‘sevinin, Çünkü Allah Var’ Mustafa Akyol
İngiltere'deki Bir Grup Ateistin Londra Otobüslerine "muhtemelen Tanrı Yok. Endişelenmeyi Bırakın Ve Hayatın Tadını Çıkarmaya Bakın" Yazılı İlanlar Asması, Son Aylarda Epey Gündeme Geldi. Bizim Medyada Bu Konuyu Ele Alan Haberlerin Çoğunun Odak Noktası, Batı'daki Dindarların Bu İlanı Nasıl Karşıladığıydı. Ancak İlanın Verdiği Mesajı Da Oturup Bir Düşünmekte Fayda Var. Madem Ateistler Bu Kadar Para Verip Ortaya Çıkmışlar, Ne Diyorlar Bir Bakalım.
"muhtelemen Tanrı Yok" İfadesi, Ateistlerin Binlerce Yıllık Amentüsünün Biraz "olasılık" Katılarak Yumuşatılmış Hali. Daha İlginç Olan, Buradan Varılan Sonuç. Allah'ın Yokluğu Fikri, "endişelenmemek" Ve "hayatın Tadını Çıkarmak" İçin Bir Gerekçe Sayılıyor. İyi Ama Neden Öyle Olsun?
aslında Burada Karşımıza Çıkan şey, Sadece Ateistlerin Değil Diğer Pek Çok Seküler İnsanın Da Kabul Ettiği Bir Fikirdir. Allah'a Ve Dine İnanmanın, İnsanı Hayatın Lezzetlerinden Alıkoyduğunu, Neşesini Öldürdüğünü, Onun Keder Ve Karamsarlık Verdiğini Varsayarlar. Tam Da Böyle Din Yorumları Olduğunu İse İnkar Edemeyiz: Ortaçağ Katolik Kilisesi Veya Uçurtma Uçurmayı Bile Yasaklayan Taliban Rejimi Gibi.
ancak Neşeyi Engellemek Bir Yana, Onu Allah'ın Rahmetinin Bir Yansıması Olarak Teşvik Eden Din Anlayışları Da Vardır. Günümüzün Batı Hıristiyanlığında Ve İslam'ın Özellikle Tasavvuf Damarında Buna Rastlamak Mümkündür. Öte Yandan "neşeye Karşı Savaş Açmak" Sadece Dini Değil, Aynı Zamanda Ateist Hareketlerde De Görülebilir Ve Görülmüştür. Kamboçya'daki Kızıl Khmer Rejimi, İnsanların Her Türlü Bireysel Zevk Ve Rahatını Engellemiş, Komünist Partiyi Övenler Hariç Tüm Resim Ve Müzik Eserlerini Yasaklamış, "kahkaha Atmayı" Bile Suç Sayabilmişti.
ancak Gelin Tüm Bu Sosyo-politik Örnekleri Bir Kenara Bırakalım Ve Modern Dünyanın Açık Toplumunda Yaşayan Bir Birey İçin Aynı Soruyu Yeniden Soralım: Allah'ın Varlığını Kabul Etmek, Bu Bireyi Gerçekten "endişe"ye Ve "hayatın Tadını Çıkaramamaya" Mı Sürükleyecektir?
önce "endişe" Kısmına Bakalım. Eğer İngiliz Ateistlerinin Argümanı Doğru Olsaydı, Ateistlerin Dindarlardan Daha "endişesiz", Dolayısıyla "stressiz" Bir Hayat Sürmesi Beklenirdi. Dini İnancı Bir "nevroz" Yani Akıl Hastalığı Olarak Gören Freud'un Öngörüsü De Buydu. Oysa Son 20-30 Yıldır Bu Konuda Yapılan Araştırmalar, ısrarla, Durumun Tam Aksi Olduğunu Gösteriyor. Psikolojik İstatistikler, Dindar İnsanların Diğerlerine Kıyasla Ortalamada Daha Mutlu Bir Hayat Sürdüğünü, İntihara Dört Kat Daha Az Yatkın Olduğunu, Hayat Boyunca Daha Az Psikolojik Sorun Yaşadığını Ortaya Koyuyor. (patrick Glynn, "god: The Evidence," S. 57-97)
peki Ya "hayatın Tadını Çıkarma"? Din, Ahlaki Kural Ve Yasaklar Getirerek, İnsanların Keyiflerini Kısıtlamıyor Mu?
