C
cendere
Ziyaretçi
SINIF İÇİ KURALLAR
Günlük hayatta davranışlarımıza, yapacağımız işe, kullanacağımız mekana, karşılıklı ilişkilerimize yön veren çok sayıda kural vardır. Örneğin trafik kuralları, nezaket kuralları, yarışma kuralları, oyun kuralları vb gibi. Bu kurallardan bazıları açık ve anlaşılırdır; yazılı olarak yasal metinler biçiminde düzenlenmiştir. Örneğin, kamuya açık kapalı mekânlarda sigara içilmemesi kuralı vardır. Bu kural kamuya açık kapalı mekanların çeşitli noktalarında ilân edilmekte ve uyulmaması durumunda kişinin alacağı ceza da belirtilmektedir. Bununla birlikte üstü kapalı, kesinlik içermeyen ve yazılı olmayan kurallar da söz konusudur. Nezaket kurallarının, çocukların grupça oynadıkları oyunların yada ana-babaların çocukları için koyduğu televizyon izlemek, el yıkamak, ders çalışmak gibi bir çok konuda kuralların çoğu yazılı değildir. Bu tür kuralların en belirgin özelliği toplumdan topluma, kültürden kültüre hatta kişiden kişiye değişebilmesi ve esnek olmasıdır. Ancak kuralını açıkça bilmediğimiz yada gözlemlemediğimiz bir oyunu oynamak çoğu zaman oyuna katılanlar arasında sürekli bir tartışmanın, kargaşanın yaşanmasına hatta oyunun bu tartışma ve çekişmeler içinde son bulmasına neden olabilmektedir.
OKUL VE SINIFTA KURALLARIN ÖNEMİ
Her toplumsal ortamda olduğu gibi okulda da tüm üyelerin kurallara uyması beklenir. Aksi durumda okulun kendinden beklenen işlevleri yerine getirme sürecinde gerginlikler, sürtüşmeler ve çatışmalar yaşanabilir. Okuldaki kurallar, okulda bulunan tüm üyeleri kapsadığı için yansızlığı sağlar ve bireysel isteklere hayır diyebilme olanağı verir. Aynı zamanda bireysel üstünlüğe gerek duyulmadan yetkinin benimsenmesini kolaylaştırır).
Benzer şekilde okulun alt birimleri olan sınıfların da diğer sosyal ortamlarda olmayan kendine özgü bir doğası vardır. Bu özel doğayı oluşturan özellikler şunladır.
1- Çok Boyutluluk: Sınıfı farklı tercih ve yeteneklere sahip bireylerin sınırlı kaynakları kullanarak geniş sosyal ve kişisel amaçları gerçekleştirmeye çalıştığı kalabalık bir ortamdır.Başka bir deyişle sınıfta aynı anada çok sayıda olay meydana gelmektedir.
2- Eş Zamanlılık: Eş Zamanlılık sınıfta aynı anda birden fazla olayın gerçekleşmesidir Ör. Herhangi bir konu tartışılırken öğretmen, hem öğrencilerin yorumlarını dinlemek hem diğer öğrencilerin konuyu kavrayıp kavramadıklarına yönelik ip uçlarını izlemek ve arkadan gelecek diğer soruyu oluşturmak hem de olumsuz davranışları izlemek zorundadır.
3-Çabukluk: Sınıftaki olaylar hızlı adımlarla gerçekleşir bu nedenle öğretmenin pek çok durumda eyleme geçmeden önce düşünmeye çok az zamanı vardır.
4-Tahmin edilmezlik: Sınıfta meydana gelecek olayları genellikle önceden tahmin etmek zordur. Çünkü sık sık bölünmeler ve rahatsızlıklar yaşanır. Olaylar zincirleme gerçekleştiği için belli bir günde belli bir etkinliğin nasıl ilerleyeceğini kestirmek zordur.
5-Alenilik: Sınıfta meydana gelen olaylar bütün öğrencilerin gözü önünde gerçekleşir. Başka bir ifadeyle sınıfa özelikle öğretmenin dahil olduğu bir olayın gizli kapaklı olması mümkün değildir
6. Tarih: Sınıf üyeleri yılın belli döneminde haftanın beş günü birliktedirler. Bu birlikte ortak yaşantıların anlayışların kuralların normların, geleneğin kısacası ortak bir tarihin oluşturulmasına temel olur.
Sınıfı diğer toplumsal ortamlardan ayıran, yoğun bir çaba ve dikkati gerektiren bu özellikler sınıfta karışıklığa, düzensizliğe ve hüsrana neden olabileceği gibi öğrencilerin öğrenme zamanlarını da sınırlandırır. Bu olumsuz sonuçlarla karşılaşmamanın, düzenli ve güvenli bir yapının oluşturulmasının ön koşulu bir dizi kural koymak ve titizlikle uygulamaktır. Kurallar sınıfta hem öğretmenin etkili kararlar almasını sağlar hem de sınıf üyelerinin sosyal etkileşimlerine ve kişiler arası ilişkilere yön verir. Aynı zamanda kurallar etkinlikleri bölecek, fiziksel yaralanmaları ya da okul eşyalarına zarar verebilecek bireysel hareketleri önler, keyfi davranışlara sınırlamalar getirir.
Sınıf Kuralları
Sınıfta düzen ve disiplin, sınıf kurallarına dayalı olarak geliştirilir. Sınıf kuralları, öğrencilerin uymak zorunda oldukları kurallardır. Bu kurallar sınıfın düzeyine ve derse göre değişiklik gösterir. Örneğin müzik dersinde geçerli olan sınıf kuralları, matematik dersinde geçerli olmayabilir. İlköğretimde geçerli olan sınıf kuralları ortaöğretimde farklılık gösterebilir. Bir toplumda geçerli olan gelenekler, değerler ve normlar da sınıf kurallarının uygulanış biçimini etkileyebilir.
Kurallar, öğretmenin hoşuna gidecek davranış Ölçütlerini ve davranışsal beklentileri tanımlamaya çalışır. Öğrencinin sürekli olarak sınıf kurallarına uymasını ve bu kuralları kabul etmesini etkileyen bazı faktörler vardır:
Birincisi, öğrenciler sınıf ortamında uygulanabilecek davranış ölçütlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duymaktadırlar.
İkincisi, kurallar mevcut durumu açıklığa kavuşturmaya çalışmaktadırlar.
Üçüncüsü, davranışlara ilişkin beklentilerin açıklığa kavuşturulması büyük önem taşımaktadır. Kurallar, sınıf içi davranış beklentilerinin açıklığa kavuşturmaktadır.
Dördüncüsü, öğrenci kurallara uyduğunu göstererek diğer sınıf üyeleri tarafından kabul görmektedir.
Beşincisi kurallar, bazen öğrencinin okul dışında edindiği değer ve normlarla çatışmaktadır. Bu durumda kurallar, sürekli olarak sınıfta davranış ölçütlerinin geliştirilmesi konusunda tartışma ortamı oluşturmakta ve öğrenci davranışlarına yol göstermektedir. Son olarak, kurallara uyan öğrenci, ailesi ve arkadaşları tarafından kabul görmektedir (Jones veJones, 1998).
