A
akkuru
Ziyaretçi
İSVEÇ’TE İŞİTME ENGELLİLERİN EĞİTİMİ
Genel olarak, İsveç’te eğitim-öğretim 7–16 yaş arasında zorunludur. İsveç’te herkes 9 yıl normal zorunlu okullara gitmek zorundadır. Fakat özel okulların, fazladan bir dersi daha olduğu için, 10 yıllık zorunlu bir programı vardır. Ne olabilir bu ders? İşaret Dili, kuşkusuz!
Genel olarak, İsveç’te işitme engelliler için ne tür okullar vardır?
• Normal zorunlu okul ( Her düzeyde işitme engelli çocukları kapsar)
• “İşitme sınıfı” bulunan, işitme engelli öğrencilerin gittiği okullar. Bu tür okullarda, öğrenciler teknik araç-gereçlerle desteklenerek sözel eğitim yapılır.
• Hem ağır işiten hem de hiç işitmeyenlerin gittiği iki-dilli (bilingual) özel okullar. Teknik araç-gereçlerle desteklenerek hem İsveççe hem de İşaret Dili’nde eğitim verilir.
Özel okullar, zorunlu okullarda verilenlere mümkün olduğu kadar denk bir eğitim vermek zorundadır. Aynı zamanda, zihinsel engelli olan işitme engelli çocuklar için de özel okullar vardır. Özel okullar, her işitme engelliyi iki-dilli (Bilingual) yapmakla yükümlüdürler. Yani, bu tür okullardan mezun olan bir öğrenci işaret dilini anlayabilir, İsveççe okuyabilir ve hem işaret diliyle hem de yazılı İsveççe ile duygu ve düşüncelerini aktarabilir. Bir öğrenci aynı zamanda, yazılı İngilizce’yi kullanarak ta iletişim kurabilmelidir.
Zorunlu temel eğitim okullarına giden çocukların hemen hemen hepsi üst ikinci kademe okullara gider. 3–4 yıllık olan bu okullarda akademik bilgiler ve iş kursları verilir ve öğrenciler üniversite veya iş yaşamına hazırlanır. Bu orta öğretim okulları, öğrencileri üniversitelerdeki daha sonraki çalışmalara hazırlayan 17 ulusal programa bölünmüştür.
Orta öğretim zorunlu değildir. Bununla birlikte, işitme engelliler de içinde öğrencilerin büyük bir çoğunluğu 16–19 yaş arasında bu okullara gider. İşitme veya fiziksel engeli olanlar İsveç’te 5 normal orta öğretim okuluna başvurabilir. Bu normal okullar engelli öğrencileri özel sınıflara kaydetmektedir. İşitme engelliler aynı zamanda özel orta öğretim okullarına da gidebilirler. Bu okullardaki eğitim iş uygulamasını ve üniversitede bir haftalık teorik eğitimi kapsamaktadır.
Örebro, İsveç’teki işitme engelliler orta öğretim okullarına ( RGD ve RHD) ev sahipliği yapmaktadır. RGD’ de işaret diliyle, RHD’ de ise yardımcı araç-gereçlerle desteklenerek sözel eğitim verilir. RGD 1967’de hiç işitmeyenler için kurulmuş, daha sonra 1984’te RHD ağır işitenler için kurulmuş.
Bu okullarda geniş bir dizi ders programları uygulanmaktadır: Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Çocuk ve Boş Zaman, Otel, Lokanta ve Yemek, Medya, Sağlık, Elektrik Mühendisliği, El Becerileri, Teknoloji, Yapı vb. Her bir program bir sınıf seçimini de beraberinde getirir; örneğin, Sosyal Bilimlerde bir öğrenci kültürle ilgili bir sınıf seçebilir. Ve zorunlu İşaret Dili, İsveççe ve İngilizce’ye ek olarak, öğrenciler ek bir modern yabancı dil de seçebilirler. Örebro orta öğretim okulunda bir öğretmen olan Johan Lindmark, İngilizce, Fransızca, Latince ve İspanyolca çalışan yetenekli bir işitme engelli öğrencilerinin olduğunu söyledi!
Orta öğretim okulları parasızdır ve eğitim araç gereçleri, beslenme veya sağlık giderleri için hiçbir ücret ödenmez. Destek veya yardıma gereksinim duyan çocuklar, okulun sağladığı ve tüm okul birimlerine hizmet veren tercümanlardan yararlanabilirler.
