Ses Ve Hece Bilgisi
ses:kulakla Duyulanlara Ses Denir.
harf:seslerin Yazıda Gösterilmesini Sağlayan İşaretlerdir.
Türkçe’de 29 Harf Vardır.
Harfler İkiye Ayrılır:
A,e,ı,i,o,ö,u Ve Ü = Tek Başına Söylenebilen Harfler
B,c,ç,d,f,g,ğ,h,j,k,l,m,n,p,r,s,ş,t,v,y Ve Z
Türkçe’de 8 Tane Ünlü 21 Tane Ünsüz Harf Vardır.
hece:ağzımızdan Bir Çırpıda Çıkan Ses Ya Da Ses Topluluğuna Hece Denir.heceler Birleşerek Sözcükleri Oluşturur.
Hecelerde Harf Sayısı
1-ünlü Harflerimiz Tek Hecelidirler.
Ali,emek,ışık,ikiz,odun,ömer,uzay,ümit
2-iki Harfli Heceler: Baba,saman,kalın
3-üç Harfli Heceler:bir Ünlü İki Ünsüz Harften Oluşur:bakkal,saklı Vb.
4-dört Harfli Heceler:sarp,bark,kalk,dört,sark,kart Vb.
dört Harfli Heceler Bir Ünlü Üç Ünsüz Harften Oluşur.
Sözcük(kelime):hecelerin Bir Araya Gelerek Oluşturdukları Anlamı Olan Seslere Sözcük Denir.
Sözcüklerin Alfabetik Sıralaması Yapılırken İlk Harflerine Bakılır.eğer
ilk Harfleri Aynıysa İkinci Harflerine Bakılır.
alfebetik Sıralama:abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz
Sözcükte Anlam
1.eş Anlamlı Sözcükler:yazılışları Farklı Anlamları Aynı Lan Kelimelere Eş Anlamlı Kelimeler Denir. Öğrenci=talebe, Okul=mektep Vb.
2.zıt(karşıt) Anlamlı Sözcükler:anlam Bakımından Birbirinin Karşıtı Olan Sözcükler Zıt Anlamlı Sözcüklerdir.siyah-beyaz, Uzun-kısa, Tembel-çalışkan
vb.
3.eş Sesli (sesteş) Sözcükler:birden Fazla Anlamı Olan Kelimelere Sesteş Kelimeler Denir. Kaz,yaz,al
bahçeye Çukur Kazdım. En Sevdiğim Hayvan Kazdır.
ali Yazı Yazdı. Yaz Tatilinde Denize Gideceğiz.
İsim(ad)
varlıkları Birbirinden Ayırmak İçin Kullandığımız Sözcüklerdir.
1.özel Ad:dünyada Tek Olan İnsanlara,yerlere,varlıklara Verilen Adlara Özel Ad Denir.
Özel Harfler Yazılırken İlk Harfleri Büyük Yazılır.özel Adlara Getirilen Ekler Kesme İşareti İle Ayrılır.
2.tür Adları:aynı Türden Olan Varlıkları Anlatmak İçin Kullandığımız Adlara Tür Adı Denir. Aşağıda Yazılı Olanların Hepsi Tür Adıdır.
-bitki Adları: Gül, Lale Vb.
-meyve Sebze Adları:lahana,domates,elma Vb.
-hayvan Adları:kedi,köpek,kuş,sincap Vb.
-eşya Adları:kitap,masa ,bıçak,kalem,sıra,patik Vb.
-yiyecek Adları:dondurma,asta,kızartma,pizza Vb.
-renk Adları:sarı,kırmızı,mavi Vb.
-madde Adları:gömlek,çorap ,şapka Vb.
3.tekil Adlar:sayı Olarak Bir Tane Olan Varlığa Verilen Addır.
kitap,çocuk,sınıf,para
4.çoğul Adlar:birden Fazla Olan Varlığa Verilen Addır.
Tekil Adlar Sonlarına –ler , -lar Getirilerek Çoğul Yapılırlar.
kitaplar,paralar,sınıflar,çocuklar.
Büyük Harflerin Kullanımı
- tümcelerin İlk Harfleri Büyük Yazılır.
