bu Da Çocukların Belirli Becerilerini Ve Dolayısıyla Birçok Alanda Gelişimlerini Engeller. Bu Tür Ailelerde, Genelde Çocuğun Yaşama Görevi, Anne Baba Tarafından Üstlenilir. Çoğu Kez Bu Çocuklar Da Anne Babası Olmaksızın Birçok İşlevi Yerine Getiremez Hale Gelirler. Anaokulumuzda Da Birkaç Haftadır Yapılan Gözlemlerde Özellikle Yemek Konusunda Sorun Yaşayan Çocukların Bir Bölümünün İştahsızlık Gibi Sebeplerden Değil De Nasıl Yemek Yiyeceğini Bilmediklerinden -çatalı, Kaşığı Nasıl Tutacağını Bilememe Gibi- Sıkıntı Yaşadıkları Ortaya Çıkmıştır. Bu Çocuklarla Bireysel Yapılan Çalışmalarda Kaşık, Çatal Ve Bıçağın Nasıl Kullanılacağı Gösterildiğinde Çocukların Yemekle İlgili Sıkıntılarının Giderek Azaldığı Görülmüştür.
unutmamak Gerekir Ki Özbakımla İlgili Becerilerin Gelişmesi Başka Becerilerin Gelişmesinin Ön Koşuludur. Okulöncesi Dönemdeki Çocuğunuzun Yemek Yeme, Giysilerini Kendi Kendine Çıkarıp Giyinme Gibi Özbakımla İlgili Beceriler Kazanması Onun Bağımsız Olmasını Sağlar. Ayrıca Onu İleriki Okul Yaşamında Yazı Yazma Ve Diğer Beceriler İçin De Hazırlamaktadır. Çünkü Günlük Yaşamdaki Özbakım Becerileri Daha Sonra Kullanmak İçin Eli Ve Kolları Güçlendirir. Ayrıca Bu Becerilere Yönelik Hareketler, El-göz Koordinasyonunu, Büyük Ve Küçük Kasların Kontrolünü, Nesneleri Kontrollü Olarak Taşımayı Vb. Sağlamaktadır.
okul Öncesi Dönemde Çocukların Kazanması Gereken Özbakım Becerileri, Onların Yaşadıkları Topluma Katkı Sağlayan Bir Üye Olmasına Fırsat Verecek Fiziksel Ve Psikolojik Bağımsızlık İçin Gerekli Unsurları İçerir. Okul Öncesi Eğitimin Önemli Amaçlarından Biri Çocuklarımızı İlköğretime Hazırlıktır. Çocukların Kendi Kendine Yeten, Bağımsız Bireyler Olarak İlköğretime Başlamaları İçin Özbakım Becerilerini Kazanmalarını Yardımcı Olmanız Ve Onlara Kendi Yapabilecekleri İşleri Tek Başlarına Yapmaları İçin Fırsat Vermeniz Gerekmektedir. Aksi Takdirde, Onların Gelişimlerini Engelleyebilir Ve İleriki Yaşamlarında Kendi İhtiyaçlarını Tek Başlarına Karşılayamadıkları İçin Mutsuz Olmalarına Yol Açabilirsiniz.
psk. Sezin Özata
yararlanılan Kaynaklar: ‘’çocuk Psikolojisi’’ Prof. Dr. Haluk Yavuzer
‘’çocuğun Tanımak Ve Anlamak’’ Prof. Dr. Haluk Yavuzer