Sınıf Kurallarının Planlanması
Sınıf kuralları planlanırken, sınıfta uyulması gereken öncelikli kuralların neler olduğu açıkça belirlenmelidir. Bu süreçte uyulması zorunlu olan kuralların bir listesi çıkarılmalıdır. Öğretmen sınıf kurallarını planlarken şu sorulara cevap aramaya çalışmalıdır (Curriculum Review, 2000):
1.Öğrencilerin bağımsız olarak özdisiplin kazanmasını istiyor muyum?
2. Sınıfımın sakin ve barışçı olmasını istiyor muyum?
3. Sınıfımın demokratik olmasını istiyor muyum?
4. Sınıfımın düzenli olmasını istiyor muyum?
5 Öğrencilerin bana ve diğer öğrencilere karşı yardımcı olmasını istiyor muyum?
6.Öğrencilerin otoriteye saygı duymasını istiyor muyum?
7.Öğrencilerin öğrenme zamanından daha iyi yararlanmasını istiyor muyum?
8. Her öğrencinin sosyal ve akademik hayatta kendini geliştirmesine yardımcı olmak istiyor muyum?
9.Her öğrencinin öğrenebilme kapasitesine sahip olduğunu kabul ediyor muyum?
10. öğrencilerin korkak olmamasını ve riske girmesini istiyor muyum?
Bu sorulara verilecek cevaplar, öğretmen olarak bizim kural planlama ve geliştirme davranışımızı etkiler. Bu sorulan dikkate alarak nasıl bir sınıf kuralı seti oluşturacağımıza karar veririz,
Sınıf kuralları planlanırken kural sayısına dikkat edilmelidir. Bir sınıftaki kural sayısının çokluğu, öğretmenin öğrencilere karşı olan güvensizliğini gösterir, öğrencilerin çok sayıda kuralı hafızalarında tutmaları oldukça güçtür. Planlama sürecinde önemli olarak görülen az sayıda kural belirlenmelidir. Beş ile sekiz arasında belirlenecek sınıf kuralı, Önemli davranışları açıklamak ve geliştirmek İçin yeterli olabilir.
Kuralları planlarken, öğretmenlerin yaklaşımları arasında farklılıklar olabilir. Bazı öğretmenler genel kural belirlemeye çalışırken, bazı öğretmenler de özel kural geliştirmeye çalışabilir. Bir kural belirlendikten sonra, mutlaka o kuralın davranışla olan ilişkisi belirlenmelidir. Genel kurallar belirlenirken, öğrencilerin özel beklentilerinin tartışılması büyük önem taşımaktadır. Kurallar ve bu kurallarla ilgili davranışlar tartışılırken, olumsuz yönlerinden çok olumlu yönleri vurgulanmalıdır (Evertson, Emmer ve Worsham, 2000).
Genel sınıf kuralları belirlenirken, daha çok Öğrencinin göstermesi gereken davranışlar üzerinde durulmalıdır. Sınıf kuralları bir öğrenci için konmaz. Sınıf kurallarında öncelik, genel kurallara verilmelidir, özel kurallar genel kurallar belirlendikten sonra ortaya konmalıdır.
Bütün sınıf ortamlarında uygulanabilecek genel kurallardan bir kısmı şunlar olabilir
1. Nazik olmak ve yardımcı olmak,
2. Öğrencilerin kişisel eşyalarına karşı saygılı olmak,
3. Başkaları konuşurken sessiz bir şekilde dinlemek,
4. Herkese karşı nazik ve saygılı olmak,
5. Bütün okul kurallarına uymak.
Sınıf Kurallarını Belirleme Ölçütleri
--Sınıf kuralları belirlenirken çok değişik ölçütler göz önünde bulundurulur. Sınıf kuralları belirlenirken şu ölçütlerin dikkate alınmasında yarar vardır.
1. Kural, öğretmen ve öğrenci tarafından kabul edilebilir olmalıdır.
2. Her kural bir eylemi başlatmalıdır. Eylem kelimeleri, kurallar yardımıyla Öğrencinin doğru davranışlar göstermesini hatırlatıcı nitelikte olmalıdır, örneğin "Başınız! dik tutun ki sizi görebileyim" uygun bir kural ifadesidir. Buna karşılık, "öğretmen ders anlattığı zaman öğrenciler asla konuşmamalıdır" kuralı uygun olmayan bir kural ifadesidir.
3. Kurallar olumlu sözlerle anlatılmalıdır. Kural olumlu bir kavramla ifade edildiği zaman, öğrenci daha duyarlı bir davranış sergileyecektir. Olumsuz ifadeleri içeren kurallar olumsuz beklentilerin oluşmasına yol açacaktır. Özellikle yapma, koşma, ve konuşma gibi olumsuz emir cümleleri öğrencide olumsuz bir tepki oluşturabilir.
4. Kurallar özellikle İyi hazırlanmış işlemlerin yardımıyla gözlenebilir davranışlar üzerinde odaklanmalıdır. Bir kural gözlenebilir ve düzenli olarak ölçülebilir olmalıdır. Gözlenebilen kurallar aynı zamanda ölçülebilir. Kurallar yardımıyla Ölçülebilen davranışlar, Öğrenciye, doğru ve olumlu geribildirim sağlar. Bu konuda doğru ve yanlış kural Örneği şöyle açıklanabilir:
Doğru kural örneği: Başkası konuşurken onu sessizce dinlemek.
Yanlış kural örneği: Konuşmadan önce mutlaka düşünülmelidir.
İkinci kuralda öğrencinin ne düşündüğünü ve kalbinden ne geçtiğini açıkça gözlemlemek mümkün değildir. Dolayısıyla gözlenemeyen bir kurala öğrencinin ne Ölçüde uyup uymadığını ölçmek imkansızdır.
5. Kurallar işle ilgili olmalı ve olumlu alışkanlıklar kazandırmalıdır. Kurallar akademik başarıya götüren bir amaç olmamalı, buna karşılık iyi çalışma alışkanlığı geliştirmeli ve güvenli öğrenme çevresi oluşturmalıdır.
6. Kurallar genel olarak tasarlanmalı ve transfer edilebilir olmalıdır. Sınıf kuralları, Öğrencilerin değişik isteklerini karşılamaya yardımcı olmalı ve değişik güçlük durumlarında uygulanabilir olmalıdır. Kural, öğretmen ve öğrenci tarafından kabul edilebilir olmalıdır.
7. Kurallar az sayıda olmalı ve birbirini İzleyen bir düzende olmalıdır. Genel kurallar sınırlandırılmalı ve sekizden fazla olmamalıdır. Sınıf kuralları öğrencinin sınıfa girmesinden okulun kapanmasına kadar geçerliliğini korumalıdır.
8. Kuralar öğretmen ve öğrenciler tarafından kolayca görülebilecek bir yere asılmalıdır.
9. Sınıf kuralları, öğretimsel hedeflerle uyumlu olmalıdır.
Öğrencilerin öğrenmesi için uygun bir ortam oluşturmaya
yardımcı olmalıdır.
10. Kurallar açık ve anlaşılır olmalıdır. Kurallar çok değişik yorumların yapılmasına imkan vermemeli ve herkes tarafından aynı şekilde algılanmalıdır. Kurallar açık ve somut bir şekilde ifade edilmelidir.