- şiirlerde Her Dizenin İlk Harfi Büyük Yazılır.
- tüm Özel Adların İlk Harfi Büyük Yazılır..
- soyadlar Büyük Harfle Yazılır. Mine Demir Veya Mine Demir
- yer Adları Büyük Yazılır. İstanbul,küçük Çekmece,türkiye,halkalı Vb.
- dağ, Deniz,ırmak Adları Büyük Yazılır. Marmara Denizi,ağrı Dağı,kızılırmak Vb.
- kitap,dergi,gazete Adları Büyük Yazılır. Posta,hürriyet,pinokyo Vb.
- adreslerin Sözcüklerinin İlk Harfleri Büyük Yazılır.
munis Faik Ozansoy İlköğretim Okulu
atatürk Mah.
ikitelli-küçükçekmece
İstanbul
-seslenmeler Büyük Harfle Yazılır. Hey!
-tarih Bildiren Ay Ve Gün Adlarının İlk Harfleri Büyük Yazılır. 12 Ocak
doğum Günüm 23 Nisan
-kısaltmaların İlk Harfi Büyük Yazılır.
dr. Doktor
sınıfımıza Sağlık Hakkında Konuşma Yapmak İçin Dr. Bülent Erkan Geldi.
Noktalama İşaretleri
Nokta:-iş,oluş Haber Bildiren Tümcelerin Sonuna Konur.
Evi Temizledim.
- kısaltmaların Sonuna Konur. Munis Faik Ozansoy İ.ö.o.
- sıra Bildiren Sayıların Sonuna Konur.
okuma Yarışmasında 1. Ayşe, 2.ali, 3 . Murat Oldu.
- tarihin Yazılışında Nokta Konur. 20 .03. 2009
-
virgül:tümcelerde Art Arda Sıralanan Benzer Sözcüklerin Arasına Konur.
emine,filiz ,gülcan Ve Ben Aynı Okula Gidiyoruz.
-seslenme Sözcüklerinden Sonra Konur.
yurttaşlarım ,
az Zamanda Çok Ve Büyük İşler Başardık.
- özneden Sonra Konur.
elif , Bugün Çok Konuşuyorsun.
fatma ,buraya Gel.
ünlem: Duygu İfade Eden Durumlarda Çıkardığımız Seslerin Sonuna Konur. Seni Çok Seviyorum ! Ah ! Elim Yandı.
soru İşareti: Soru Sorulan Tümcelerin Ve Sözcüklerin Sonuna Konur. Yemek Yer Misin? Senin Adın Ne ?
iki Nokta Üst Üste: Bir Tümceden Sonra ; Örnek Verilecekse,açıklama Yapılacaksa Veya Konuşma Başlayacaksa Kullanılır.
Tümce:anlatmak İstediklerimizi Tam Olarak Anlatan Bir İş ,oluş ,durum Bildiren Sözcüğe Ya Da Sözcük Dizisine Tümce Denir.
İnsanların Duygu,düşünce Ve Hareketlerini Anlatan Sözcük Ya Da Sözcükler Grubuna Denir.
Canım Sıkıldı. Büyüyünce Öğretmen Olacağım. Geliyorum.
Aşağıdaki Sözcük Dizileri Cümle Değildir.
Bizim Evin Önünde Cemil İle Çiğdem Okulda
nasreddin Hoca Fıkraları Çok Güzeldir.(1)eğlendirirken Öğreten Sıkmayan Fıkralardır .(2)çocukluğum Bu Fıkraları Dinleyerek Geçti.(3) En Sevdiğim Fıkralardan Biri De “kazan Doğurdu” İdi.(4)
yukardaki Paragrafta Dört Tane Cümle( Tümce) Vardır.
1.kurallı Cümle:iş,oluş Veya Durum Bildiren Sözcük Cümlenin Sonunda İse Cümlemiz Kurallı Cümledir.
Ben Bugün Sinemaya Gittim. Sonbaharda Yapraklar Sararır.
Ellerimi Sabunla Yıkadım.