evet, Kısıtlıyor. Ama Bunun Sonucunun Mutsuzluk Değil Tam Aksine Mutluluk Olduğunu Gösteren Bir Çok Veri De Var. Amerika'da 1960'larda Zirve Yapan "cinsel Devrim"in Psikolojik Sorunlarla Boğuşan Bir Nesil Yarattığı, Buna Karşılık Geleneksel Aile Değerlerini Koruyanların Ortalamada Daha Dengeli, Sağlıklı Ve Mutlu Yaşamlar Sürdüğü Biliniyor. Bu Ülkenin Geçen Yüzyıldaki Önde Gelen Aydınlarından Walter Lippman, Tabloyu şöyle Özetliyor: "İnsanlar, Tutkularını Tatmin Ederek Mutlu Olamıyorlar. Mutlu Olmalarının Yolu, Bu Tutkularını Dizginleyen Ve Onlara Bir Tutarlılık Kazandıran Bir Ahlaki Değerler Sistemi İçinde Yaşamaları."
tüm Bunlara Bakınca, "muhtemelen Tanrı Yok. Endişelenmeyi Bırakın Ve Hayatın Tadını Çıkarmaya Bakın" Sloganı, Pek İkna Edici Durmuyor. Aksine "tanrı Yok" Diye İnanınca, Ve Sonra Da Hayatı Tümüyle "başına Buyruk" Yaşayınca, Mutluluk Zorlaşıyor.
ve O Yüzden, Belki De şöyle Bir Slogan, Hayatın Gerçeğini Bize Daha İyi Anlatıyor: "sevinin, Çünkü Allah Var. O'nu Bilerek Yaşayın Ve Mutlu Olun."
İngiltere'deki Bir Grup Ateistin Londra Otobüslerine "muhtemelen Tanrı Yok. Endişelenmeyi Bırakın Ve Hayatın Tadını Çıkarmaya Bakın" Yazılı İlanlar Asması, Son Aylarda Epey Gündeme Geldi. Bizim Medyada Bu Konuyu Ele Alan Haberlerin Çoğunun Odak Noktası, Batı'daki Dindarların Bu İlanı Nasıl Karşıladığıydı. Ancak İlanın Verdiği Mesajı Da Oturup Bir Düşünmekte Fayda Var. Madem Ateistler Bu Kadar Para Verip Ortaya Çıkmışlar, Ne Diyorlar Bir Bakalım.
"muhtelemen Tanrı Yok" İfadesi, Ateistlerin Binlerce Yıllık Amentüsünün Biraz "olasılık" Katılarak Yumuşatılmış Hali. Daha İlginç Olan, Buradan Varılan Sonuç. Allah'ın Yokluğu Fikri, "endişelenmemek" Ve "hayatın Tadını Çıkarmak" İçin Bir Gerekçe Sayılıyor. İyi Ama Neden Öyle Olsun?
aslında Burada Karşımıza Çıkan şey, Sadece Ateistlerin Değil Diğer Pek Çok Seküler İnsanın Da Kabul Ettiği Bir Fikirdir. Allah'a Ve Dine İnanmanın, İnsanı Hayatın Lezzetlerinden Alıkoyduğunu, Neşesini Öldürdüğünü, Onun Keder Ve Karamsarlık Verdiğini Varsayarlar. Tam Da Böyle Din Yorumları Olduğunu İse İnkar Edemeyiz: Ortaçağ Katolik Kilisesi Veya Uçurtma Uçurmayı Bile Yasaklayan Taliban Rejimi Gibi.