Kural Belirleme Sürecine Öğrencinin Katılımı
Disiplin sağlayan araç olarak sınıf kuralları, bir ikilem ortaya çıkarmaktadır. Sınıf kuralları öğrenciyi pasif kabule yönelttiği için, öğrencinin kritik düşünme gücünü köreltmektedir. Çözüm ve fikirler kuralları düşünmeye yönelik olduğundan, kuralların sonuçları; doğrudan öğrencinin öğrenmesiyle ilgili olmayacaktır.
Demokratik bir toplumun oluşturulması, demokratik sınıflarla gerçekleşir. Demokratik sınıf yönetiminde, öğrenci sadece sınıf kararlarına katılmaz; aynı zamanda sınıf kurallarının geliştirilmesi sürecine de katılır. Sınıf kuralları doğrudan öğrenciyi etkilemektedir. Sınıfın bir anayasası oluşturulacaksa, kuraldan etkilenecek öğrencilerin kural belirleme sürecine katılımları, demokratik bir yönetimin gereğidir.
Kurallar, uyulmak için konur. Öğrencilerin kurallara bağlılığı, demokratik katılımla gerçekleşebilir, öğrenci kuralı öğretmenle birlikte belirlerse, bu kuralı içselleştirir. Öğrencinin onayı alınarak hazırlanan sınıf kuralları, öğrenci tarafından daha anlamlı görülür. Kuralı onaylayan ve Öğretmenle birlikte belirleyen öğrenrenci, kuralın sonucuna da katlanmak zorundadır. Kural belirleme sürecine katılan Öğrenci, kuralları daha iyi yorumlayabilir ve karşılaştığı sorunlara çözüm önerileri getirebilir.
Sınıf tartışmaları esnasında sınıf kuralları geliştirilebilir. Tartışma süresince öğretmen, öğrencilerin getirdikleri önerileri tahtaya yazabilir veya projeksiyon makinası yoluyla perdeye yansıtabilir. Kural olarak ileri sürülen her madde Öğretmen ve öğrencilerle birlikte gruplara ayrılır. Birbirine benzeyen., ve mantıksız olan. kurallar ayıklanır. Sınıf kuralları rol oynama yoluyla öğrencilere benimsetilebilir. Her bir sınıf kuralı İçin bir rol yaptırılabilir. Rol oynama öğrencilerin kuralları anlamaları açısından çok Önemlidir
Sınıf Kurallarının Dayandığı Değerler ve Öğrenci Hakları
Sınıf kuralları, öncelikle sınıfta düzeni sağlamak amacıyla oluşturulur. Sınıf kuralları belli temel değerlere dayalı olmak zorundadır. İnsan haklarına saygı göstermek, temel bir değerdir. Belirlenen kural insan haklarını ihlal diyorsa, uygulama sürecinde büyük sorun oluşturur.
Özellikle sınıf ortamında, öğrencinin şu temel haklarının ihlal edilmemesi gerekir (Jones ve Jons, 1998):
1. Öğrencinin kişiliğine ve kişisel eşyalarına zarar verilmemelidir.
2.Eğitimsel amaçların yasallığı,
3. Sağlık ve güvenlik,
4. Eğitim sürecinin ciddi bir şekilde kesintiye uğramaması
Sınıf kurallarının dayandığı değerler, toplumsal değerlerle... tutarlı olmalıdır. Toplumsal bir sistem olarak okul, öğrenciyi toplumdan alır, onu yetiştirir, ve tekrar topluma sunar. Her toplumsal sistem, toplumsal değerleri dikkate almak zorundadır. . Sınıf da okulun bir parçasıdır. Sınıf kuralları, okulun kuralları ve genel olarak toplumun değerleri ile uyumlu olmalıdır.
Öğretmen, sınıf kurallarım öğrenciden daha değerli olarak görürse, öğrenci değersizlik duygusuna kapılır. Sınıf kurallarının kendisinden daha değerli olduğunu düşünür. Sınıf kuralları, amaç değil, araç olarak görülmelidir. Öğrencilerin daha etkili öğrenmelerini sağlamak İçin, kural bir araç olarak kullanılır. Öğretmenin sınıf yönetimi yaklaşımı " Benim için önemli olan sınıf kurallarına uymaktır; öğretim ikinci planda gelmektedir" görüşüne dayanıyorsa bu öğretmen sınıf kurallarına uymayan öğrenciyi çok kolay bir şekilde feda eder. Kural öğrenciden önemli görülmemelidir. Kuralın öğrenciye bireysel saygı değerinden daha önemli görülmesi, amaçlarla araçların yer değiştirmesi anlamına gelmektedir.
Sınıf kuralları, hangi temel değere dayanmalıdır. Sınıf kurallarının dayandığı temel değer, insan haklan olmalıdır. Öğrenci, kurallara uymadığı zaman ikaz edilebilir. Kurallara uymamayı sürekli bir davranış haline getiren öğrencilere gerekli ceza verilmelidir. Kurallara uymamanın cezası öğrencinin kişiliğini küçük düşürmeye yönelik olmamalıdır.. Öğrencinin haklarını hiçe sayan, disiplin sağlamak için öğrenciye dayak atmayı meşru bir davranış olarak gören öğretmen, insan haklarını çiğnemiş olur.
Demokratik ve insan haklarına uygun değerlere dayalı olarak oluşturulan sınıf kuralları, daha demokratik bireylerin yetişmesini sağlar. Demokratik toplum, demokratik değerlere dayalı sınıflarda yetişen bireyler sayesinde oluşur. Demokratik bir toplumun oluşturulması, özdisipline sahip Öğrencilerin yetiştirilmesiyle mümkün olabilir. Öğretmen, öğrencilerin kendilerini Özgürce ifade edebilecekleri bir sınıf ortamı oluşturarak, Öğrencilerde özdisiplin anlayışını geliştirebilir. Esnek ve demokratik katılımcılığa olanak sağlayan sınıf kuralları, öğrencilerin yönetsel becerilerinin gelişmesine de katkıda bulunabilir.
Sınıf Kurallarının Tanıtılması
Sınıf kurallarını öğrencilere tanıtmanın ve anlatmanın çeşitli yolları vardır. Sınıf kuralları belirlendikten sonra, bu kuralların uygulanmasına ve ne amaçla konulduğuna İlişkin iyi bir tanıtımın yapılması gerekir.
Kuralları Sunma.
1. Kurallar büyük Harflerle yazılır. Sınıfın belli yerlerine asılabilir. Sınıf kuralları yazılı hale getirilerek öğrencilere dağıtılabilir. Bu kurallar resimler ve şekiller kullanılarak daha görsel hale getirilebilir.
2. Kurallar olumlu ve olumsuz örneklerle açıklığa kavuşturulabilir. Her kural için olumlu ve olumsuz örnekler verilebilir. Bu konuda öğrencilerin sorulan cevaplandırılarak, kurallara ilişkin belirsizlikler giderilebilir.
3. Yeni kural ekleme veya kuralları değiştirmeye yönelik Öneriler hakkında soru sormak. Öğrenci sınıf kuralları konusunda gerçek duygularını gizleyebilir. Bu durumda öğretmen değişik sorular sorarak, öneri geliştirmeden çekinen öğrencilerin görüşlerini alır. .