2.kuralsız((devrik) Cümle: İş ,oluş ,durum Bildiren Sözcük Cümlenin Sonuda Değilse Cümlemiz Devrik Cümledir.
bugün Gidiyorum İstanbul’a
konuşma Lütfen Kütüphanede.
olumlu Cümle:eylemin Yapıldığını Bildiren Cümlelerdir.
çikolatalı Pasta Yaptım. Çok Güzel Şarkı Söylüyorsun.
olumsuz Cümle:eylemin Yapılmadığını Bildiren Cümlelerdir.
pasta Yapamadım. Çok Kötü Şarkı Söylüyorsun.
soru Cümlesi: Bu Ceketi Kaç Liraya Aldın?
Neden Parka Gitmiyorsun?
Büyük Ünlü Uyumu:
Bir Sözcük Ünlü Harfle Başlamışsa Ünl Harfle Devam Eder. Ünsüz Harfle Başlamışsa Ünsüzle Devam Etmelidir.
kalın Ünlüler:a,ı,o,u
ince Ünlüler: E,i,üö
Örnek: Sınıf ,kelebek,defter,yaramaz Kelimeleri Büyük Ünlü Uyumuna Uyar. Ama Kalem,kitap,sinema ,minare İse Uymaz.
paragraf: Bir Yazıda Bir Satır Başından Öteki Satır Başına Kadar Olan Yazı Parçasına Denir.
özellikleri: 1. Bir Düşünce Bir Olay Anlatır.
2. Paragraf Başı 1-2 Cm İçeriden Başlar.
3.paragraf Sonu Satır Tamamlanmaz.
Ekler
1- Çekim Eki: Geldiği Sözcüğün Anlamını Değiştirmeyen Eklere Çekim Eki Diyoruz. Sırada, Okula, Masayı,okuldan Vb.
2-yapım Eki:geldiği Sözcüğün Anlamını Değiştiren Eklerdir.
Bazı Yapım Ekleri:
-cı Eki: Yeni Adlar Yapmamıza Yarayan Bir Yapım Ekidir.
kitapçı, Kapıcı, Bakıcı, Oduncu,öncü
Büyük Ünlü Uyumuna Uyarak –cı, -ci,- -cu,-cü Biçimlerine Girer.
--lık Eki: Sineklik ,ayakkabılık, Doktorluk
-lı Eki:saplı,yamalı,
sız Eki:tapusuz, Korkusuz
Sözcük Türleri
sözcükleri 3 Biçimde Kullanırız:
1.basit Sözcük:hiç Ek Almamış Sözcüğe Basit Sözcük Diyoruz.eklendiği Sözcüğün Anlamı Değişmiyorsa Yine Basittir.
:sarı, Dolap,kış,benim,yara
2.türemiş Sözcük:sonlarına Gelen Ekle Anlamı Değişen Kelimelere Türemiş Sözcük Denir.
ev-li Evli, Yaz-lık Yazlık
3.birleşik Sözcükler:birden Çok Sözcüğün Birleşmesiyle Oluşan Sözcüklerdir.
şen-ay Şenay Ağaçkakan, Gecekondu, Adıyaman
Sıfatlar(önad)
Adların Durumlarını,sayılarını,biçimlerini,renklerini Belirtmeye Yarayan Sözcüklere Sıfat Denir.
Sıfatlar İsimlerin Önünde Bulunur.
1.niteleme Sıfatları:varlıkların Biçimlerini,durumlarını,renklerini Bildiren Ön Adlardır.
sarı Çiçek ,uzun Elbise,yuvarlak Top
2.belirtme Sıfatları:varlıkları Sayı,soru,işaret Vb.yönlerinden Açıklayan Sıfatlardır.
iki Defter,kaç Kalem,bu İnsan
ki Eki:
1.bağlaç Olan Ki
na De Ki Yattığın Çok Yanlıştı.
2zamir Olan Kirtadaki Öne Çıksın.
3.önad Olan Ki: Evdeki Hesap Çarşıya Uymaz.
zamir(adıl): Adın Yerine Kullanılan Sözcüklerdir.
o Geldi.
biz Yemek Yemeyeceğiz.
ses:kulakla Duyulanlara Ses Denir.
harf:seslerin Yazıda Gösterilmesini Sağlayan İşaretlerdir.