Böylece, bu okullara gitmek isteyen öğrenciler için eğitim parasızdır. Örebro’da öğrencilere ücretsiz kalacak yer ve ayda bir kez olmak üzere ev okul arasında 18 ücretsiz seyahat sağlanır. Bununla birlikte, tüm bu avantajlara karşın bazı işitme engellilerin okullara gitmediği görülmektedir. Bazıları aileleri ve arkadaşlarından ayrılmak ve yaşadıkları kasabalardan uzak olan Örebro’ya (Örneğin, Stockholm okuldan 350 km. uzaklıktadır) gitmek istememektedirler.
Üniversite eğitimine gelince, üniversitelere girmek için tüm öğrenciler okul eğitimini tamamladıktan sonra genel yetenek testlerinden geçerler, böylece herkes eşit bir seçim sürecinden geçer. Okullardan mezuniyet dereceleri üniversiteye kabulde büyük bir rol oynar, bununla birlikte, engelli öğrenciler okul eğitimleri süresince karşılaştıkları zorlukları ve derecelerinin niçin düşük olduğunu açıklayabilirler ( Örneğin, “Kaynaştırmada öğretmenim işitme ile ilgili sorunlarımı anlamadı ve konuşurken bana bakmadı, bu yüzden dudak okuyamadım ve dersleri izleyemedim”).
Örebro Üniversitesi’ndeki işitme engelli öğrenciler, Üniversite’nin kendisinin olan FM sistemleri ve yardımcı dinleme cihazlarını kullanabilmektedirler. Stockholm Üniversitesi’ndeki öğrenciler ise bu tür gerekli araç gereçleri hastanelerden ödünç almaktadırlar. Stockholm Üniversitesi’nde geniş dinleyici salonlarında özel ses sistemleri vardır ve daha küçük odalara da bu tür ses sistemlerinin kurulmasına çalışılmaktadır.
İşitme engelli öğrenciler başka nasıl desteklenmektedir? Sınıf arkadaşlarının yazdıklarının ücretsiz fotokopilerini alma veya not alma, sınavlarda ek süre veya alternatif sınav biçimleri, ek açıklama ve işaret dili tercümanları gibi destekler sağlanmaktadır. Ayrıca, öğrencilere sınavlar veya çalışmalar için araştırma odaları sağlanabilmektedir.
TÜRKİYE İŞİTME ENGELLİLER MİLLİ FORUMU
Genel olarak, İsveç’te eğitim-öğretim 7–16 yaş arasında zorunludur. İsveç’te herkes 9 yıl normal zorunlu okullara gitmek zorundadır. Fakat özel okulların, fazladan bir dersi daha olduğu için, 10 yıllık zorunlu bir programı vardır. Ne olabilir bu ders? İşaret Dili, kuşkusuz!
Genel olarak, İsveç’te işitme engelliler için ne tür okullar vardır?
• Normal zorunlu okul ( Her düzeyde işitme engelli çocukları kapsar)
• “İşitme sınıfı” bulunan, işitme engelli öğrencilerin gittiği okullar. Bu tür okullarda, öğrenciler teknik araç-gereçlerle desteklenerek sözel eğitim yapılır.
• Hem ağır işiten hem de hiç işitmeyenlerin gittiği iki-dilli (bilingual) özel okullar. Teknik araç-gereçlerle desteklenerek hem İsveççe hem de İşaret Dili’nde eğitim verilir.
Özel okullar, zorunlu okullarda verilenlere mümkün olduğu kadar denk bir eğitim vermek zorundadır. Aynı zamanda, zihinsel engelli olan işitme engelli çocuklar için de özel okullar vardır. Özel okullar, her işitme engelliyi iki-dilli (Bilingual) yapmakla yükümlüdürler. Yani, bu tür okullardan mezun olan bir öğrenci işaret dilini anlayabilir, İsveççe okuyabilir ve hem işaret diliyle hem de yazılı İsveççe ile duygu ve düşüncelerini aktarabilir. Bir öğrenci aynı zamanda, yazılı İngilizce’yi kullanarak ta iletişim kurabilmelidir.
Zorunlu temel eğitim okullarına giden çocukların hemen hemen hepsi üst ikinci kademe okullara gider. 3–4 yıllık olan bu okullarda akademik bilgiler ve iş kursları verilir ve öğrenciler üniversite veya iş yaşamına hazırlanır. Bu orta öğretim okulları, öğrencileri üniversitelerdeki daha sonraki çalışmalara hazırlayan 17 ulusal programa bölünmüştür.