4. Listelenen kuralları göstermek. Kuralları dikkat çekici biçimde hazırlamak ve ders süresince öğrencilerin hatırlamasını sağlamak,
5. Öğrencilere, düzenli bir şekilde kuralları hatırlatmak. Özellikle öğretim dönemi başında, sınıf kuralları açıkça ortaya konmalıdır, öğrencilerin kuralları yanlış anlamaları ya da unutma durumları dikkate alınarak, düzenli bir şekilde sınıf kuralları Öğrencilere hatırlatılmalıdır,
6. Öğrencilerde açık bir güven sağlamak. Öğretmen, Öğrencilerin sınıf kurallarına olan güvenini güçlendirmelidir.
7. Kurallara olan bağlılığın olumlu sonuçlarını vurgulamak. Örneğin sınıf kurallarına uyan öğrencilerin daha iyi çalışacakları, zamanı daha iyi kullanacakları ve serbest çalışma hakkı kazanacakları vurgulanarak kurallara uymanın ayrıcalıkları belirtilmelidir.
8. Kurallarla davranışlar arasındaki tutarlılığın sağlanmasına dikkat edilmelidir. Öğrencilerin gösterdikleri davranışlarla sınıf kuralları arasında bir bütünlük olmalıdır. Öğrenci, gösterdiği davranışlarla o davranışı yargılayan kural arasında bir çelişki görürse, kurallara uymakta zorlanır.
Sınıf Kurallarına Güven Duymanın Olumlu ve Olumsuz Sonuçları
Öğrenciler, genellikler , uygun- olmayan., davranışlar gösterdikleri zaman, bu davranışların mantıksal 'olumsuz sonuçlarına katlanır ve bu konuda" öğretmenlerine karşı gelmezler. Ancak karakterini rahatsız eden ahlaki yargılanmalara, öğrenciler sıcak bakmazlar. Kural yönetiminin amacı, Öğrencilerde öz disiplin ve sınıf başarısı konusunda işbirliği sağlamaktır.
Sınıf kurallarının olumlu sonuçları, öğretmen ve öğrencilerle birlikte değerlendirilir. Sınıf kurallarına uymanın olumlu sonuçlarından biri, olumlu pekiştirme işlevini yerine getirmelidir. .Sınıf ve kurallarına uyma, öğretmen tarafından oluşturulacak ödül sisteminin temelini oluşturur. Sınıf kurallarına uyan Öğrenciler, olumlu yönde Ödüllendirilir. Öğrencilerin gösterdikleri olumlu davranışlar içiriği değişmez bir ödül sisteminin kurulması, öğrencinin daha gerçekçi davranışlar göstermesini sağlamaktadır. Böylece kurallara uyan öğrenci nasıl bir ödül alabileceğini kestirebilmektedir.
Sınıf kurallarına aşırı bağlılık öğretmen ve Öğrenci arasındaki iletişimi olumsuz yönde etkileyebilir. Kurala bağımlı olan öğretmen, öğrencinin gösterdiği davranışın altında yatan stratejik mantıktan daha çok, sınıf kurallarını temel ölçüt olarak alır. Sınıf kuralları, öğrencilerin duygusal dünyasını, açıklamada yeterli olmayabilir.
Sınıf Davranışının Temel Ölçütleri
Sınıf davranışının geliştirilmesinde belli ölçütlere başvurulur. Bu ölçütler, öğretmen tarafından keyfi olarak geliştirilen ölçütler değildir. Sınıf davranışının geliştirilmesinde kullanılan ölçütler, hem öğretmen için hem de öğrenci için bağlayıcı bir nitelik taşır.
Sınıf kurallarının geliştirilmesinde üç temel ölçüt kullanılır.
1. Okul kuralları: Okul kuralları okulun her yerinde her eğitim etkinliğinde, her; zaman ve herkes, için geçerli olan kurallardır. Okul kuralları, okuldaki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin kabul ettiği kurallardır. Okul kuralları uyulması gereken çok genel kuralları yansıttığı gibi, örneğin, okul koridorlarında yürümeye ilişkin özel kuralları da kapsar. Okul kuralları sınıf kurallarına göre daha genel kurallardır.
2. Sınıf kuralları: Bu kurallar, bütün sınıf etkinlikleri için sınıftaki herkesin her zaman uymak zorunda oldukları kurallardır. Sınıf kuralları, öğretmen ve öğrenci ilişkisi, öğrenci-öğrenci ilişkisi, öğrenci davranışları ve öğrencinin sınıfta çalışmasına ilişkin kuralları kapsar.
3. Sınıf işlemleri (Prosedürleri): Sınıftaki Özel etkinliklerde, özel zamanlarda ve özel kişilerin uyacağı davranma usul ve işlemleridir. Sınıf işlemleri sınıf kurallarına göre daha Özel davranış ölçütlerini göstermeye çalışır (White ve diğ; 2001).
Sınıfta bütüncül bir disiplinin oluşturulabilmesi için, okul kuralları, sınıf kuralları ve sınıf işlemleri arasında uyum sağlanmalıdır. Sınıf kurallarıyla okul kuralları veya sınıf kurallarıyla sınıf işlemleri arasında bir tutarlılık ya da bütünlük, yoksa, öğrenci davranışları İçin etkili ölçütler geliştirmek mümkün değildir. Okul kuralları, sınıf kuralları ve sınıf işlemleri; genelden özele doğru davranışların değerlendirilmesine yardımcı olur. Öğrencinin davranışı bu üç temel ölçüte göre değerlendirilir.
1. Sınıf mekanını ve araçlarını kullanmaya ilişkin işlemler:
v Öğrenci sıra ve masalarının kullanımı
v Öğrenme merkezleri ve köşelen
v Ortak kullanılan materyaller
v Öğretmen masası ve dolabı
v Çöp kutusu, lavabo, ve kalemtıraşın kullanımı.
Sonuç :
Kısaca belirtmek gerekirse, kurallar yaşantımızın vazgeçilmez bir parçasıdır İster yazılı olsun ister sözlü ifade edilsin kuralların temel amacı düzeni sağlamak, dengeli, kestirilebilir ve güvenli bir ortam yaratmaktır. Düzenin sağlandığı yerde ise verimlilik, etkililik, üretkenlik, kişi hak ve özgürlüklerine saygı vardır. Bir kural ne kadar açık, anlaşılır, bireylerin yararına dönük ve denetlenebilirse, kurala uyma düzeyi de o oranda artar. Çünkü açık ve anlaşılır kurallar yorum gerektirmez ve herkes tarafından aynı şekilde algılanır. Bununla birlikte eğer birey kendi katılımının olmadığı başkaları tarafından konan bazı kuralların gerekliliğine inanmıyor ve kendisi için bir yarar göremiyor ise, bireyin bu kurallara uyma düzeyi düşük olacaktır.
Kurallara uymayı yasa, otorite, toplumsal baskı ve eğitim gibi çeşitli yollarla sağlamak mümkündür. Ancak bu yollardan kuşkusuz ki en etkili olanı eğitimdir. Çünkü cezai yaptırımı ne kadar büyük olursa olsun eğer birey kuralın gerekliliğini içselleştirmemişse, bir başka deyişle eğitilmemişse bu cezai yaptırımın bir anlamı olmayacaktır.