Türkçe’de 29 Harf Vardır.
Harfler İkiye Ayrılır:
A,e,ı,i,o,ö,u Ve Ü = Tek Başına Söylenebilen Harfler
B,c,ç,d,f,g,ğ,h,j,k,l,m,n,p,r,s,ş,t,v,y Ve Z
Türkçe’de 8 Tane Ünlü 21 Tane Ünsüz Harf Vardır.
hece:ağzımızdan Bir Çırpıda Çıkan Ses Ya Da Ses Topluluğuna Hece Denir.heceler Birleşerek Sözcükleri Oluşturur.
Hecelerde Harf Sayısı
1-ünlü Harflerimiz Tek Hecelidirler.
Ali,emek,ışık,ikiz,odun,ömer,uzay,ümit
2-iki Harfli Heceler: Baba,saman,kalın
3-üç Harfli Heceler:bir Ünlü İki Ünsüz Harften Oluşur:bakkal,saklı Vb.
4-dört Harfli Heceler:sarp,bark,kalk,dört,sark,kart Vb.
dört Harfli Heceler Bir Ünlü Üç Ünsüz Harften Oluşur.
Sözcük(kelime):hecelerin Bir Araya Gelerek Oluşturdukları Anlamı Olan Seslere Sözcük Denir.
Sözcüklerin Alfabetik Sıralaması Yapılırken İlk Harflerine Bakılır.eğer
ilk Harfleri Aynıysa İkinci Harflerine Bakılır.
alfebetik Sıralama:abcçdefgğhıijklmnoöprsştuüvyz
Sözcükte Anlam
1.eş Anlamlı Sözcükler:yazılışları Farklı Anlamları Aynı Lan Kelimelere Eş Anlamlı Kelimeler Denir. Öğrenci=talebe, Okul=mektep Vb.
2.zıt(karşıt) Anlamlı Sözcükler:anlam Bakımından Birbirinin Karşıtı Olan Sözcükler Zıt Anlamlı Sözcüklerdir.siyah-beyaz, Uzun-kısa, Tembel-çalışkan
vb.
3.eş Sesli (sesteş) Sözcükler:birden Fazla Anlamı Olan Kelimelere Sesteş Kelimeler Denir. Kaz,yaz,al
bahçeye Çukur Kazdım. En Sevdiğim Hayvan Kazdır.
ali Yazı Yazdı. Yaz Tatilinde Denize Gideceğiz.
İsim(ad)
varlıkları Birbirinden Ayırmak İçin Kullandığımız Sözcüklerdir.
1.özel Ad:dünyada Tek Olan İnsanlara,yerlere,varlıklara Verilen Adlara Özel Ad Denir.
Özel Harfler Yazılırken İlk Harfleri Büyük Yazılır.özel Adlara Getirilen Ekler Kesme İşareti İle Ayrılır.
2.tür Adları:aynı Türden Olan Varlıkları Anlatmak İçin Kullandığımız Adlara Tür Adı Denir. Aşağıda Yazılı Olanların Hepsi Tür Adıdır.
-bitki Adları: Gül, Lale Vb.
-meyve Sebze Adları:lahana,domates,elma Vb.
-hayvan Adları:kedi,köpek,kuş,sincap Vb.
-eşya Adları:kitap,masa ,bıçak,kalem,sıra,patik Vb.
-yiyecek Adları:dondurma,asta,kızartma,pizza Vb.
-renk Adları:sarı,kırmızı,mavi Vb.
-madde Adları:gömlek,çorap ,şapka Vb.
3.tekil Adlar:sayı Olarak Bir Tane Olan Varlığa Verilen Addır.
kitap,çocuk,sınıf,para
4.çoğul Adlar:birden Fazla Olan Varlığa Verilen Addır.
Tekil Adlar Sonlarına –ler , -lar Getirilerek Çoğul Yapılırlar.
kitaplar,paralar,sınıflar,çocuklar.