ancak Neşeyi Engellemek Bir Yana, Onu Allah'ın Rahmetinin Bir Yansıması Olarak Teşvik Eden Din Anlayışları Da Vardır. Günümüzün Batı Hıristiyanlığında Ve İslam'ın Özellikle Tasavvuf Damarında Buna Rastlamak Mümkündür. Öte Yandan "neşeye Karşı Savaş Açmak" Sadece Dini Değil, Aynı Zamanda Ateist Hareketlerde De Görülebilir Ve Görülmüştür. Kamboçya'daki Kızıl Khmer Rejimi, İnsanların Her Türlü Bireysel Zevk Ve Rahatını Engellemiş, Komünist Partiyi Övenler Hariç Tüm Resim Ve Müzik Eserlerini Yasaklamış, "kahkaha Atmayı" Bile Suç Sayabilmişti.
ancak Gelin Tüm Bu Sosyo-politik Örnekleri Bir Kenara Bırakalım Ve Modern Dünyanın Açık Toplumunda Yaşayan Bir Birey İçin Aynı Soruyu Yeniden Soralım: Allah'ın Varlığını Kabul Etmek, Bu Bireyi Gerçekten "endişe"ye Ve "hayatın Tadını Çıkaramamaya" Mı Sürükleyecektir?
önce "endişe" Kısmına Bakalım. Eğer İngiliz Ateistlerinin Argümanı Doğru Olsaydı, Ateistlerin Dindarlardan Daha "endişesiz", Dolayısıyla "stressiz" Bir Hayat Sürmesi Beklenirdi. Dini İnancı Bir "nevroz" Yani Akıl Hastalığı Olarak Gören Freud'un Öngörüsü De Buydu. Oysa Son 20-30 Yıldır Bu Konuda Yapılan Araştırmalar, ısrarla, Durumun Tam Aksi Olduğunu Gösteriyor. Psikolojik İstatistikler, Dindar İnsanların Diğerlerine Kıyasla Ortalamada Daha Mutlu Bir Hayat Sürdüğünü, İntihara Dört Kat Daha Az Yatkın Olduğunu, Hayat Boyunca Daha Az Psikolojik Sorun Yaşadığını Ortaya Koyuyor. (patrick Glynn, "god: The Evidence," S. 57-97)
peki Ya "hayatın Tadını Çıkarma"? Din, Ahlaki Kural Ve Yasaklar Getirerek, İnsanların Keyiflerini Kısıtlamıyor Mu?
evet, Kısıtlıyor. Ama Bunun Sonucunun Mutsuzluk Değil Tam Aksine Mutluluk Olduğunu Gösteren Bir Çok Veri De Var. Amerika'da 1960'larda Zirve Yapan "cinsel Devrim"in Psikolojik Sorunlarla Boğuşan Bir Nesil Yarattığı, Buna Karşılık Geleneksel Aile Değerlerini Koruyanların Ortalamada Daha Dengeli, Sağlıklı Ve Mutlu Yaşamlar Sürdüğü Biliniyor. Bu Ülkenin Geçen Yüzyıldaki Önde Gelen Aydınlarından Walter Lippman, Tabloyu şöyle Özetliyor: "İnsanlar, Tutkularını Tatmin Ederek Mutlu Olamıyorlar. Mutlu Olmalarının Yolu, Bu Tutkularını Dizginleyen Ve Onlara Bir Tutarlılık Kazandıran Bir Ahlaki Değerler Sistemi İçinde Yaşamaları."
tüm Bunlara Bakınca, "muhtemelen Tanrı Yok. Endişelenmeyi Bırakın Ve Hayatın Tadını Çıkarmaya Bakın" Sloganı, Pek İkna Edici Durmuyor. Aksine "tanrı Yok" Diye İnanınca, Ve Sonra Da Hayatı Tümüyle "başına Buyruk" Yaşayınca, Mutluluk Zorlaşıyor.
ve O Yüzden, Belki De şöyle Bir Slogan, Hayatın Gerçeğini Bize Daha İyi Anlatıyor: "sevinin, Çünkü Allah Var. O'nu Bilerek Yaşayın Ve Mutlu Olun."