Alıntı
Günlük hayatta davranışlarımıza, yapacağımız işe, kullanacağımız mekana, karşılıklı ilişkilerimize yön veren çok sayıda kural vardır. Örneğin trafik kuralları, nezaket kuralları, yarışma kuralları, oyun kuralları vb gibi. Bu kurallardan bazıları açık ve anlaşılırdır; yazılı olarak yasal metinler biçiminde düzenlenmiştir. Örneğin, kamuya açık kapalı mekânlarda sigara içilmemesi kuralı vardır. Bu kural kamuya açık kapalı mekanların çeşitli noktalarında ilân edilmekte ve uyulmaması durumunda kişinin alacağı ceza da belirtilmektedir. Bununla birlikte üstü kapalı, kesinlik içermeyen ve yazılı olmayan kurallar da söz konusudur. Nezaket kurallarının, çocukların grupça oynadıkları oyunların yada ana-babaların çocukları için koyduğu televizyon izlemek, el yıkamak, ders çalışmak gibi bir çok konuda kuralların çoğu yazılı değildir. Bu tür kuralların en belirgin özelliği toplumdan topluma, kültürden kültüre hatta kişiden kişiye değişebilmesi ve esnek olmasıdır. Ancak kuralını açıkça bilmediğimiz yada gözlemlemediğimiz bir oyunu oynamak çoğu zaman oyuna katılanlar arasında sürekli bir tartışmanın, kargaşanın yaşanmasına hatta oyunun bu tartışma ve çekişmeler içinde son bulmasına neden olabilmektedir.
OKUL VE SINIFTA KURALLARIN ÖNEMİ
Her toplumsal ortamda olduğu gibi okulda da tüm üyelerin kurallara uyması beklenir. Aksi durumda okulun kendinden beklenen işlevleri yerine getirme sürecinde gerginlikler, sürtüşmeler ve çatışmalar yaşanabilir. Okuldaki kurallar, okulda bulunan tüm üyeleri kapsadığı için yansızlığı sağlar ve bireysel isteklere hayır diyebilme olanağı verir. Aynı zamanda bireysel üstünlüğe gerek duyulmadan yetkinin benimsenmesini kolaylaştırır).
Benzer şekilde okulun alt birimleri olan sınıfların da diğer sosyal ortamlarda olmayan kendine özgü bir doğası vardır. Bu özel doğayı oluşturan özellikler şunladır.
1- Çok Boyutluluk: Sınıfı farklı tercih ve yeteneklere sahip bireylerin sınırlı kaynakları kullanarak geniş sosyal ve kişisel amaçları gerçekleştirmeye çalıştığı kalabalık bir ortamdır.Başka bir deyişle sınıfta aynı anada çok sayıda olay meydana gelmektedir.
2- Eş Zamanlılık: Eş Zamanlılık sınıfta aynı anda birden fazla olayın gerçekleşmesidir Ör. Herhangi bir konu tartışılırken öğretmen, hem öğrencilerin yorumlarını dinlemek hem diğer öğrencilerin konuyu kavrayıp kavramadıklarına yönelik ip uçlarını izlemek ve arkadan gelecek diğer soruyu oluşturmak hem de olumsuz davranışları izlemek zorundadır.
3-Çabukluk: Sınıftaki olaylar hızlı adımlarla gerçekleşir bu nedenle öğretmenin pek çok durumda eyleme geçmeden önce düşünmeye çok az zamanı vardır.
4-Tahmin edilmezlik: Sınıfta meydana gelecek olayları genellikle önceden tahmin etmek zordur. Çünkü sık sık bölünmeler ve rahatsızlıklar yaşanır. Olaylar zincirleme gerçekleştiği için belli bir günde belli bir etkinliğin nasıl ilerleyeceğini kestirmek zordur.
5-Alenilik: Sınıfta meydana gelen olaylar bütün öğrencilerin gözü önünde gerçekleşir. Başka bir ifadeyle sınıfa özelikle öğretmenin dahil olduğu bir olayın gizli kapaklı olması mümkün değildir
6. Tarih: Sınıf üyeleri yılın belli döneminde haftanın beş günü birliktedirler. Bu birlikte ortak yaşantıların anlayışların kuralların normların, geleneğin kısacası ortak bir tarihin oluşturulmasına temel olur.
Sınıfı diğer toplumsal ortamlardan ayıran, yoğun bir çaba ve dikkati gerektiren bu özellikler sınıfta karışıklığa, düzensizliğe ve hüsrana neden olabileceği gibi öğrencilerin öğrenme zamanlarını da sınırlandırır. Bu olumsuz sonuçlarla karşılaşmamanın, düzenli ve güvenli bir yapının oluşturulmasının ön koşulu bir dizi kural koymak ve titizlikle uygulamaktır. Kurallar sınıfta hem öğretmenin etkili kararlar almasını sağlar hem de sınıf üyelerinin sosyal etkileşimlerine ve kişiler arası ilişkilere yön verir. Aynı zamanda kurallar etkinlikleri bölecek, fiziksel yaralanmaları ya da okul eşyalarına zarar verebilecek bireysel hareketleri önler, keyfi davranışlara sınırlamalar getirir.
Sınıf Kuralları
Sınıfta düzen ve disiplin, sınıf kurallarına dayalı olarak geliştirilir. Sınıf kuralları, öğrencilerin uymak zorunda oldukları kurallardır. Bu kurallar sınıfın düzeyine ve derse göre değişiklik gösterir. Örneğin müzik dersinde geçerli olan sınıf kuralları, matematik dersinde geçerli olmayabilir. İlköğretimde geçerli olan sınıf kuralları ortaöğretimde farklılık gösterebilir. Bir toplumda geçerli olan gelenekler, değerler ve normlar da sınıf kurallarının uygulanış biçimini etkileyebilir.
Kurallar, öğretmenin hoşuna gidecek davranış Ölçütlerini ve davranışsal beklentileri tanımlamaya çalışır. Öğrencinin sürekli olarak sınıf kurallarına uymasını ve bu kuralları kabul etmesini etkileyen bazı faktörler vardır:
Birincisi, öğrenciler sınıf ortamında uygulanabilecek davranış ölçütlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duymaktadırlar.
İkincisi, kurallar mevcut durumu açıklığa kavuşturmaya çalışmaktadırlar.
Üçüncüsü, davranışlara ilişkin beklentilerin açıklığa kavuşturulması büyük önem taşımaktadır. Kurallar, sınıf içi davranış beklentilerinin açıklığa kavuşturmaktadır.
Dördüncüsü, öğrenci kurallara uyduğunu göstererek diğer sınıf üyeleri tarafından kabul görmektedir.
Beşincisi kurallar, bazen öğrencinin okul dışında edindiği değer ve normlarla çatışmaktadır. Bu durumda kurallar, sürekli olarak sınıfta davranış ölçütlerinin geliştirilmesi konusunda tartışma ortamı oluşturmakta ve öğrenci davranışlarına yol göstermektedir. Son olarak, kurallara uyan öğrenci, ailesi ve arkadaşları tarafından kabul görmektedir (Jones veJones, 1998).