Büyük Harflerin Kullanımı
- tümcelerin İlk Harfleri Büyük Yazılır.
- şiirlerde Her Dizenin İlk Harfi Büyük Yazılır.
- tüm Özel Adların İlk Harfi Büyük Yazılır..
- soyadlar Büyük Harfle Yazılır. Mine Demir Veya Mine Demir
- yer Adları Büyük Yazılır. İstanbul,küçük Çekmece,türkiye,halkalı Vb.
- dağ, Deniz,ırmak Adları Büyük Yazılır. Marmara Denizi,ağrı Dağı,kızılırmak Vb.
- kitap,dergi,gazete Adları Büyük Yazılır. Posta,hürriyet,pinokyo Vb.
- adreslerin Sözcüklerinin İlk Harfleri Büyük Yazılır.
munis Faik Ozansoy İlköğretim Okulu
atatürk Mah.
ikitelli-küçükçekmece
İstanbul
-seslenmeler Büyük Harfle Yazılır. Hey!
-tarih Bildiren Ay Ve Gün Adlarının İlk Harfleri Büyük Yazılır. 12 Ocak
doğum Günüm 23 Nisan
-kısaltmaların İlk Harfi Büyük Yazılır.
dr. Doktor
sınıfımıza Sağlık Hakkında Konuşma Yapmak İçin Dr. Bülent Erkan Geldi.
Noktalama İşaretleri
Nokta:-iş,oluş Haber Bildiren Tümcelerin Sonuna Konur.
Evi Temizledim.
- kısaltmaların Sonuna Konur. Munis Faik Ozansoy İ.ö.o.
- sıra Bildiren Sayıların Sonuna Konur.
okuma Yarışmasında 1. Ayşe, 2.ali, 3 . Murat Oldu.
- tarihin Yazılışında Nokta Konur. 20 .03. 2009
-
virgül:tümcelerde Art Arda Sıralanan Benzer Sözcüklerin Arasına Konur.
emine,filiz ,gülcan Ve Ben Aynı Okula Gidiyoruz.
-seslenme Sözcüklerinden Sonra Konur.
yurttaşlarım ,
az Zamanda Çok Ve Büyük İşler Başardık.
- özneden Sonra Konur.
elif , Bugün Çok Konuşuyorsun.
fatma ,buraya Gel.
ünlem: Duygu İfade Eden Durumlarda Çıkardığımız Seslerin Sonuna Konur. Seni Çok Seviyorum ! Ah ! Elim Yandı.
soru İşareti: Soru Sorulan Tümcelerin Ve Sözcüklerin Sonuna Konur. Yemek Yer Misin? Senin Adın Ne ?
iki Nokta Üst Üste: Bir Tümceden Sonra ; Örnek Verilecekse,açıklama Yapılacaksa Veya Konuşma Başlayacaksa Kullanılır.
Tümce:anlatmak İstediklerimizi Tam Olarak Anlatan Bir İş ,oluş ,durum Bildiren Sözcüğe Ya Da Sözcük Dizisine Tümce Denir.
İnsanların Duygu,düşünce Ve Hareketlerini Anlatan Sözcük Ya Da Sözcükler Grubuna Denir.
Canım Sıkıldı. Büyüyünce Öğretmen Olacağım. Geliyorum.
Aşağıdaki Sözcük Dizileri Cümle Değildir.
Bizim Evin Önünde Cemil İle Çiğdem Okulda
nasreddin Hoca Fıkraları Çok Güzeldir.(1)eğlendirirken Öğreten Sıkmayan Fıkralardır .(2)çocukluğum Bu Fıkraları Dinleyerek Geçti.(3) En Sevdiğim Fıkralardan Biri De “kazan Doğurdu” İdi.(4)
yukardaki Paragrafta Dört Tane Cümle( Tümce) Vardır.
1.kurallı Cümle:iş,oluş Veya Durum Bildiren Sözcük Cümlenin Sonunda İse Cümlemiz Kurallı Cümledir.
Ben Bugün Sinemaya Gittim. Sonbaharda Yapraklar Sararır.
Ellerimi Sabunla Yıkadım.