Orta öğretim zorunlu değildir. Bununla birlikte, işitme engelliler de içinde öğrencilerin büyük bir çoğunluğu 16–19 yaş arasında bu okullara gider. İşitme veya fiziksel engeli olanlar İsveç’te 5 normal orta öğretim okuluna başvurabilir. Bu normal okullar engelli öğrencileri özel sınıflara kaydetmektedir. İşitme engelliler aynı zamanda özel orta öğretim okullarına da gidebilirler. Bu okullardaki eğitim iş uygulamasını ve üniversitede bir haftalık teorik eğitimi kapsamaktadır.
Örebro, İsveç’teki işitme engelliler orta öğretim okullarına ( RGD ve RHD) ev sahipliği yapmaktadır. RGD’ de işaret diliyle, RHD’ de ise yardımcı araç-gereçlerle desteklenerek sözel eğitim verilir. RGD 1967’de hiç işitmeyenler için kurulmuş, daha sonra 1984’te RHD ağır işitenler için kurulmuş.
Bu okullarda geniş bir dizi ders programları uygulanmaktadır: Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Çocuk ve Boş Zaman, Otel, Lokanta ve Yemek, Medya, Sağlık, Elektrik Mühendisliği, El Becerileri, Teknoloji, Yapı vb. Her bir program bir sınıf seçimini de beraberinde getirir; örneğin, Sosyal Bilimlerde bir öğrenci kültürle ilgili bir sınıf seçebilir. Ve zorunlu İşaret Dili, İsveççe ve İngilizce’ye ek olarak, öğrenciler ek bir modern yabancı dil de seçebilirler. Örebro orta öğretim okulunda bir öğretmen olan Johan Lindmark, İngilizce, Fransızca, Latince ve İspanyolca çalışan yetenekli bir işitme engelli öğrencilerinin olduğunu söyledi!
Orta öğretim okulları parasızdır ve eğitim araç gereçleri, beslenme veya sağlık giderleri için hiçbir ücret ödenmez. Destek veya yardıma gereksinim duyan çocuklar, okulun sağladığı ve tüm okul birimlerine hizmet veren tercümanlardan yararlanabilirler.
Böylece, bu okullara gitmek isteyen öğrenciler için eğitim parasızdır. Örebro’da öğrencilere ücretsiz kalacak yer ve ayda bir kez olmak üzere ev okul arasında 18 ücretsiz seyahat sağlanır. Bununla birlikte, tüm bu avantajlara karşın bazı işitme engellilerin okullara gitmediği görülmektedir. Bazıları aileleri ve arkadaşlarından ayrılmak ve yaşadıkları kasabalardan uzak olan Örebro’ya (Örneğin, Stockholm okuldan 350 km. uzaklıktadır) gitmek istememektedirler.
Üniversite eğitimine gelince, üniversitelere girmek için tüm öğrenciler okul eğitimini tamamladıktan sonra genel yetenek testlerinden geçerler, böylece herkes eşit bir seçim sürecinden geçer. Okullardan mezuniyet dereceleri üniversiteye kabulde büyük bir rol oynar, bununla birlikte, engelli öğrenciler okul eğitimleri süresince karşılaştıkları zorlukları ve derecelerinin niçin düşük olduğunu açıklayabilirler ( Örneğin, “Kaynaştırmada öğretmenim işitme ile ilgili sorunlarımı anlamadı ve konuşurken bana bakmadı, bu yüzden dudak okuyamadım ve dersleri izleyemedim”).
Örebro Üniversitesi’ndeki işitme engelli öğrenciler, Üniversite’nin kendisinin olan FM sistemleri ve yardımcı dinleme cihazlarını kullanabilmektedirler. Stockholm Üniversitesi’ndeki öğrenciler ise bu tür gerekli araç gereçleri hastanelerden ödünç almaktadırlar. Stockholm Üniversitesi’nde geniş dinleyici salonlarında özel ses sistemleri vardır ve daha küçük odalara da bu tür ses sistemlerinin kurulmasına çalışılmaktadır.
İşitme engelli öğrenciler başka nasıl desteklenmektedir? Sınıf arkadaşlarının yazdıklarının ücretsiz fotokopilerini alma veya not alma, sınavlarda ek süre veya alternatif sınav biçimleri, ek açıklama ve işaret dili tercümanları gibi destekler sağlanmaktadır. Ayrıca, öğrencilere sınavlar veya çalışmalar için araştırma odaları sağlanabilmektedir.
TÜRKİYE İŞİTME ENGELLİLER MİLLİ FORUMU