Sınıf Kurallarının Planlanması
Sınıf kuralları planlanırken, sınıfta uyulması gereken öncelikli kuralların neler olduğu açıkça belirlenmelidir. Bu süreçte uyulması zorunlu olan kuralların bir listesi çıkarılmalıdır. Öğretmen sınıf kurallarını planlarken şu sorulara cevap aramaya çalışmalıdır (Curriculum Review, 2000):
1.Öğrencilerin bağımsız olarak özdisiplin kazanmasını istiyor muyum?
2. Sınıfımın sakin ve barışçı olmasını istiyor muyum?
3. Sınıfımın demokratik olmasını istiyor muyum?
4. Sınıfımın düzenli olmasını istiyor muyum?
5 Öğrencilerin bana ve diğer öğrencilere karşı yardımcı olmasını istiyor muyum?
6.Öğrencilerin otoriteye saygı duymasını istiyor muyum?
7.Öğrencilerin öğrenme zamanından daha iyi yararlanmasını istiyor muyum?
8. Her öğrencinin sosyal ve akademik hayatta kendini geliştirmesine yardımcı olmak istiyor muyum?
9.Her öğrencinin öğrenebilme kapasitesine sahip olduğunu kabul ediyor muyum?
10. öğrencilerin korkak olmamasını ve riske girmesini istiyor muyum?
Bu sorulara verilecek cevaplar, öğretmen olarak bizim kural planlama ve geliştirme davranışımızı etkiler. Bu sorulan dikkate alarak nasıl bir sınıf kuralı seti oluşturacağımıza karar veririz,
Sınıf kuralları planlanırken kural sayısına dikkat edilmelidir. Bir sınıftaki kural sayısının çokluğu, öğretmenin öğrencilere karşı olan güvensizliğini gösterir, öğrencilerin çok sayıda kuralı hafızalarında tutmaları oldukça güçtür. Planlama sürecinde önemli olarak görülen az sayıda kural belirlenmelidir. Beş ile sekiz arasında belirlenecek sınıf kuralı, Önemli davranışları açıklamak ve geliştirmek İçin yeterli olabilir.
Kuralları planlarken, öğretmenlerin yaklaşımları arasında farklılıklar olabilir. Bazı öğretmenler genel kural belirlemeye çalışırken, bazı öğretmenler de özel kural geliştirmeye çalışabilir. Bir kural belirlendikten sonra, mutlaka o kuralın davranışla olan ilişkisi belirlenmelidir. Genel kurallar belirlenirken, öğrencilerin özel beklentilerinin tartışılması büyük önem taşımaktadır. Kurallar ve bu kurallarla ilgili davranışlar tartışılırken, olumsuz yönlerinden çok olumlu yönleri vurgulanmalıdır (Evertson, Emmer ve Worsham, 2000).
Genel sınıf kuralları belirlenirken, daha çok Öğrencinin göstermesi gereken davranışlar üzerinde durulmalıdır. Sınıf kuralları bir öğrenci için konmaz. Sınıf kurallarında öncelik, genel kurallara verilmelidir, özel kurallar genel kurallar belirlendikten sonra ortaya konmalıdır.
Bütün sınıf ortamlarında uygulanabilecek genel kurallardan bir kısmı şunlar olabilir
1. Nazik olmak ve yardımcı olmak,
2. Öğrencilerin kişisel eşyalarına karşı saygılı olmak,
3. Başkaları konuşurken sessiz bir şekilde dinlemek,
4. Herkese karşı nazik ve saygılı olmak,
5. Bütün okul kurallarına uymak.
Sınıf Kurallarını Belirleme Ölçütleri
--Sınıf kuralları belirlenirken çok değişik ölçütler göz önünde bulundurulur. Sınıf kuralları belirlenirken şu ölçütlerin dikkate alınmasında yarar vardır.
1. Kural, öğretmen ve öğrenci tarafından kabul edilebilir olmalıdır.
2. Her kural bir eylemi başlatmalıdır. Eylem kelimeleri, kurallar yardımıyla Öğrencinin doğru davranışlar göstermesini hatırlatıcı nitelikte olmalıdır, örneğin "Başınız! dik tutun ki sizi görebileyim" uygun bir kural ifadesidir. Buna karşılık, "öğretmen ders anlattığı zaman öğrenciler asla konuşmamalıdır" kuralı uygun olmayan bir kural ifadesidir.
3. Kurallar olumlu sözlerle anlatılmalıdır. Kural olumlu bir kavramla ifade edildiği zaman, öğrenci daha duyarlı bir davranış sergileyecektir. Olumsuz ifadeleri içeren kurallar olumsuz beklentilerin oluşmasına yol açacaktır. Özellikle yapma, koşma, ve konuşma gibi olumsuz emir cümleleri öğrencide olumsuz bir tepki oluşturabilir.
4. Kurallar özellikle İyi hazırlanmış işlemlerin yardımıyla gözlenebilir davranışlar üzerinde odaklanmalıdır. Bir kural gözlenebilir ve düzenli olarak ölçülebilir olmalıdır. Gözlenebilen kurallar aynı zamanda ölçülebilir. Kurallar yardımıyla Ölçülebilen davranışlar, Öğrenciye, doğru ve olumlu geribildirim sağlar. Bu konuda doğru ve yanlış kural Örneği şöyle açıklanabilir:
Doğru kural örneği: Başkası konuşurken onu sessizce dinlemek.
Yanlış kural örneği: Konuşmadan önce mutlaka düşünülmelidir.
İkinci kuralda öğrencinin ne düşündüğünü ve kalbinden ne geçtiğini açıkça gözlemlemek mümkün değildir. Dolayısıyla gözlenemeyen bir kurala öğrencinin ne Ölçüde uyup uymadığını ölçmek imkansızdır.
5. Kurallar işle ilgili olmalı ve olumlu alışkanlıklar kazandırmalıdır. Kurallar akademik başarıya götüren bir amaç olmamalı, buna karşılık iyi çalışma alışkanlığı geliştirmeli ve güvenli öğrenme çevresi oluşturmalıdır.
6. Kurallar genel olarak tasarlanmalı ve transfer edilebilir olmalıdır. Sınıf kuralları, Öğrencilerin değişik isteklerini karşılamaya yardımcı olmalı ve değişik güçlük durumlarında uygulanabilir olmalıdır. Kural, öğretmen ve öğrenci tarafından kabul edilebilir olmalıdır.
7. Kurallar az sayıda olmalı ve birbirini İzleyen bir düzende olmalıdır. Genel kurallar sınırlandırılmalı ve sekizden fazla olmamalıdır. Sınıf kuralları öğrencinin sınıfa girmesinden okulun kapanmasına kadar geçerliliğini korumalıdır.
8. Kuralar öğretmen ve öğrenciler tarafından kolayca görülebilecek bir yere asılmalıdır.
9. Sınıf kuralları, öğretimsel hedeflerle uyumlu olmalıdır.
Öğrencilerin öğrenmesi için uygun bir ortam oluşturmaya
yardımcı olmalıdır.
10. Kurallar açık ve anlaşılır olmalıdır. Kurallar çok değişik yorumların yapılmasına imkan vermemeli ve herkes tarafından aynı şekilde algılanmalıdır. Kurallar açık ve somut bir şekilde ifade edilmelidir.