2.kuralsız((devrik) Cümle: İş ,oluş ,durum Bildiren Sözcük Cümlenin Sonuda Değilse Cümlemiz Devrik Cümledir.
bugün Gidiyorum İstanbul’a
konuşma Lütfen Kütüphanede.
olumlu Cümle:eylemin Yapıldığını Bildiren Cümlelerdir.
çikolatalı Pasta Yaptım. Çok Güzel Şarkı Söylüyorsun.
olumsuz Cümle:eylemin Yapılmadığını Bildiren Cümlelerdir.
pasta Yapamadım. Çok Kötü Şarkı Söylüyorsun.
soru Cümlesi: Bu Ceketi Kaç Liraya Aldın?
Neden Parka Gitmiyorsun?
Büyük Ünlü Uyumu:
Bir Sözcük Ünlü Harfle Başlamışsa Ünl Harfle Devam Eder. Ünsüz Harfle Başlamışsa Ünsüzle Devam Etmelidir.
kalın Ünlüler:a,ı,o,u
ince Ünlüler: E,i,üö
Örnek: Sınıf ,kelebek,defter,yaramaz Kelimeleri Büyük Ünlü Uyumuna Uyar. Ama Kalem,kitap,sinema ,minare İse Uymaz.
paragraf: Bir Yazıda Bir Satır Başından Öteki Satır Başına Kadar Olan Yazı Parçasına Denir.
özellikleri: 1. Bir Düşünce Bir Olay Anlatır.
2. Paragraf Başı 1-2 Cm İçeriden Başlar.
3.paragraf Sonu Satır Tamamlanmaz.
Ekler
1- Çekim Eki: Geldiği Sözcüğün Anlamını Değiştirmeyen Eklere Çekim Eki Diyoruz. Sırada, Okula, Masayı,okuldan Vb.
2-yapım Eki:geldiği Sözcüğün Anlamını Değiştiren Eklerdir.
Bazı Yapım Ekleri:
-cı Eki: Yeni Adlar Yapmamıza Yarayan Bir Yapım Ekidir.
kitapçı, Kapıcı, Bakıcı, Oduncu,öncü
Büyük Ünlü Uyumuna Uyarak –cı, -ci,- -cu,-cü Biçimlerine Girer.
--lık Eki: Sineklik ,ayakkabılık, Doktorluk
-lı Eki:saplı,yamalı,
sız Eki:tapusuz, Korkusuz
Sözcük Türleri
sözcükleri 3 Biçimde Kullanırız:
1.basit Sözcük:hiç Ek Almamış Sözcüğe Basit Sözcük Diyoruz.eklendiği Sözcüğün Anlamı Değişmiyorsa Yine Basittir.
:sarı, Dolap,kış,benim,yara
2.türemiş Sözcük:sonlarına Gelen Ekle Anlamı Değişen Kelimelere Türemiş Sözcük Denir.
ev-li Evli, Yaz-lık Yazlık
3.birleşik Sözcükler:birden Çok Sözcüğün Birleşmesiyle Oluşan Sözcüklerdir.
şen-ay Şenay Ağaçkakan, Gecekondu, Adıyaman
Sıfatlar(önad)
Adların Durumlarını,sayılarını,biçimlerini,renklerini Belirtmeye Yarayan Sözcüklere Sıfat Denir.
Sıfatlar İsimlerin Önünde Bulunur.
1.niteleme Sıfatları:varlıkların Biçimlerini,durumlarını,renklerini Bildiren Ön Adlardır.
sarı Çiçek ,uzun Elbise,yuvarlak Top
2.belirtme Sıfatları:varlıkları Sayı,soru,işaret Vb.yönlerinden Açıklayan Sıfatlardır.
iki Defter,kaç Kalem,bu İnsan
ki Eki:
1.bağlaç Olan Ki
na De Ki Yattığın Çok Yanlıştı.2zamir Olan Ki
rtadaki Öne Çıksın.3.önad Olan Ki: Evdeki Hesap Çarşıya Uymaz.
zamir(adıl): Adın Yerine Kullanılan Sözcüklerdir.
o Geldi.
biz Yemek Yemeyeceğiz.