Kural Belirleme Sürecine Öğrencinin Katılımı
Disiplin sağlayan araç olarak sınıf kuralları, bir ikilem ortaya çıkarmaktadır. Sınıf kuralları öğrenciyi pasif kabule yönelttiği için, öğrencinin kritik düşünme gücünü köreltmektedir. Çözüm ve fikirler kuralları düşünmeye yönelik olduğundan, kuralların sonuçları; doğrudan öğrencinin öğrenmesiyle ilgili olmayacaktır.
Demokratik bir toplumun oluşturulması, demokratik sınıflarla gerçekleşir. Demokratik sınıf yönetiminde, öğrenci sadece sınıf kararlarına katılmaz; aynı zamanda sınıf kurallarının geliştirilmesi sürecine de katılır. Sınıf kuralları doğrudan öğrenciyi etkilemektedir. Sınıfın bir anayasası oluşturulacaksa, kuraldan etkilenecek öğrencilerin kural belirleme sürecine katılımları, demokratik bir yönetimin gereğidir.
Kurallar, uyulmak için konur. Öğrencilerin kurallara bağlılığı, demokratik katılımla gerçekleşebilir, öğrenci kuralı öğretmenle birlikte belirlerse, bu kuralı içselleştirir. Öğrencinin onayı alınarak hazırlanan sınıf kuralları, öğrenci tarafından daha anlamlı görülür. Kuralı onaylayan ve Öğretmenle birlikte belirleyen öğrenrenci, kuralın sonucuna da katlanmak zorundadır. Kural belirleme sürecine katılan Öğrenci, kuralları daha iyi yorumlayabilir ve karşılaştığı sorunlara çözüm önerileri getirebilir.
Sınıf tartışmaları esnasında sınıf kuralları geliştirilebilir. Tartışma süresince öğretmen, öğrencilerin getirdikleri önerileri tahtaya yazabilir veya projeksiyon makinası yoluyla perdeye yansıtabilir. Kural olarak ileri sürülen her madde Öğretmen ve öğrencilerle birlikte gruplara ayrılır. Birbirine benzeyen., ve mantıksız olan. kurallar ayıklanır. Sınıf kuralları rol oynama yoluyla öğrencilere benimsetilebilir. Her bir sınıf kuralı İçin bir rol yaptırılabilir. Rol oynama öğrencilerin kuralları anlamaları açısından çok Önemlidir
Sınıf Kurallarının Dayandığı Değerler ve Öğrenci Hakları
Sınıf kuralları, öncelikle sınıfta düzeni sağlamak amacıyla oluşturulur. Sınıf kuralları belli temel değerlere dayalı olmak zorundadır. İnsan haklarına saygı göstermek, temel bir değerdir. Belirlenen kural insan haklarını ihlal diyorsa, uygulama sürecinde büyük sorun oluşturur.
Özellikle sınıf ortamında, öğrencinin şu temel haklarının ihlal edilmemesi gerekir (Jones ve Jons, 1998):
1. Öğrencinin kişiliğine ve kişisel eşyalarına zarar verilmemelidir.
2.Eğitimsel amaçların yasallığı,
3. Sağlık ve güvenlik,
4. Eğitim sürecinin ciddi bir şekilde kesintiye uğramaması
Sınıf kurallarının dayandığı değerler, toplumsal değerlerle... tutarlı olmalıdır. Toplumsal bir sistem olarak okul, öğrenciyi toplumdan alır, onu yetiştirir, ve tekrar topluma sunar. Her toplumsal sistem, toplumsal değerleri dikkate almak zorundadır. . Sınıf da okulun bir parçasıdır. Sınıf kuralları, okulun kuralları ve genel olarak toplumun değerleri ile uyumlu olmalıdır.
Öğretmen, sınıf kurallarım öğrenciden daha değerli olarak görürse, öğrenci değersizlik duygusuna kapılır. Sınıf kurallarının kendisinden daha değerli olduğunu düşünür. Sınıf kuralları, amaç değil, araç olarak görülmelidir. Öğrencilerin daha etkili öğrenmelerini sağlamak İçin, kural bir araç olarak kullanılır. Öğretmenin sınıf yönetimi yaklaşımı " Benim için önemli olan sınıf kurallarına uymaktır; öğretim ikinci planda gelmektedir" görüşüne dayanıyorsa bu öğretmen sınıf kurallarına uymayan öğrenciyi çok kolay bir şekilde feda eder. Kural öğrenciden önemli görülmemelidir. Kuralın öğrenciye bireysel saygı değerinden daha önemli görülmesi, amaçlarla araçların yer değiştirmesi anlamına gelmektedir.
Sınıf kuralları, hangi temel değere dayanmalıdır. Sınıf kurallarının dayandığı temel değer, insan haklan olmalıdır. Öğrenci, kurallara uymadığı zaman ikaz edilebilir. Kurallara uymamayı sürekli bir davranış haline getiren öğrencilere gerekli ceza verilmelidir. Kurallara uymamanın cezası öğrencinin kişiliğini küçük düşürmeye yönelik olmamalıdır.. Öğrencinin haklarını hiçe sayan, disiplin sağlamak için öğrenciye dayak atmayı meşru bir davranış olarak gören öğretmen, insan haklarını çiğnemiş olur.
Demokratik ve insan haklarına uygun değerlere dayalı olarak oluşturulan sınıf kuralları, daha demokratik bireylerin yetişmesini sağlar. Demokratik toplum, demokratik değerlere dayalı sınıflarda yetişen bireyler sayesinde oluşur. Demokratik bir toplumun oluşturulması, özdisipline sahip Öğrencilerin yetiştirilmesiyle mümkün olabilir. Öğretmen, öğrencilerin kendilerini Özgürce ifade edebilecekleri bir sınıf ortamı oluşturarak, Öğrencilerde özdisiplin anlayışını geliştirebilir. Esnek ve demokratik katılımcılığa olanak sağlayan sınıf kuralları, öğrencilerin yönetsel becerilerinin gelişmesine de katkıda bulunabilir.
Sınıf Kurallarının Tanıtılması
Sınıf kurallarını öğrencilere tanıtmanın ve anlatmanın çeşitli yolları vardır. Sınıf kuralları belirlendikten sonra, bu kuralların uygulanmasına ve ne amaçla konulduğuna İlişkin iyi bir tanıtımın yapılması gerekir.
Kuralları Sunma.
1. Kurallar büyük Harflerle yazılır. Sınıfın belli yerlerine asılabilir. Sınıf kuralları yazılı hale getirilerek öğrencilere dağıtılabilir. Bu kurallar resimler ve şekiller kullanılarak daha görsel hale getirilebilir.
2. Kurallar olumlu ve olumsuz örneklerle açıklığa kavuşturulabilir. Her kural için olumlu ve olumsuz örnekler verilebilir. Bu konuda öğrencilerin sorulan cevaplandırılarak, kurallara ilişkin belirsizlikler giderilebilir.
3. Yeni kural ekleme veya kuralları değiştirmeye yönelik Öneriler hakkında soru sormak. Öğrenci sınıf kuralları konusunda gerçek duygularını gizleyebilir. Bu durumda öğretmen değişik sorular sorarak, öneri geliştirmeden çekinen öğrencilerin görüşlerini alır. .
4. Listelenen kuralları göstermek. Kuralları dikkat çekici biçimde hazırlamak ve ders süresince öğrencilerin hatırlamasını sağlamak,
5. Öğrencilere, düzenli bir şekilde kuralları hatırlatmak. Özellikle öğretim dönemi başında, sınıf kuralları açıkça ortaya konmalıdır, öğrencilerin kuralları yanlış anlamaları ya da unutma durumları dikkate alınarak, düzenli bir şekilde sınıf kuralları Öğrencilere hatırlatılmalıdır,
6. Öğrencilerde açık bir güven sağlamak. Öğretmen, Öğrencilerin sınıf kurallarına olan güvenini güçlendirmelidir.
7. Kurallara olan bağlılığın olumlu sonuçlarını vurgulamak. Örneğin sınıf kurallarına uyan öğrencilerin daha iyi çalışacakları, zamanı daha iyi kullanacakları ve serbest çalışma hakkı kazanacakları vurgulanarak kurallara uymanın ayrıcalıkları belirtilmelidir.
8. Kurallarla davranışlar arasındaki tutarlılığın sağlanmasına dikkat edilmelidir. Öğrencilerin gösterdikleri davranışlarla sınıf kuralları arasında bir bütünlük olmalıdır. Öğrenci, gösterdiği davranışlarla o davranışı yargılayan kural arasında bir çelişki görürse, kurallara uymakta zorlanır.
Sınıf Kurallarına Güven Duymanın Olumlu ve Olumsuz Sonuçları
Öğrenciler, genellikler , uygun- olmayan., davranışlar gösterdikleri zaman, bu davranışların mantıksal 'olumsuz sonuçlarına katlanır ve bu konuda" öğretmenlerine karşı gelmezler. Ancak karakterini rahatsız eden ahlaki yargılanmalara, öğrenciler sıcak bakmazlar. Kural yönetiminin amacı, Öğrencilerde öz disiplin ve sınıf başarısı konusunda işbirliği sağlamaktır.
Sınıf kurallarının olumlu sonuçları, öğretmen ve öğrencilerle birlikte değerlendirilir. Sınıf kurallarına uymanın olumlu sonuçlarından biri, olumlu pekiştirme işlevini yerine getirmelidir. .Sınıf ve kurallarına uyma, öğretmen tarafından oluşturulacak ödül sisteminin temelini oluşturur. Sınıf kurallarına uyan Öğrenciler, olumlu yönde Ödüllendirilir. Öğrencilerin gösterdikleri olumlu davranışlar içiriği değişmez bir ödül sisteminin kurulması, öğrencinin daha gerçekçi davranışlar göstermesini sağlamaktadır. Böylece kurallara uyan öğrenci nasıl bir ödül alabileceğini kestirebilmektedir.
Sınıf kurallarına aşırı bağlılık öğretmen ve Öğrenci arasındaki iletişimi olumsuz yönde etkileyebilir. Kurala bağımlı olan öğretmen, öğrencinin gösterdiği davranışın altında yatan stratejik mantıktan daha çok, sınıf kurallarını temel ölçüt olarak alır. Sınıf kuralları, öğrencilerin duygusal dünyasını, açıklamada yeterli olmayabilir.
Sınıf Davranışının Temel Ölçütleri
Sınıf davranışının geliştirilmesinde belli ölçütlere başvurulur. Bu ölçütler, öğretmen tarafından keyfi olarak geliştirilen ölçütler değildir. Sınıf davranışının geliştirilmesinde kullanılan ölçütler, hem öğretmen için hem de öğrenci için bağlayıcı bir nitelik taşır.
Sınıf kurallarının geliştirilmesinde üç temel ölçüt kullanılır.
1. Okul kuralları: Okul kuralları okulun her yerinde her eğitim etkinliğinde, her; zaman ve herkes, için geçerli olan kurallardır. Okul kuralları, okuldaki yönetici, öğretmen ve öğrencilerin kabul ettiği kurallardır. Okul kuralları uyulması gereken çok genel kuralları yansıttığı gibi, örneğin, okul koridorlarında yürümeye ilişkin özel kuralları da kapsar. Okul kuralları sınıf kurallarına göre daha genel kurallardır.
2. Sınıf kuralları: Bu kurallar, bütün sınıf etkinlikleri için sınıftaki herkesin her zaman uymak zorunda oldukları kurallardır. Sınıf kuralları, öğretmen ve öğrenci ilişkisi, öğrenci-öğrenci ilişkisi, öğrenci davranışları ve öğrencinin sınıfta çalışmasına ilişkin kuralları kapsar.
3. Sınıf işlemleri (Prosedürleri): Sınıftaki Özel etkinliklerde, özel zamanlarda ve özel kişilerin uyacağı davranma usul ve işlemleridir. Sınıf işlemleri sınıf kurallarına göre daha Özel davranış ölçütlerini göstermeye çalışır (White ve diğ; 2001).
Sınıfta bütüncül bir disiplinin oluşturulabilmesi için, okul kuralları, sınıf kuralları ve sınıf işlemleri arasında uyum sağlanmalıdır. Sınıf kurallarıyla okul kuralları veya sınıf kurallarıyla sınıf işlemleri arasında bir tutarlılık ya da bütünlük, yoksa, öğrenci davranışları İçin etkili ölçütler geliştirmek mümkün değildir. Okul kuralları, sınıf kuralları ve sınıf işlemleri; genelden özele doğru davranışların değerlendirilmesine yardımcı olur. Öğrencinin davranışı bu üç temel ölçüte göre değerlendirilir.
1. Sınıf mekanını ve araçlarını kullanmaya ilişkin işlemler:
v Öğrenci sıra ve masalarının kullanımı
v Öğrenme merkezleri ve köşelen
v Ortak kullanılan materyaller
v Öğretmen masası ve dolabı
v Çöp kutusu, lavabo, ve kalemtıraşın kullanımı.
Sonuç :
Kısaca belirtmek gerekirse, kurallar yaşantımızın vazgeçilmez bir parçasıdır İster yazılı olsun ister sözlü ifade edilsin kuralların temel amacı düzeni sağlamak, dengeli, kestirilebilir ve güvenli bir ortam yaratmaktır. Düzenin sağlandığı yerde ise verimlilik, etkililik, üretkenlik, kişi hak ve özgürlüklerine saygı vardır. Bir kural ne kadar açık, anlaşılır, bireylerin yararına dönük ve denetlenebilirse, kurala uyma düzeyi de o oranda artar. Çünkü açık ve anlaşılır kurallar yorum gerektirmez ve herkes tarafından aynı şekilde algılanır. Bununla birlikte eğer birey kendi katılımının olmadığı başkaları tarafından konan bazı kuralların gerekliliğine inanmıyor ve kendisi için bir yarar göremiyor ise, bireyin bu kurallara uyma düzeyi düşük olacaktır.
Kurallara uymayı yasa, otorite, toplumsal baskı ve eğitim gibi çeşitli yollarla sağlamak mümkündür. Ancak bu yollardan kuşkusuz ki en etkili olanı eğitimdir. Çünkü cezai yaptırımı ne kadar büyük olursa olsun eğer birey kuralın gerekliliğini içselleştirmemişse, bir başka deyişle eğitilmemişse bu cezai yaptırımın bir anlamı olmayacaktır.
Alıntı
